مصاحبه با دکتر رحیم رئیس نیا در باره کتاب و سریال تبریز مه آلود

Təbrizli böyük yazarın olümünün il dönümü unutulubmu?

Təbrizlı adlı sanlı yazar və tadqiqatçi: Dr. Qulamhöseyn Saaidi-nin ölümünün 25 il dünümü Azərbaycanlılar və İran çarçivəsində, sukutda keçdi. 1984 ilin Novembrin 23 Saaidinin olom gününün il dönnümidi. Təkcə bir neçə Fars dilli İrandan xaricdə olan midya və bir az tedad Turk və Fars xəbər sitələri ona gora məqalələr nəşr etdilər. Farsı VOA Saaidiyə gora yazır

"25 il əvvəl onun ölüm xəbəri Fıransa Lomond qazetində dərc oludu amma hələ bu günədək, İranda izin verilmayıb ki onun əsərlərinə gora məqalələr yazılsın." Həmən sitə əlavə edir "Gülməli budur, o zamanki Saaidi Təbrizdə və Turk dilində `Canavarlar` piyasasın yazırdı, cəzalandı

." Saaidi 1314 (1935) Təbrizdə anadan dogulmuşdu. Onun həyatı, İran ədəbiyyat tarixində bir yeni noqteyı ətfidir. İranın bir böyük yazarı; Gulşiri, Saaidini "Gabriyel Garsiya Margez"in ritmində əvvəl yazan birisi bilir.

Saaididən 64 çap olmuş və onlar çap olunmamış əsəri var. Bu əsərlərin bir çoxu tiyatır piyesinə ayitdir. Bəzi sitələr o cümlədən, İranın oyrətim nazirliyinə bağlı olan "Roşd" sitəsi onun tiyatır əsərlərindən 23 adın bir diyahədı yerləşdirib. Dr. Qulamhöseyn Fərnud ki Saaidilə yaxın yoldaşımış və Saaidinin əsərlərində və fikirlərində nəzər sahibi və Tiyater sahəsində üniversitədə məəllimdi, VOAin Azərbaycani servisilə müsahibədə bu iddiyanı irəli sürür ki Saaidi İranda tiyatır piyesi yazmaqda birinci olmasada, İranda üç piyes yazanların içindədər. Dr. Fərbud əlavə idir ki əyər Saaidini İran peyisindən silsəniz, İran tiyatər tarəxindən iftaxar üçün bir şey q

almaz. leylac, Toy, İntizar, Dünyanın ən yaxşı babası, Vərzilli Çomaqçılar, Məşrutə İnqilabından beş piyes, Aydinliq Evi, Uduzana vay olsun, Göz gözün muqabilində, Yazmağın Gələcəyi, Kulahlı A, Biz eşitmirik və ... o tiyatır piyeslərindəndi.

Şah devrində İranda izin verilirdi ki Saaidinin piyesləri tiyatırlarda canlansın ya kitabları və nağılları sinama filminə çevrilsın. İranlı direktorlar onon üç nağılı üzərə filim yaradıblar. Bu üç filim "Gav" (öküz=mal), "Özgələr huzurunda sakinlik" və "Miyna dayirəsi"dən ibar

ətdilər. İran İslam İnqilabından əvvəl Gav kitabı və filimi ziyalılar arasında dərin çaba yaratmışdı. İctimadakı bu təsir o qədər dərin əsər buraxmışdı ki hətta sinamanı haram bilən ayətullahlar belə ona baxıb və onu sevmişdilər. Bu sırada Ayətullah Xumeynidən ad çəkmək olar ki İran sinamasın

Gavla tanırdı və sinamdan onatay filimlər gözlördü. Xumeyni bu filmə və kitaba gora fikirin

aydın aşkara soylədi və onon tələbi əsasında, İnqilabın əvvəl illərində Gav filimi dəfələrcə İranın rəsmi tilviziyasından yaydılar.

Saaididə İran Azərbaycanının bir sürü yazarlarına tay, sərvətli bir ayilədən qalxmamış Amma həm özü həmdə qardaşı öz təlaş və çabaları əsərində İran tarixində böyük məqama sahibdələr. Dr. Farnuda gora onun Turku kitabları və tədqiqtı da var amma o devridə Turku oxuma imkanının olmamasına əsasən və əldə olan dildə yazmağın rahatlığına gora, əsərlərinin bir çoxun Fars dilində yazıb.

Bu yazıların içində 7 ruman var ki indiyədək təkcə 3 rumanı çapa yetib və 4 rumanı hələdə çap olmayıb. Saaidinin yazılarında ictima üzərə ağır tənqid gedir. Bu tənqidlərə əsasən, İran hukumətləri oları özünə alır və kitabların çap olmasına mane torədir və oları sansur edir.

Saaidi, fikirlərini sansur piçağına verən birisi deyilmiş. Ona gorada bəzi sansur tələb olan və çap olmayan kitablarının adın deyişib və yeni bir adla çap

etməyə çalışıb.

O təkcə bu yolla İranda hakim olan sansurla mübarizə aparmamış bəlkə Dr. Farnuda gora, dostlarının birinin vasitəsilə, Şahın vəzihi "Əmir Abbas Höveyda"lə sansuru ortadan qald

ırmax üçün mözakirələr aparırmış. Bu mözakirədə Qulamhöseyn Saaididən əlavə Dr. Riza Bərahəni, Siyrus Tahbaz və Cəlal Aliahməd-ində möşarikəti varımış. Dr Fərnud əlavə edir ki "sa

nsuru aradan qaldırmaq mözakirələri bir sonuca çatmadı."

Saaidi qissa nağıllar, piyeslər, rumanlar və Təxəssüs kitablarının çevirməsindən əlavə, kəndlər və kiçik şəhərlərə də müsafirət edib və daldada qalan insanlar özərində və onlar

ın ictimada gedən ilgiləri özərində tədqiqat aparırdı. Bu tədqiqtlarda, o, şəhərlilərin və kəndlilərin pisikoloji prablemlərində gəzdən atmırdı. Niyə ki o bir pisikiloji motəxəssisidir və mevzuları o zaviyədəndə görür.

Bu tədqiqatlarda ən yüksək yeri İran Azərbaycanının kiçik şəhərləri işğal edir. "Xiyav ya Meşkinşəhər", "Ilxıçı", "Kəleybər", "Əhər", "Mərənd", "Xoy" və "Rizaiyyə (Urmu)" o cümlədəndilər. Onun üniversitədəki tezi "Azərbaycandakı noruzların səbəbləri" ayitdir. Amma onun tədqiqatı sadəcə Azərbaycana ayit deyil bəlkə İranın çənub iqlimlərinədə səfər edib və olardada tədqiqat aparıb və nəşr edib.

Azərbaycanlıların bu alimi tanimaq və ona hörmət göstərmək, ziyalılar arasında başlanıb. O cümlədən bir Azərbaycanlı dərnək "Azər Turk" adlı ödül (Cayizə) bu alımin adın xatırlamaq üçün təsis ediblər.

Ərdəbilin Ustandarlıqı tətildə

Ərdəbil Ustandarlığının tamam işçiləri gəlirlərinin parçalarının kəsilməsinə etirazda işdən əl çəkib və həmən idarənin namazxanasında toplanıb və idarəni tətilə çəkiblər. Xəbəri Ayətollah Əli Xameneyiyə bağlı olan "İsam Cumhuriyyəti" qazeti dünün Novamberin 14 nəşr edib və onlar xəbər sitəsi o cümlədən HARANA, Güney Azərbaycan Xəbər Ajansı, Cönbişi Rahi Səbz və Cərəs o qazetə istinadən xəbəri nəql ediblər. Bu devlət işçiləri qanuna istinad edərək iddia edirlər ki ayliq gəlirin kəsilən hissələri tamam digər idarələrdə, nazirliklərdə və habelə Cumhur rəyisliyinin işçilərinə odəlinir. Tətildə olanlar deyirlər; bu zamandaki xərc məxaric çoxalmaqdadı, məaşımızın azalması, bizi çətinliklərlə üzbəüz edir. Bu devlət işçilərinin bahalığa işarələri, subsidiyaların tamam əmtəələrdən kəsilməsinə və əmtəələrin bahalaşmasına işarətdi.

Bu Ərdəbil Ustandarlığın tətilə çəkən devlət işçiləri Ərdəbil iyalətin "Məhrum" olan bir iyalət adlandırıblar və Cumhuri İslami gündəliyinin yazdığına əsasən deyirlər ki həm ustandarlıx həmdə ona bağlı olan valiliklər (Fərmandarliqlar) doğru düzgün qənaətin yolun tapmalı və bizim gəlirimizi kəsməməlidilər.

Həmən qazet iddia edir ki Ərdəbil iyalətinin tamam fərmandarliqlarında da devlət işçiləri idarələri tətilə çəkiblər və namazxanalarda etiraz ictimasın bərpa ediblər və qazet iddia edir ki tətilçilər Seyid Həsən Sabiri; Ustandardan möşkülün həllin tələb ediblər.

İslam Cumhuriyyti qazeti iddia edir ki ustandar ya Ərdəbil hakimilə müsahibə aparıb. Müsahibədə Sabiri Allahdan isteyib ki etirazçıları döz yola aparsın. Seyd Hüseyn 113 gündür ki bu iyalətin ustandarı olub. O qazetin möxbirinə deyib ki "artiq istiyənlərlə möbarizə" aparacaq və beləliklə etirazçıları artıq istımıyı ittihamlayıb. Ustandar atrırıb ki "heşkimdən bir haq azalmayıb və mən artiq istiyənlərin zorlama etirazlarına təslim olmayacağam. Niyə ki hər kim gərək öz haqqına qane ola."

İranda gedən Yaşıl Hərəkatının liderlərindən sayılan Mir Hüseyn Musəviyə bağlı olan "Cərəs"də yazır ki tətildə olanlar öz haqların, o cümlədən əyalvarliq haqqın, uşaq haqqın, Nahar yemeyi haqqın və (padaş=premium) haqqın tələb edirlər. Cərəs iddia edir ki işçilərin birilə onon möxbirilə müsahibəədə deyib ki "devlət subsidiyaları kəsməkdə və qiymətlərdə qalxmaqdadır. Devlət öz işçilərinin gəlirinə artirmax yerinə, kəsməyə başlayınıb."

Əkbər Azad zəmanət tapmadan, həbsidə qalır

"Əkbər Azad, siyasi və mədəni fəaal 220 milyon Tümən ya 220 min dollar zəmanəti odəmək imkani olmadığına göra həbsidə qalmağa davam verir" bu xəbəri Nağı Məhmudi, Azərbaycablı siyasi məhbusların bir tedadının difa vəkəli VOA Azərbaycanı Servislə müsahibədə elan etdi. Nağı Məhmudinin dediyinə əsasən bir möddətdi ki 56 yaşlı Əkbər Azadın vəsiqeylə azadlıq hökmü məhkəmə tərəfindən verilib amma indiyə dək o pul ya molk sənədi təmin olmayıb və ondan dolayı onon həbsi davam edir.

Vəkilin sözlərinə əsasən, Azadın zəmanət hökmü Mahmıd Fəzli və Yunus Süleymanilə eyni zamanda, bir ay əvvəl (21 Oktiyabr) verilmişdi. Olarım hərbirinin azadlıq zəmanəti 220 Dollaridi. O zaman tutulanlar "14 məhbusa" məşhurdular ki indilikdə həmən 14 nəfərdən, Ayət Mehrəlibəyli və Lətif Həsəni Təbrizin Mərkəzi Zindanında həbsidə qalırlar. Nağı Məhmudinin verdiyi məlumata dayanaraq, Ayət və Lətif bəylər hələ Təbriz zindanına verilmayıblar və hələdəki var İttilaat İdarəsinin tək nəfərlik hücrələrində sorğu suval altındadılar və vəkilsiz qalırlar.

Akbər Azad altı ay civarındadı ki zindandadı. Azad bir Azərbaycanlı yazardi ki dəfələrcə tutulub və Kəleybər, Əhər, Təbriz və Tehran şəhərlərinin zindanlarının tamin dadıb. Azər Cəmiyəti, Azadın azadlığı üçün bir kampaniya yaratmaqdadi və elan edir ki Azad Ərdəbil şəhərində anadan olmub və Tehranda böyümüb. Sonralar Camiə Şunaslıqda lisan alb və öz fəaaliyyətlərinədə davam verib. Azərbaycanın yeni nəsillərin düşünərək, Azərbaycan uşaqları üçün bi muəssisə "Çiçəklər Qurupu" adilə yaratmıb. Eyni halda "İrandakı Turk Dil və Kultürü Mərkəzinin" müəssis heyətindən və "Varliq"la "Yarpaq" dərkilərinin dayimi yazaridi.

250 Təbrizli yetim çöldə qalmalidilar

250 Təbrizli yetimin evsiz yurtsuz qalmasından İranın mühafizəkarlarına bağlı olan "Quds" gündəliyi xəbər verdi. Qudsun möxbiri Təbrizdən xəbər verib ki Şərqi Azərbaycan Ədliyyəsi hokmü əsasına yetimlar saxlanınan bina "Uşaqlar Umud Evi" boşalıb və bir ayrı

Şəkil: Xacə Əbdollah Ənsari yetimxanasının uşaqları

عکس: کودکان مقیم یتیمخانه خواجه عبدالله انصاری

möəssisiyə verilib. Umud Evi İranin sosyal himayətlər idarəsinin bir bölümüdu ki İranda "Behzisti" adıla tanınır. Bu xəbər Fars Xəbər Ajansıda və onlar xəbər sitəsində yayılıb. Hətta bəzi xəbər ajansıları belə yetimlərlə can közəridici müsahibələr aparıblarş Bu müsahibələrdə yetimlər Mahmıd

Əhmədinəjad; İran priz

identindən sərpənahsız qamamaların tələb eidblər.

Təbriz Behzistisinin müdürü verdiyi məlumata əsasən, Umud Evin

də 250 yetimin gecə günüz yaşamaqlarından əlavə, 750 yetimdə Azərbaycanlı ayilələrə verib ki oları özlərinə uşaq onvanında behzistidən alıblar. Umud Evinin müdürü artırır: Yetimlərdən əlavə 2000 ərsiz və sahıbsız xanım və 3000 yarı-can (əlil) insan bu mərkəzin xidmətlərindən faydalanırlar.

HARANA; İran Bəşər Haqları Quruplarının Xəbər Ajansıda Şərqi Azərbaycanin Behzistisinin müdürünə istinadən bu müşkülün törənmə səbəbin "qanun və devlət idarələrində sənədsizlik" bildirib. Umud Evi 10 min metrədir ki 1318

Rəsm: bir yetimin arzıları

نقاشی: آرزوهای یک یتیم - خواجه عبدالله انصاری

(1939) Əqdəs xanım Pənahi ono "Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsi"nə vəqf (bağış) etmişdi. Amma 1359 (1980) bir qanun özərə Behzisti xeyriyyələrin darayatına malik olor amma sənədlərdə bu yerə işarə olmor və qərar olor ki beş il içində hər il 20 Qıran kirayə odənilsın. Kirayənin azlığı bu fikiri yaradır ki çalışırmışlar o vəqfi şərii ya din usulları özərə kiraya versinlər.

Behzisti məqamları Təbriz Xeyriyyə Möəs

Şəkil: Iranın bir naziri hər yetimə 2 min Tümən ya 2 Dollar hediyə edir

عکس: یکی از وزرای کابینه احمدی نژاد به هر کودک در یتیم خانه خواجه عبدالله انصای 2 هزار تومان می پردازد

sisəsinin yetimləri saxlamaqda təcröbəsiz olmasın iddia edir və deyir ki yetimləri saxlamaq kimi işlərə behzisti izin kağazı verir və bu möəssisə heş cörə izin almayıb. Sadiqi; behzistinin müdürü Quds qazetilə müsahibədə iddia edib ki Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsi neçə il bundan əvvəl yoxudu. O əlavə edir: Nəcür birdən birə iddia edəbilər ki milk sahibidilər. Sadiqiyə əsasən Umud Evi Təbrizin ən yaxşı və bahalı yerindədi və olar istirlər orda binalar tikib, satsınlar.

Şərqi Azərbaycan behzisti məqamları çalışırlar göstərsinlər ki tamam yetimləri, əlilləri və sahıbsız xanımları gərək ki Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsi saxlasın. Bu o haldadı ki qanun devləti və o idarəni bu işlərə gora yaradıb və hər il milyondlar dollar bodca alır və gərəkən halda, devlət yetimləri, əlilləri və sahıbsız xanımları yeni binada yerləşdirsin və oları küçədə buraxmasın.

Bizim möxbirimiz çalışdı, Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsinin müdürlərilə əlaqə saxlasın amma olmadı. Biz oların və digər tərəflərin və habelə İran Azərbaycanlılarının fikirin oyrənmək və yaymaq istərik.

250 Təbrizli yetim çöldə qalmalidilar

250 Təbrizli yetimin evsiz yurtsuz qalmasından İranın mühafizəkarlarına bağlı olan "Quds" gündəliyi xəbər verdi. Qudsun möxbiri Təbrizdən xəbər verib ki Şərqi Azərbaycan Ədliyyəsi hokmü əsasına yetimlar saxlanınan bina "Uşaqlar Umud Evi" boşalıb və bir ayrı möəssisiyə verilib. Umud Evi İranin sosyal himayətlər idarəsinin bir bölümüdu ki İranda "Behzisti" adıla tanınır. Bu xəbər Fars Xəbər Ajansıda və onlar xəbər sitəsində yayılıb. Hətta bəzi xəbər ajansıları belə yetimlərlə can közəridici müsahibələr aparıblarş Bu müsahibələrdə yetimlər Mahmıd Əhmədinəjad; İran prizidentindən sərpənahsız qamamaların tələb eidblər.

Təbriz Behzistisinin müdürü verdiyi məlumata əsasən, Umud Evində 250 yetimin gecə günüz yaşamaqlarından əlavə, 750 yetimdə Azərbaycanlı ayilələrə verib ki oları özlərinə uşaq onvanında behzistidən alıblar. Umud Evinin müdürü artırır: Yetimlərdən əlavə 2000 ərsiz və sahıbsız xanım və 3000 yarı-can (əlil) insan bu mərkəzin xidmətlərindən faydalanırlar.

HARANA; İran Bəşər Haqları Quruplarının Xəbər Ajansıda Şərqi Azərbaycanin Behzistisinin müdürünə istinadən bu müşkülün törənmə səbəbin "qanun və devlət idarələrində sənədsizlik" bildirib. Umud Evi 10 min metrədir ki 1318 (1939) Əqdəs xanım Pənahi ono "Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsi"nə vəqf (bağış) etmişdi. Amma 1359 (1980) bir qanun özərə Behzisti xeyriyyələrin darayatına malik olor amma sənədlərdə bu yerə işarə olmor və qərar olor ki beş il içində hər il 20 Qıran kirayə odənilsın. Kirayənin azlığı bu fikiri yaradır ki çalışırmışlar o vəqfi şərii ya din usulları özərə kiraya versinlər.

Behzisti məqamları Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsinin yetimləri saxlamaqda təcröbəsiz olmasın iddia edir və deyir ki yetimləri saxlamaq kimi işlərə behzisti izin kağazı verir və bu möəssisə heş cörə izin almayıb. Sadiqi; behzistinin müdürü Quds qazetilə müsahibədə iddia edib ki Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsi neçə il bundan əvvəl yoxudu. O əlavə edir: Nəcür birdən birə iddia edəbilər ki milk sahibidilər. Sadiqiyə əsasən Umud Evi Təbrizin ən yaxşı və bahalı yerindədi və olar istirlər orda binalar tikib, satsınlar.

Şərqi Azərbaycan behzisti məqamları çalışırlar göstərsinlər ki tamam yetimləri, əlilləri və sahıbsız xanımları gərək ki Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsi saxlasın. Bu o haldadı ki qanun devləti və o idarəni bu işlərə gora yaradıb və hər il milyondlar dollar bodca alır və gərəkən halda, devlət yetimləri, əlilləri və sahıbsız xanımları yeni binada yerləşdirsin və oları küçədə buraxmasın.

Bizim möxbirimiz çalışdı, Təbriz Xeyriyyə Möəssisəsinin müdürlərilə əlaqə saxlasın amma olmadı. Biz oların və digər tərəflərin və habelə İran Azərbaycanlılarının fikirin oyrənmək və yaymaq istərik.

*****

Təbrizdə Azərbaycan tədqiqatçısının məzarına hörmətsizlik oldu

Təbrizlı tarix və ədəbiyyat tədqiqatçısı: Səməd Sərdariniya-nın məzarına hörmətsizlik oldu. Xəbəri "Aydın Sərdariniya" o Azərbaycanlı adlım yazarın oğlu öz Facebookunda yazıb və bir neçə şəkildə əlavə edib. Şəkillərə əsasən, bəllir olmayan kimsələr İran-Azərbaycanlı tədqiqatçısının məzarı üstündəki heykəli sındırıb və heykəlin yerinə rəng (boya) səpiblər.

Adyın Sərdariniya yazər ki heylək, atasının ölümünün ikinci il dönümü zamanı və

bu ilin Novruz Bayramından 22 gün sonra məzarı üstündə tikilmişdı. Gər çi Aydın atasının qəbrinə ihanətin tikrar olmasına dayır yazmayıb amma bəzilər Facebookda kı Səməd Sərdariniyanın maraqçıları məzara iki kərə tohin olmadan xəbər verirlər. Dərdariniyan

ın Heykəli, Təbrizli Heykəl təraş: Davud Mustofi canablarının əsəridir.

"Müslümanlarin Kütlevi Öldürülmesi (Soy-Qirimi

) Arazin iki Tayinda", "Qarabağ Muharibesi", "Tebriz- Birinciler Şeheri", "Azerbayca

nin Qissa Tarixi", "İranda Çap Seneti", "Qarabağ", "Baki- Neft ve Musiqi Şeheri" kimi kitablar və tərcümələrin sahibidi ki 12 Mayis 1947 Təbrizin Əmirxizi məhəlləsində anadan doğulmuş. O tarix şunaslıq və sonralarda da Huquqda lisan almışdı. İran İsalmcı inqilabından sonra məxtəlif Turk və Fars dilli qazetlərdə, o cümlədən Varliq qazetində yüzlər məqalə yazmış. Tədqiqtından asılı olaraq, Bakının Milli Üniversitəsi 3003 ildə ona İftixar Doktürası verdi. Səməd Sərdatiniya 2008 Avrilinin 10 dünyasın deyişdi.

İran devləti subsidiyaları kəsir

İran devləti 70 milyon İran xalqına illər boyu verilən subsidiyaları kəsmək məcburiyyətində qalıb amma inqilab ehtimalına qarşı movəqqət olaraq, xalqa, müstəqim pul ödəməni düşünür. Bu movzunu İnsafəli Hidayət, İran- Azərbaycanlısı qazetəçi bizə verdiyi müsahibədə deyir və əlavə edir ki İran devlətləri Şah və İsam Cumhuriyəti devrindədə neftin pulun subsidiya şəkilində hər cür əmtələrin üstünə çəkib və oların qiymətin aşağıda saxlamağa çalışırdı. Amma indiki iqtisad zorakılıqları devlət məqamların məcbur edib ki subsidiyaları yerindən götürsün lakin inqilan ehtimalının qaşısında, hər kimsəyə az miqdardada olasa pul odəməni düşünür.

İnsafəli artırır ki İranda illər möbahisələrdən sonra, bu fikiri qanuna çevirib və parlımanın təsdiqinə yetirdilər amma devlət onun icrasında çətinliklərlə üzbəüz olob və çalışır ki onon icrasın daha daliyə salsın və bahaliq yaratmaqla, lazim olan pulları xalqın ozündən toplasın. Buna əsasəndə devlət hər şeyi bahaladır və İran iqtisadiyyatının 90 fayızı İran devləti və ona bağlı olan organ və təşkilatların alindədir və rahatcana qiymətləti bahalada bilirlər və eyni halda bahalıqla mübarizə şuarın verib və təbliğat aparırlar.

Qanundan əvvəl, mobahisə olordu ki hər iranliyə hər ay 80 Dollar ya 80,000 tümən verilsin və ona "Yaranə" ya köməklik adı veriblər və indi qərardı ki 20-44 Dollar ya 20,000 ta 44000 Tümən arasında pul versinlər. Pulları adamların banka hesablarına odəmə bir aydır ki başlayıb amma hələ hamiyə verilmayıb və verilən pulun miqdarida bəlli deyil və pullara malik olanların oları xərcləməyə iki ay üzərində haqları yozdu.

Hidayətin dediyinə əsasən, bəzilər elə dösünürlər ki İran hakimiyyəti Yaşıl Hərəkatı pılanlayıb ta sadəcə İran xalqının İqtisadi və subsidiyanın kəsilməsindən və ağır bahalıqla üzbəüz olmalarının nəticəsində inqilab ehtimalına qarşıolsun və Yaşıl Hərəkatın icvraya keçirilib ta hər cor inqilab potansiyeli alınsın və etirazların ehtilalı və gücü dahada azalsın amma gələcək göstərəcək ki subsidyaların ğötürülməsi İranı hara aparacax?

*****

تنبلی و بیات شدگی یعنی

سلام

تنبلی یعنی چه و یعنی که؟

یعنی کسی مثل من که مطالبی را در روز ها وهخفته های گذشته نوشته اما از انتشار آن ها برای مدت ها خودداری کرده است

با این همه، پست های زیرین من چندان هم بیات نیستند. به تدریج از بالا به پایین به روز و روزهای گذشته تعلق دارند و البته به زبان بیگانه هم نیستند. به زبانی است که مادرم مرا زاییده اما من در این سن و سال و با این همه تاخیر، زبانم را تمرین می کنم تا کاری را که باید حکومت ها در ایر ان می کردند را خود بکنم و یاد بگیرم زبان ماردم را و به زبان ماریم بنویسم

آیا آنان که مرا از این نعمت، در این همه سال، باز داشته اند، خجالت می کشند؟

کدام بخش از مسئولیت خودشان را به عهده می گیرند؟

این جنایت و خیانت بر من را چگونه تاب آورده اند؟

چگونه از کردارشان دفاع می کنند؟

اما این سوال ها از تنبلی من نمی کاهد

Dumanli Təbrizin seryali hazırlanır

"Dumanli Təbriz" bir seryal adıdı ki 26 hissədə və hər hissə 50 dəqiqədə Tehranda oynanır və qərardı ki bu tezlikdə İran tilvizyasının birinci kanaından yayınlansın. Bu o haldadı ki "dumanlı Təbriz" Kitabının yazarının ayıləsi ya mötərciminin (çevirəninin) seryala gora heş xəbərləri yoxdu. Bunla ilgidə Dr. Rəhim Rəisniya, kitabın bu mötərcimilə müsahibə aparmışıx. Dr. Rəisniya Təbrizli bir adlı və sanlı tədqiqtçıdı və onlar kitab yazıb və

Məhəmmədsəid Ordubadi-nin Dumanli Təbriz kitabın Fars dilinə tərcümə edib.

Dr. Rəisniya bizə verdiyə müsahibədə deyir: ola bilər ki seryalın adın bu kitabın ustundən götürsünlər amma mənim heşdə xəbərim yoxdu və mənimdə seryala gora mətbyatda yazıldığı qədər məlumatım var. Oqədər bilirəm ki seryalın macərası Ordubadinin kitabının hadisələrində daha əvvəldən başyayıb. Dr. Rəisniya əlavə edri ki Dumanli Təbriz kitabının hadisələri Məşrutə İnqilabından başlır amma bu seryal 70-80 il ondan irəlidən ya Abbasmirza zamanından başlır. Rəisniya fikrinə əsasən, imkani var ki olar kitab adlım olduğuna gora onon adından faydalanıblar. O qeyd edir ki mən inanmıram ki bular bu kitab üzərə filim çəkələr.

Dr. Rəisniya İranda kı rayic bir qanunada barmaq basır və deyir: İranda kopi rayt haqqı və qanunu yoxdu və heş kim kitabı çevirməkdə ya ondan filim yaratmaqda özün məcbur görmür ki kitab ya əsər sahibindən azin alsın. Hətta belə bu kitabdan seryali yazsalarda mən inanmıram ki məndən ya digər mötərcimlərdən ya Ordubadının ayiləsindən izin alsınlar. O təkidlən tikrar edir "Mən bucür bir imkanın olmasına belə inanmıram."

Dr. Rəisniya kitaba görə deyir; bəzi cəhətlərdən kitaba tənqid olabilər amma kitab ozloğunda bir movəffəq kitabdı. Ordubadi Culfada olduğuna gora və birdə Sosyal-Dımokrat hərəkatı mucahidləri ki Qafqazdan Təbrizə gəl ged edirdilər, bununda olarla əlaqəsi varidi. Ona gora Təbrizdə məşruteylə ilgili olan hadisələrdən yaxşı xəbəri var və yaxşı bir tarixi navel yazıb.

kitab 1930 inci illərin əvvəllərində yazılıb və məşrutəni canlandırır. Bu kitabdan Fars dilində iki tərcümə var və hər ikisidə bazarda satılır amma "Təbrizi meh alud" seryalı təkcə bu kitaba göra möbahisə yaratmayıb bəlkə Təbrizin şəhər şurasının üzvüləridə seryalın nəcür irəliləməsində, Təbrizdə çəkilməməsinə və Azərbaycanlı tədqiqatçılar və yazarlalra məşvərənin olonmamasından narazidılar. Bu cür xəbərlər Təbrizin bətbuatinda hər gün gəzə görünür.

Dr. Riza Bərahəni hardan qalxıb və indi hardadı

"Mən, üst üstə fiqir bir ayilədən gəlmişəm" Dr. Riza Bərahəni onlar kitab yazarı və Azərbaycan, Türk, Fars, İngilis, Fırasiz və Ərəbcəni bilan və oxuyan bu sözü deyir. Gərçi Bərahəninin ayiləsi fəqirimiş amma oları yaxşı məktəbə qoyoblar. Bərahəninin dediyinə əsasən, onon böyük qardaşı İranın elmi saykolojisinin banisidir. Riza "o kişi ki arvadın itirmişdi" nağıl kitabın oxuyandan sonra kəşf edir ki onda yazma putansiyeli var və yazır.

Riza Bərahəninin kitabları İngilis və Fıransıza çevrilib və satılır. Dönyada adlım yazar olduğuna gora, iki il Kanadanin Pen Kulubunun rəyisi olüb. Bərahəni İranın şah devrində solçuluq fikrinə malikimiş və ondan dolayı həbsə düşmüşömöş. İranın İslami İnqilabından sonra da tutulur və dar ağacına dək aparılır amma ölümdən qaçır ta ədəbiyyatda yaradıcılığına davam versin. Daha İranda qala bilmir və qaçmaq məcburiyyətində qalır. Bərahəni indilikdə Kanadanın Toronto şəhərində yerləşib və Yörk Universitəsində yüzlər tələbiyə Moaasir və Tənqiydi Ədəbiyyat dərsi verir.

Doğrudu ki Bərahəni Azərbaycani ya Türk dilində yazmayıb amma Cəfər Pişəvəri dimokrat devləti zamanında bir il Türkü oxuduğuna əsasən, tamam novellərində, şerlərində və digər janirlarinda azərbaycan mevzusun daşır və Azərbaycanlı karekterləri və məkanları canlandırır. O deyir "4 inci sınıfdaydım ki gördüm evdəki dilimlə məktəbdəki dilimin arasında heş fərq yoxdu. Buna göra tənha həmən bir ilin içində, özü özündən biyganəlik hissi yoxudu. Sonra Tehran ordusü gəldi və yenidən məktəb dili fars dili oldu." Tamam tələbələr məktəbdə ikinci dili, İngilis dilini seçib və oxumağa məcbur qalırlar amma o zamanki universitəyə girir və İngilis dil və ədəbiyyatın oxur, məcbur qalır yenidən universitədə də ikinci dili seçsin və Fıransizcə, universitənin ikinci dili olor. İkinci ya üçüncü dildən məqsəd Türk dili deyilmiş. "və beləliklə neçə dilli bir adam oldum" 75 yaşlı Dr. Bərahəni deyir.

"Mən əvvəldən 3 janırda yazmağa başlamışam və davam da verirəm. Həm şeyr həm ruman ya novel və həmdə ədəbi tənqid yazıram" deyən Bərahəni artırır "cün şeyr və novel digər dillərə çevrilib, onlrla çox tanınıram amma mənim ədəbi nəqdilərim tərcümə olmayıb."

Bərahəni İranlılar arasında bir Azərbaycanlı və radikal siyasətçiyə məşhurdu. Ozü deyir " Mən 40-50 il milli demokratik haqlar özərində çalışmışam. Dillərin azadlığı mənim məqsədlərimdən biri olob. Sansörla möbarizələrə qoşulmuşam.Yoxsul ayilədən qalxdığıma göra təbəqələr (social classes) məsələsi həmişə mənim fikrimin bir parşası olob və 40-45 il əvvəldən kişilərlə xanimların bərabər haqlara sahib olmaların mödafiyə aparmişam."

Dr. Riza Bərahəni Azərbaycanlıların ən yoksık səsidi. Bu səs 4-5 il əvvəl Ədəbiyyat Nobelinin namizədi olonob amma bəzi iranlı moxalifətlərə əsasən, Nobelin namizədlər listəsindən atılıb. lakin onon kitablarının böyük həssəsi İranda çap olob. Onun yazılarından 3500 səhifə də Fıransiz dilində və bir adlım naşir vasitəsilə çap olob. Bulardan əlavə, onon yazılarına əsasən 7-8 numayiş yazılıb və oynanıb. "Şah zamanı mənim yazdıqlarım bir neçə kitab ABŞin Niyo York şəhərində çap olob amma İran inqilabından buyana ABŞda heş kitab çapa verməmişəm" Dr. Riza Bərahəbi Amerikanın Azərbaycani Servisilə müsahibədə deyir. O Kanada yaşayan az Azərbaycanlılardandır ki "Kanada- İran-Azərbaycanlıların Dil və Ədəbiyyat" cəmiyyətinin möəssisidi və illərcə onon başçısı olob.

İran devləti subsidiyaları kəsir

İran devləti 70 milyon İran xalqına illər boyu verilən subsidiyaları kəsmək məcburiyyətində qalıb amma inqilab ehtimalına qarşı movəqqət olaraq, xalqa, müstəqim pul ödəməni düşünür. Bu movzunu İnsafəli Hidayət, İran- Azərbaycanlısı qazetəçi bizə verdiyi müsahibədə deyir və əlavə edir ki İran devlətləri Şah və İsam Cumhuriyəti devrindədə neftin pulun subsidiya şəkilində hər cür əmtələrin üstünə çəkib və oların qiymətin aşağıda saxlamağa çalışırdı. Amma indiki iqtisad zorakılıqları devlət məqamların məcbur edib ki subsidiyaları yerindən götürsün lakin inqilan ehtimalının qaşısında, hər kimsəyə az miqdardada olasa pul odəməni düşünür.

İnsafəli artırır ki İranda illər möbahisələrdən sonra, bu fikiri qanuna çevirib və parlımanın təsdiqinə yetirdilər amma devlət onun icrasında çətinliklərlə üzbəüz olob və çalışır ki onon icrasın daha daliyə salsın və bahaliq yaratmaqla, lazim olan pulları xalqın ozündən toplasın. Buna əsasəndə devlət hər şeyi bahaladır və İran iqtisadiyyatının 90 fayızı İran devləti və ona bağlı olan organ və təşkilatların alindədir və rahatcana qiymətləti bahalada bilirlər və eyni halda bahalıqla mübarizə şuarın verib və təbliğat aparırlar.

Qanundan əvvəl, mobahisə olordu ki hər iranliyə hər ay 80 Dollar ya 80,000 tümən verilsin və ona "Yaranə" ya köməklik adı veriblər və indi qərardı ki 20-44 Dollar ya 20,000 ta 44000 Tümən arasında pul versinlər. Pulları adamların banka hesablarına odəmə bir aydır ki başlayıb amma hələ hamiyə verilmayıb və verilən pulun miqdarida bəlli deyil və pullara malik olanların oları xərcləməyə iki ay üzərində haqları yozdu.

Hidayətin dediyinə əsasən, bəzilər elə dösünürlər ki İran hakimiyyəti Yaşıl Hərəkatı pılanlayıb ta sadəcə İran xalqının İqtisadi və subsidiyanın kəsilməsindən və ağır bahalıqla üzbəüz olmalarının nəticəsində inqilab ehtimalına qarşıolsun və Yaşıl Hərəkatın icvraya keçirilib ta hər cor inqilab potansiyeli alınsın və etirazların ehtilalı və gücü dahada azalsın amma gələcək göstərəcək ki subsidyaların ğötürülməsi İranı hara aparacax?

İran opırasının birinci qurucusu öldü

"Evlin Baxçaban" İranın Opera və "Milli kor" qurupunun banisi 82 yaşında və Oktiyabrın 31 və İstanbulda dünyasın deyışdi. Kavə Baxçaban; onon oğlu, bu xəbəri elan etdi. Evlin Baxçaban bir Türk xanimidi ki Atası türk və anası fıransısıdi. İranda Evlin xanıma, Onon təlaşlarına səbəb və operalardakı birinci rollarına gora "Türkı Farsi xan" ya "Farsi öxuyan Türk" deyilir.

O 15 yaşından Türkiyənin Milli Konsırvatuvarında piyano və oxumaq oxumuşdu. Həmən zaman və həmən yerdə, Təbrizli Jabbar Baxcabanın oğlu; Səmin Baxcaban da musiqi dərsi oxurduş Olar bir birlərilə tanış olob və evlənmişlər. Cabbar Baxcabanın özü İran-Azərbaycanlı bir kişidi ki İranda birinci dəfə olaraq kar və lallarin məktəbin və kitabların yola salıb və yazıbş İndilikdə İranın başabaşında bu məktəblər Baxşaban adilə tanınır.

Bu iki gənc ər-arvad, 1949 İrana dönürlər və Tehranın Aali Musiqi Məktəbində musiqi öyrətməyı oz peşələri seçirlər. 22 yaşı dölar dölmaz, bu məktəbin "Öxumaq" təxəssüsündə təlim verir. Evlin xanımın davamli təlaşları əsərində, İranın "Opera" mərkəzi açılır və bu sənətdə, yetənəkli və adlı admları yetişdirir. Bundan əlavə ki "Milli Kor" qurupunda elvin xanım yaradıb.

İranın İslamçı İnqilabı, səmərə oturandan sonra, incə sənətlər, İranda köhülə dönməyə məhkum olurlar. Sənəti ölməkdə olan və işsiz qalan Evlin və Səmin İstanbula dönmək məcburiyyətində qalərlar. İstanbulun "Mimar Sinan Üniversitəsi"ndə tələbələri musiqi sahələrində yetışditməyə çalışır. Sonralar ki yaşlanır və işdən çəkilir, Musiqi haqda 10 cild kitbı Turk və Fıransızca yaradır.

Elvin xanımın bir məruf sözü var ki deyir: "Türkiyə mənim vətənimdir və mən bir ağacam ki Türkiyədə yekəldim amma İranda bar və meyvə verdim. Bundan dolayı, hər iki olkənidə sevərəm və hər ikisidə mənim vətənim sayılır."

Evlin xanımın ölümün, "İranın Musiqi Evi" hamiyə və xüsusilə musiqiçilərə başsağlığı verdi və beləliklə Türk xalqının bir daha evladı, İranda birinci yaradıcı olaraq, Dünyadan getdi. amma türklərin İrandakı yaradıcılıqları dəftəri bağlanmadı və başqaları, yeni işlərin birincisi olacaqlar və AZərbaycan adına yeni dəftərlər açacaqlar.

Şəhriyar kültür mərkəzinin əsasnaməsi (bylaw) təsvibə çatdi

İranın "Farsı Dil və Ədəbioyyat" akademisi ya fərhəngistanı "Şəhriyaın Əlmi və Tədqiqat Mərkəzinin" əsaənaməsi (bylaw) təsvibə yetirdi. Bu xəbəri İranın Üniversitə Tələbələrinin Xəbər Ajansı (İSNA) yaydı və artirdı: Şərqi Azərbaycanın İSNAsı deyir ki devlətin vəzirlər kabinəsi Şərqi Azərbaycana səfərində bu kültür mərkəzinin yaradılmasının təklif (pişnəhadı) nazirlər heyətinə verilmişdi. Devlət heyəti ono möqəddəmə olaraq təsvib edib və Tehrandaki Fars Dil və Ədəbiyyatı Akademi ya Fərhəngistanına, artıq işlər üçün göndərmişdi.

Təbriz millət vəkili; İşrət xanım Şayiq-ın xəbər sitəsi də eyni xəbəri yayıb və artırıb ki Fars dil və Ədəbiyyatının Fərhəngistanı, özünün 376-ci iclasında "Şəhriya Tədqiqat və Oyrətim Mərkəzinin" yaratmasına dayir qərar verdi. Şayiqin sitəsi artırır: Şəhriyar mərkəzinin məqsədi AZərbaycanda dil və ədəbiyyat üzərinə elmi tədqiqat aparmaq olacaqdir. Həmən sitə artırır ki Şəhriyarın Tədqiqat və Oyrətim Mərkəzi, İranın Fars dil və Ədəbiyyatinin Fərhəngistanına bağlı olacaq.

İrandan gələn xəbərlərin heç biri demir ki Şəhriyar məkəzinin amacı Turk və Azərbaycan dili üzərində tədqiqat aparmaq olacaq yoxsa Fars dilinin Azərbaycanda işlənməsi və xalq içində nəqədər yayılması? Bu movzularla ilgidə, buizim möxbirimiz Fars dil və Ədəbiyyatı Fərhəngistanila əlaqəyə girməyə çalışdı ta lardan sorsun ki: Şəhriyar mərkəzi nə zaman öz işinə başlayacaq? Onon əsli tədqiqat movzulari nələrdən ibarətdi? Nəyə gora o bərpa olonor? Əcəbəa Azərbaycan xalqı dil və ədəbiyyati və tarixi üzərində tədqiqat aparacaqmı? və bu tədqiqatda Azərbaycanli mötəxəssislərdən də faydalanacaqmı? və Şəhriyar Tədqiqat və Öyrətim Mərkəzində Turk dili başda gələcək mi ya Fars dili? Təbii ki soruların cavabl əldə olunsa, xəbəri yayılacaq.

Təbrizli bir siyasi fəaal zindana verildi

Təbtizli; Ğulamriza Nəcəfi tutuqlanıb və Təbrizin zindanına göndərildi. Güney Azərbaycan Oyrənci Hərəkatının sitəsi xəbərə əlavə edir ki Təbrizin İnqilab Məhkəməsi onu məhkəməyə çağırandan sonra, onu tutuqlandırıb və zindana verdi.

Sana Niyuz da yazır: Nəcəfi 16 ay əvvəl "Nizam və hakimiyyət ziddinə təbliğ" ittihamına tutulmuşdu. İttiham buna əsaslanırdi ki o "Azərbaycanın Xordad ayının həmasəsinə bir baxış" adlı özəl (məxsus) dərgi çap edib, yaymışdı. Güney Portalı sitəsidə yazır ki Nəcəfi o zaman tutuldu və 30 gün ittlaatin işkəncələrinə bir nəfərlik hocrələrdə məruz qaldı amma sonunda pul və milk zəmanəti qabaqlığında, müvəqqət olaraq, azad oldu.

Nəcəfi inqilab məhkəməsində muhakimə olob və bir il həbsə məhkum oldu ki o möddətin 3 ayin zindanda qalıb və azadlığın əldən verməlidi. Qalan 9 ay, asılı olacaq və əyər sonlarda bir yeni ittihama məhkum olsa, yeni cürmüdən əlavə, əvvəlki 9 ayıda həbisdə qalmalı olacaq.

Güney Azərbaycan Xəbər Mərkəzi də artırır ki Nəcəfi İnqilab məhkəməsinin hokmonə etiraz edib amma Etiraz ya ikinci məhkəmə ki Təbrizdə "Təcdidi Nəzər"ə mərufdu, etiraza baxmayaraq, inqila məhkəməsinin hökmün təsdiq edib.

Azərbaycanın onəmli şəxsilərinin heykəl muzəsi hazirlanır

Ruhi

Tunanın 70-dən əlavə heykəli möxtəlif şəhərlərdə dikilib. İran, Turkiyə və digər Turk məmləkətlərdə dikkəlib və onlar tarixi, ədəbi və milli qahramanların heykəlin bərpa edib. İrandan qaçqın düşün və indilikdə Kanada olkəsinin Toronto şəhərində sürgündə yaşayan Həsən Ruhi Tuna, İran- Azərbaycanlısı və heykəl təraşdi. Onon heykəllərindən Məhəmməd Höseyn Şəhryarın heykəli Təbrizə və Nəbatinin heykəlidə Kəleybərin girişində bərpa olan əsərlərdən 2 di. amma tək bular deyil bəlkə onon heykəllərinin bir tedadin şəkilin, səsilə eyni zamanda görə bilərsiniz. Ustad Şəhriyar, Nəbati, Səttarxan və Baqirxandan əlavə Dede Qorqud, Reza Barahani, Uzeyir Hacibeyev, Virani, Sah Xatayi, Sehend, Nesimi, Piseveri, Bebek Xörrəmdin, Emir Timur, Selcuk Bey, Sebetci Oglu usman Efendi, Sukru Kanalti Pasa, Semah, Oguz Xan, Qasqayili Ismail Xan, Rauf Denktas, Sah Ismai, Koroglu, Mehmmed Xarezm, Mustafa Kemal, Nadir Sah, Nazim Hikmet, Haci Baba Xan, III. Selim, Kazak Abilay Xan və onlar bulara tay heykəlləri görəbilərsiniz.

Ruhi bəy sadəcə heykəl yapmır, bəlkə öyrənciləridə yetişdirməyə çalışır. O deyir ki İranda heykəlçilik işi, bəzi ayətollahlar fikrinə haramdi və buna gorada, incə sənətin ayağa qalxması çətindir. Gərçi İranda devlətinən din ayrı görünürlər amma əslində, İranın Şiyə dinində siyasətinən din, bərabər və çiyin çiyinə gedirlər. Çün din adamlarının etiqadi var ki əyər heykəl tiksən, obiri dünyada ona ruh verməlisən, siyasəttə və kultür nazirliyidə həmən siyasəti irəli sürür. "Amandı başı açıq olmasın." "Döşü görünməsin." "Orası elə olsun ... Burası belə olsun" kimi sozlər heykəçiliyə, rəssamliğa və diygər incəsənət sahələrinə mane törədir.

Ruhi bəy inanır ki Turkiyə, Azərbaycan Cumhuriyyəti və digər azad və dindən kanar qalan olkələrlə moqayisədə, İran və İran-Azərbaycanı incə sənət sahəsində muqayisə olabilməz. İran və İran-Azərbaycanı daha dalı qalmışdı amma əlavə edir ki Azərbaycanlılarda dərin potansiyellər var və o zaman ki İrandan çıxırlar, heykəlçilikdə, rəssamlıqda, musiqidə, Rəqsidə və digər sahələrdə, ozlərin donanın adlım adamlarına yetirəbilirlər.

Təbrizli bu Heykəl Taraş və rəssam 8 il Turkiyədə qalmış və bir sorü heykəlləri Turkiyənin moxtəlif şəhərlərində, minlər insanın gozlərinin onondə nomayişə qoymuş. Onon fikrinə əsasən, Turkiyədədə bir iddə dinlə siyasəti qatıb və incə sənətlərin daha dərinləşməsilə məqabilə edirlər və bu bir ağir təhlökədir turkiyə üçün.

Ruhi bu işlərilə irazi düşmür və İradə edib ta İran-Azərbaycanının ədəbi, dil, tarix, incə sənətləri və qəhramanlarının bir çöxunun heykəllərin hazırlayıb və bir Səyyar Muzədə yerləşdirsin. Bu Səyyar Muzə Kandanın Toronto Şəhərində təkmilləşəcək. Sonra Amerika Birləşmiş Millətlərə və Ordan sonra da Turk olkələrinə səfər edəcək. Ruhinin arzısı budor ki bir gün gəlsin ki Səyyar Muzə Təbrizdə yerləşsin və həmişəlik üçün orda qalsın.

Tiraxtur , Peykanı utdu

Təbrizin Tiraxtur tim ya kumandası Qəzvinin Peykanın 2-1 uddu və bu oyunun hər 3 im

tiyazım əldə etdi. Bəzi spor (vərziş) sitələri, o cümlədən; "Tiraxtorün havadarları sitəsi" 35000 tamaşaçının huzurundan xəbər verirlər. Ayrıları, o cümlədən "Tabnak"ın spor bolümü 20 min Azərbaycanlının hazir olduğundan yazır.

Oyun, Cuma Axşamı sahat 14:45 və Təbrizin cənubi dağlarının ortasında vaqe olan "Yadigarı İmam" ustadiyomunda başladı. Top oyunun birinci hissəsində çox sürətlə firlanırdi. Tiraxtorun oz sitəsi yazir ki hələ Tiraxtorun motoru qızışmamışdı ki Peykan, 5 inci dəqiqədə "Əmir

Mirbozorgi"yə bir gol vurdu. Bu gol, Mehdi Sabitinin səhvindən buruza gəldi və Tiraxturun zəhmətkeşlərin bir az sustaltdı və tamaşaçilar "həmlə ... həmlə ..." şuaarın kəsdilər.

Az geçmədi ki Tiraxtur qaza basdı. Dalbadal, hərifə həmlə apardı. Həmlələr, yenidən tamaşaçıları şoqa gətirdi və 8 inci dəqiqədə bu ghəyəcanlar səmər verdi və Tiraxturun "Andiryanik Teymuriyan"ı bir şütlə Tiraxtur yediğı golon əvəzin açdı və oyunu 1-1 etdi. Tıraxtur

dayananmırdı. 13-inci dəqiqədə "Casim Kərrar"ın şütü az fasiləylə eşiyə getdi və tamaşaçılar yenidən, daha isti Alqışa (təşviqə) başladılar. Hamı birdən səslənirdi "Tiraxur el istər ---- Şərəfli millət istər". 6-7 xətərli həmlədən sonra, Tiraxturun korner topo, dəf oldu amma Əli Əlizadə dəf olan topu gola çevirdi və 24 dəqiqədə 35000 zəhmət keşi ayağa qovzadı.

Bundan sonra, 93 dəqiqənin fışqasın çalanadək daha gol vorulmadı. "Tiraxturçılar" sitəsi yazır: bu iki goldan sonrada, Tiraxturun 10 gol fürsəti varıdı amma o fürsətlərin hamısı hədərə getdi. Bundan əlavə, Mehdi Sabiti; Tiraxturun oyunçusu yaralandı və xəstəcanaya götürüldü. Spor sitələri xəbər verirlər ki onon halı yaxşıdı.

Tiraxtur, Peykanı uddu və 20 imtiyazlı oldu. "Bərtər Liqası

nın" 14 inci həftəsində, yarışlarının (musabiqələrinin) 7 rütbəsində yer tutdu. Cədvəlin başında "Zobi Ahən 28 imtiyazla, Perispolis və İstiqlal 24 imtiyazla iki və üçüncü yerdə, Sipahan 23, Sənəti Neft 22 və Kirman Misinin 20 imtiyazlıdılar. Peykan həmən 10 imtiyazla ən axırdadı. Əyər Tiraxtur birinci yeri istərsə, gələn həftə Cuma günü "Səbayi Qum"un qabağında daha yaxşı oynamalı və fürsətləri əldən vrməməlidi. Niyə ki bəzi sitələr bu yarışdan "səhvilər Festivalı" ad çəkirlər.

Neçə şhərdə Əmaninin olümünün ikinci ilinin yas törənı tutuldu

Təbriz, Londın, Əskişəhər və bir neçə ayrı şəhərlərdə, olomonon necəliyində şək olan Ğolamriza Əmaninin olomonon ikinci ilinin yas törəni tutuldu. Bu xəbər bir tedad şəkillərilə bərabər moxtəlif xəbər sitələrində yayılıb. Güney Azbaycan Portalı sitəsi iddia edir ki Əmaninin ağırlama mərasimi İranın təhlökəsizlik qovvələrinin basqısı altında Təbriz şəhərində bərpa oldu.

Eldayağı sitəsi deyir ki Azərbaycan siyasi və mədəni fəallarından bir çoxu, bəyana

t və çağırı yaymadan, eyni zamanda Təbrizin Maralan məzarlığına və məhəndis Ğolamriza Əmaninin və Çəngiz Bəxtavərin qəbrləri üstə toplanıb və oları xatırladılar. Bu xəbərdə təkid olor ki yas torəni çox ağıi atmosferdə bərpa oldu amma heş xəbər mənbəyi əmniyyət qovvələrinin məzarlıqda huzurundan ya fiziki basqıdan xəbər vrmayıb və indiyə dək tutulan ya doyölən olsada, heş xəbər yayəlmayəb. Bu o haldadı ki Əmaninin dəfni mərasimində bir çox tedad siyasi və mədəni fəallar doyolob və həbsə alınmışdılar.

Güney Azərbaycan xəbər Mərkəzi sitəsidə iddia edir ki Azərbaycan qaçqınlarında üçü, Turkiyənin Əskişəhirdə və digər şəhərlərində yaşayanlari, Əmaninin olomonon ikinci ilin xatırlamaq mərasimənə dəvət ediblər.

"Bizim Təbriz Niyuz" da Londın şəhərindən xəbər verir ki orda moqim olan Azərbaycanlılar, bu monasibətə bir ağırlama mərasimi keçirdiblər. Bu mərasimdə Əmani və bəxtavrin fəaliyyətlərinə gora və oların olomlərinin onondə soğu işarətlərinin olamasına dayır danışıblar.

Ğolamriza Əmani ziraətdə Təbriz üniversitetindən lisans almışdi və siyasi hərəkata qoşulşüşdu. O GAMOH təşkilatının qurucularından və liderlərindən sayılırdi və fəaliyyətlətinə gora bir neçə il həbsidə qalmışdı. O iki qardaşlarilə bərabər, Əhərdən Təbrizə gələndə, İranın pasdarlarına aayid olan bir kamyon (topraq daşiyən yök maşınilə) qəzada yaralanmışdı. Polis və Orjans işçiləri 20 dəqiqəlik yola, ono (deyilənlərə əsasən) 5 sahata Təbrizin bir xəstəxanasına gotormoşlər. Bəzi Azərbaycan fəəalları iddia edirlər ki əmniyyət məmurları o olan əməliyyat otağına girmişlər.

Hər halda, Azərbaycanlı siyasi və mədənəi fəallardan bir çoxu onon məmurlar pılanilə olomonə inanıb və ono Azərbaycan şəhidi sayirlar.

Bir Azərbaycanlı xanim 115 gün həbsidən sonra azad oldu

Zahra xanım Fərəczadə; Azərbaycanlı bir xanım dir ki mədəni fəaliyyətlərinə əsasən, tutulub və 115 gün həbsidə qalandan sonra, Təbrizin Mərkəz zindanindan azadlığa buraxıldı. Bu xəbəri "Əsri Nov" xəbər sitəsi Savalan Səsi sitəsinə istinadən yazır və əlavə edir ki: Zahranın azadlığı, 50 Milyon Tomən ya 50 min Dollar pul zəmanəti qabağında momkon olobdür.

Zahra ya "Sona" təxəllössöylə məşhur olan xanım, siyasi və mədəni fəaal: "Ayət Mehrəlibəyli"nin həyat yoldaşıdı. Ayət 155 gündən çöxdor ki tutulub və həbsidədir. Xəbərlərə əsasən, Ayət 155 günün hamısın bir nəfərlik hocrədə saxlanıb və hələlikdə ittilaatın zindanındadır. Zahra xanım 115 gün əvvəl, öz hayat yoldaşının durumundan xəbər əldə etmək üçün, Təbrizin ədliyyəsinə məraciət zamanında tutulub və həbsə alinmışdı. Onon süd əmər balası bu uzun zamanı anasından ayrı qalmışdı.

Savalan sesi də yazır: xanım Fərəczadiyə sarı "hakimiyyət ziddinə təbliğ" ittihamın irəli sürüblər. HƏRANA xəbər ajansıda yazır: Zahranın əqrəbası iddia edirlər ki ittilaat məmurları, oz səgu sualların, Zahra xanımın ittihamına diyir yox, bəlkə onon həyat yoldaşının iş və fəaliyyətlərinə gora düzəlləndiriblər.

bəllidir ki Zahra xanim Fərəczadənin mohakiməsi sonralar bərpa olacaq amma bəlli deyil ki əcəba həyat yoldaşiylə bərabərmi mohakimə olacaqlarmı ya Ayət bəy habsidə qalarkən, mohakiməni yola salacaqlarmı?

Tehranın bir xəstəxanasında bomba patladı

İRNA; İranın Rəsmi XƏbər Ajansı,Tehranın bir xəstəxanasında "Səs bombasının patlayışından xəbərverdi. İRNA iddia edir ki Tehran polisi patlayışın səsli bombaya ayid olmasın təsdiq edib və əlacxana (davaxana) sahibilən birsinin arasında ki ozəl ixtilafı patlayışın səbəbi bilib.

Bu səs bombası dünən (October 5) və səhər tezdən, "Alğədir xəstəxanasının" giriş qapısında patladı və girişin camlarının hamısı sındı. Theran polisi elan edib ki patlayış sadə və əldə dozəlmiş və piltəylə çalışan bir bomba səbəbinə olob amma yaralanan ya ölən olmayıb.

İRNA deyir ki polis əlacxana sahibilə ixtilafi olan adama zənin olob və ono tutub. Alğədir xəstəxanasının işçilərindən biri İRNAnın moxbirinə deyib ki patlayış əsərində xəstələr və xəstəxana işçiləri qorxdular.

polis o halda patlayışı şəxsi ixtilafdan asılı bilir ki iki həftə əvvəl, iki həkim Tehranda gulləleyib, oləndən sonra, polis oların olom səbəbin, "şəxsi" və "intiqamcıl" bilmişdi. Oların biri Doktor "Ğolamriza Sərabi"di ki pasdarların "Xatəmol Ənbiya" xəstəxanasının mətəxəssisiydi və özəl afis ya mətəbbindən çixanda vorulmuşdu. Bir gün ondan əvvəldə, Dr. Əbdorriza Sudbəxş ki Tehran Üniversitəsinin Məəllimidi, öz afisindən çixarkən, gollələnib və olmoşdü.

Onlab beylə ki bir nəfər tutulüb amma polis deyir ki öz təhqiqatına davam verəcək.

Təbriz: çörək bahalandı

Təbrizdə çörəyin qiyməti yözdə 30 bahalandı. Çörəyin bahalığı neçə günüdü ki Təbrizlilərin yaxalarından aslanmışdı amma rəsmi devlət məqamları sakit durob və gormədim diyə keçirdilər ta in ki septamberin 22, Tehranda çap olan qazetlər, mevzunun üstün açdılar və Şərqi Azərbaycan iyalətinin valisindən çörəyin bahalaşmasına gora sordular. "İttilaat" qazeti iyalət valisi; "Əhməd əlirza Beygi"nın dilindən yazır: "çön geçən illərdə çörəyin qiy

məti bahalaşmamışdı amma işçilərin muzdu, siğorta ya biymə və iş yerlərinin kirası çoxalmışdı, çörək bahalaşdı."

Bəzilər, o cömlədən İran devlətinə bağlı olan TVinin qazeti 3-4 gün əvvək yazmışdı ki "Təbriz çörəkçilərinin iddialarına gora, çörəyin yeni qiyməti, rəsmi olaraq, çörəkçilərə deyilib" yazaraq, əlavə edir ki bu bahalıq, devlətin aylıx malı verəcəyindən qaynaqlanır. Gözlənir ki İran devləti, hər ay, 24 - 40 Dollar arası, hər İranliyə nəğd pul versin və onon qabağında, tamam əcnasın qiymətin azadlığa buraxsın və qiymətləri, sabit saxlamasın. Əlbəttə, devlət məqamları söz

vermişdilər ki məktəblər, dava dərman və çörəkdə bahalıq olmasın. Ona görada, Şərqi Azərbaycanın valisi, qazetəçilərə deyib ki, "çörəyin bahalığı, o porogramla elgidə deyil."

Bu inkarliq o haldadı ki devlət rəsmi halda elan etmədən, bəzi evlərin iliktirik məsrəflərinin qiymətin onlar qat bahaladıb və internetdə yayılan məlumata əsasən, 10-20 dollardan, yözlər Dollara qalxıb. Qeyd olor ki Şərqi Azərbaycanın arxasıcan, bir iki ayrı iyalətlərdədə çörıyin bahalanma xəbəri gəlir.

Təbrizin seggizinci beynəlmiləl kitab sərgisi

Təbrizin Seggizinci Beynəlmiləl Bitab Sərgisi sona çatdi. Xanım İşrət Şayiq: Təbriz millət vəkilinin xəbər sitəsi iddia edir ki İranın kültür ya Farhang və İrşad İslami nazirliyinin moavini omod edir ki bu sərgi, "Beynəlmiləl" adını daşımağa baxmayaraq, doğrudan "beynəlmiləl kitab sərgisi həddi hodudunda olabilsin." Bu beynəlmiləl kitab sərgisində sadəcə, Azərbaycan Cumhurirətindən bir heyətın huzuru varıdı. Başqa 9 olkə; o cümlədən: çin, Hind, İngilis (İngiltərə) və Alman kimi olkələrin 14 naşirinin İrandakı numayəndələrinin iştirak etmişdi. Amma İranın ozünün minlər naşirindən, sadəcə 700 naşir oz kitabların sərgidə satışa qoymuşdular

.

Təbriz tilvizyasi kitab maraqlılariylə mosahibələrdə gostərdi ki ən çox kitab, Uşaqlar kitabları və əcnəbi dili oyrətmək kitablarıdı. Bu mosahibələrdə iştirak edən tələbələr və motəxəssislərin dediklərinə əsasən, Tələbələr və motəxəssislər üçün kitab, ya yoxomoş yada çox azımış. Buna gorada İşrət xanım Şayiqin sitəsi xəbər verir ki Təbrizin farmandar ya valisi: Mahmıd Çəməni deyib ki; Təxəssos kitabları sərgisi ki maraqlıların ehticlarına cavab verəbilsin, lazimdi. Amma o, eyni halda təxəssos və Turk dilli kitabların nəşrindən devlətin himayəsin istəmədi. Bəlkə sadəcə "din" və "İran-Əraq" savaşına həsr olan kitablarin yayılmasından, devlətin himayəsin tələb etdi. Bu o haldadi ki vali Çəmənidə etiraf edib ki İranın moasir tarixinin yazılmış əsərlərində, Təbrizin qiymətli yeri var və İranın birinci çapxanası bu şəhərdə işə döşöb.

Xəbər gəlir ki bu sərgidə 66 islam dini və Qürana ayid olan naşirlərin huzuru vardı ki 15000 adla kitab, devlət himayəsiylə çap edib və satırmışlar amma bu Azərbaycan topraqlarında bərpa olan sərgidə, neçə Türk dilində kitabın satılış izini olmasından heş xəbər çixmayıb. Bu kitab sərgi 7 gün boyunda, sabah sahat 10 axşam sahat 8 qədər açiq olordu və 100 min kitabın qiymətlərində, yüzdə 50 indirim ya təxfif varıdı.

Şirin xanım İbadinin vəkili Tehranda həbs olundu

İranlı Solh Nöbel odol sahibi; Şirin xanım İbadinin vəkili İran rəsmiləri əmrilə tutuqlnıb və həbs olundu. HARANA yazır ki Bu vəkil "Nəsrin Sutudə" dir ki Şirin İbadidən başqa, bir çox İranlı reformist ya islahçıların vəkilidi. Nəsrin xanim tutulmamışdan əvvəl demişdi ki mövəkkillərimə bir iş görəbiməyəndə, olarınan bərabər olom istirəm.

Nəsrin xanım August ayının 29 tutulub. Məmurlar bu vəkilin ofisinə və evinə basqı basıb və onon əlində olan mottəhəm və məhbosların dosiyə ya pərvəndələrindən əlavə onon şəxsi əşyalarında götürüblər və ondan istəmişlər ki öz ayağilə ozon Tehranın Evin adli zindanına təslim etsin. Nəsrin xanımın ozodə "Benalxalq Bəşər Haqları Təşkilatın" odolon, 2008 ildə sahıblanmışdı.

İranın ədliyyə məqamları onü "Əmniyyət ziddinə əl birlik" və "İslamçı inqilab ziddinə təbliğə" ittihamlayıblar. Nəsrin Sutudənin vəkili; Nəsim xanım Ğənəvi, alman radiyosuna deyib ki "mən Sutudənin rəsmi vəkiliyəm amma ədliyyə məqamları Nəsrinin vikalətnaməsin alıb və mənə get dedilər və artırdılar ki hər zaman lazim olsa, sənə xəbər verərik."

Səkinə xanım Məhəmmədinin edam xəbəri yalandı

"Səkinə Məhəmmədi Aştiyaninin edam olma ehtimalının xəbəri yalandı. Onon hökmü daş qaladı ki edama çevirmək olmaz." Məhəmməd Müstəfayi, Səkinə xanımın huquq vəkili bu sözü Aəzri VOAlə müsahibədə dedi və əlavə etdi ki mən həm səkinənin özün gormüşəm həmdə dosiyəsin (pərvəndəsin) oxumuşam, Səkinə edama məhkum deyil və bu son kampaniyalar yalandandı. Son günlərdə bir ağir kampaniya yaranmışdı ki ediia edirdi; İran hukuməti istir səkinə Məhəmmədini edam etsin.

Müstəfayinin təsdiqlədiyi məlumata əsasən, İran hakimiyyəti moxalifləri kominist partısı himayətilə iki Almanlı qazetəçi, turist olaraq İrana və Təbriz şəhərinə gedib və Səkinənin ikinci vəkili Hutən Kiyan-ın öfisində, səkinənin oğlu: Qadir ilə müsahibə aparmaq halında, ittilaat məmurlarına tutuqlanıblar. İran İttilaat məmurları o iki almanlı qazetəçidən əlavə, səkinənin ikinci vəkilin və oğlunda nizarətə alıblar. Qazetəçiləri Tehran zindanına və vəkillə Qadiri (Səkinənin oğlun) Təbriz zindanına veriblər.

Bu tutuqlanmanın ardıca, Qadir İran tilvizya və midyalarında bəzi etiraflar vermək məcburiyyətində qalıb və vəkillərindən əlavə, anasın və özün ittihama məruz qoyub. Məhəmməd Müstəfayi iddia edir ki İranda nətək o ki işkəncə altında tamam tutulanlardan gərəkən itiraflar alınır və oların öz ziddinə istimal olor. Müstəfayi əlavə edir ki buların ittihamları koministlər və moxaliflərlə ilgidir. Amma məncə, İran, Almanlı qazetəçiləri girov tutub ta Almandan bir imtiyazlar əldə etsin.

Sön həftələrdə Təbrizdə vəkillərdən Kiyan Hutən tutulub, Nəqi Məhmudi və Abbas Jamaliyə siyasi məhbusların difasından vaz geçməyə ağır basqilar var. Tehrandada Nəsrin xanim Sutudə, Ovliyayıfərd, Sultani və Dadxah kimi siyasi möttöhəm və məhkumların vəkilləri ya həbsidədilər yada ağır basqiya məruzdular amma İranın Vəkillər Mərkəzi (Kanuni Vökəla) sakittdir. Müstəfayi oların sakitliyə məcbur qaldığın qəbul etmir və tənqidə çəkir və əlavə edir ki Beynəlmiləl Vəkillər Mərkəzidə ki azad olkədədidə sakit qalıb və bu sukut, qəbul edilici bir iş deyil.

Müstəfayinin bizlə bu mosahibəsindən 1-2 gün sonra, Beynəlmiləl Vəkillər Mərkəzi ki Londona yerləşib, bir bəyanatda Tehranda iki vəkil; Nəsin xanım Sutudə və Məhəmməd Ovliyayifard-in tutulmasın və həbs olunmasın məhkum etdi və birinci dəfə üçün, özünün riaksiyasın göstərdi.

İRNA: Mahabad bomba patlayışında 12 nəfər öldü və 80 nəfər yaralandı

İranin rəsmi xəbər ajansı elan etdi ki Ğərbi Azərbaycan iyalətinin Mahabad şəhərinin bomba patlayışında 11 xanım və bir 6 yaşlı öğlan üşağı canın əldən verib. Bu patlayış, Çərşənbə günü sahat 10:30 və İran-Əraq 8 illik savaşın qeydiyyat həftəsinin bir inci gününün və qoşun marşının 50 metirliyində üz verib. Vahid Cəlalzadə: Gərbi Azərbaycan iyalətinin valisi, olənlərin sayın 12 nəfər və yaralanların tedadın 80 nəfərdən şoc bildi və bu monasibətə,Urmuda, bir gün um

umi əza və uç gündə Mahabadda elan etdi ki Cumaaxşamımdan başlayacaq.

İranın Pasdarlarına bağlı olan "Fars Xəbər Ajansı", Ustandar ya iyalət valisinin moavinin dilindən, bu patlayışı, intiharçi bildirdi. Amma Vali özu, elan etmişdir ki bomba bir ağacın qanadindan asıliymiş. Bu halda "Cəhani İmrooz" sitəsi, adı şəkmədiyi mənbəə istinadən 2 nəfərin tutulmasindan xəəbər verir amma Mahabadın İran parlımanındaki millət vəkili; Səfər İsazadə eddia edir ki patlayışla ilgili bir nəfər tutulub. Bu xəbərə rağmən, bura dək bir kimsə ya qurup patlayışı boynuna almayıb.

Bizim moxbirimiz; İnsafəliu Hidayət, iki qazetəşiylə Mahabad şəhərində mosahibə apardı ki oların biri, patlayışı, intiharçı bildi və Əlavə etdi ki intiharçı çalışırdı ki özün qoşun kumandanları doran yerə yetirsin amma qabağın aldılar. Bu səbəbdən, bomba yarı yolda patlayıb. Amma obiri qazetəçi patlayışı intiharçı bilmədi və dedi: hər zaman ki devlət məqamları ziddinə bir iş olsa, ono inqilab ziddinə olanlara və Amerikaylən İsrayilə bağlamağa çalışarlar.

Mahabad şəhəri Ğərbi Azərbaycanın "Cunub ğərbində"dir və 198000 nofosu var. Gərçi İran Kürdləri bu bölgədə silahlı tiror əməliyyatı aparırlar amma1987 ilindən buyana Mahabadda intiharçı əməliyyat üz verməmişdi.

İran-Azəriləri, Rasizm dizzinə FİFAya şikayət apardılar

Bir tedad İran-Azəriləri, İrandakı "Rasizm" ziddinə donya Futböl Fedrasiyonona şikayət aparıblar. Bu şikayəti yazan və İran-Azərilərinin tanınmış alimlərinin imzalarına yetirən şəxs, Kanadanın Toronto şəhərində yaşayan və "York Üniversitəsinin" profosoru; Əlirza Əsğərzadə dir. Amerika Səsinin Azərbaycani Servisi "Iran and the Challenge of Diversity" kitabının yazarilə ki İrandaki rasizmə gora yazəb bir mosahibə aparıbş Bu mosahibəni sitəmizdə dinliyə bilərsiniz.

Pr. Əlirza Əsğərzadə deyir ki İranın hər sahəsində, Farslardan ğeyri xalqların haqqında ayrı seçgilik siyasəti irəli sürülür. Ona gora, məktəblərdə, üniversitələrdə və idarələrdə Farsdan ğeyri dillər qadağadər və kimsənin haqqi yoxdu ki bu mövzularda, bir yerə şikayət aparsın. onon fikrinə gora, bu ayrı seçgilik fikri "ırq"dan köklənir və obiri insanların təməlli haqların danır.

FİFAya yazılan məktub, iddia edir ki son zamanlarda, İrandakı rasizm, özün futböl maçları və meydanlarındada gostərdi və İranın rəsmi televizyasıda bir sahata yaxın, minlər farsların şuar və səslərin canlı olaraq yaydı ki onda İrandaki Turklərə tohin və təhqirli sözlər deyilirdi. O sozlər bu məktübda, İngilis və Fars dillərində qeyd olob.

Profesor Əlirza iddia edir ki rasizmə dayanaraq, həm Azərbaycanlılara tohin və təhqir olob, həmdə Təbrizin futböl takım ya timi, tamaşaçi və tərəfdarlarının hüzurundı oynamaqdan məhrum olob. O əlavə edir: FİFA qanunlarna əsasən, ırqçılıq və rasizm, futböl meydanlarında qadağdı və gərək ki qabağı alınsın. Ona gora; FİFA gərək ki Tehran və Fars komandasın və onon zəhmət keşlərin cəzalandırsın və futböl meydanlarında gedən rasizmə son noqtası qoysun.

"Olabilər ki FİFAnın zoro İran içində, bu qanunları icra etməyə olmasın" Əlirza bəy bunu diyə artırır: amma FİFAnın etirazı, donyanın İranda gedən rasizmidən xəbərdarlığına səbəb olar və İranın takımlarının başqa olkələrdə mosabiqə ya yarışının qabağın alabilər.

Futböl donyasında gedən orfə gora, futböl, siyasətdən kanarda olmalıdı amma İranın Fars kumandanlarilən, İran-Azərbaycan kumandanları və xüsusuylə Tıraxtor komandanı yarışı, siyasi maç olob. Əcəba bu siyasi olmax, sədəcə Farslar tərəfindəndirmi yoxsa Turklərində tərəfindəndir? Profosor Əsğərzadənin fikrinə əsasən; ona gora ki İranda Farsdan ğeyri millətlərin haqları inkar olonor, bu xalqlar və o cömlədən, İran Azəriləri də hər forsətdən faydalanıb və İranın Əsası Qanununa dayanaraq, öz haqlarin tələb edirlər və buda futbölun siyasi olmasına, Azərbaycanlılar tərəfindən səəbəb olor.

Bu şikayət rəsmi bir şikayətdir və ona qol atanlar, FİFAdan cavab gozlorlər. Əsğərzadə fikir edir ki FİFA tezlikdə təhqiyqat aparıb və cavab vermək məcburiyətindədir. İmza atanların içində bu adlar goronor: Siddiqə xanım Ədaləti; Almanda sosyolog məəllimi, Dr. Əlirza Əsğərzadə; York Üniversitetinin sosyoloji məəllimi, Profesor Riza Bərahəni; Kanadanın York Üniversitəsinin çağdaş ədəbiyyat Məəllimi, Dr. Əli Qaracalı; beynalxaq siyasətlər mətəxəssisi, Dr. Maşahha Rəzmi; Fəransədə qazetəçi və yazar, Dr. Ziya Sədroləşrafi, Federal İran Millətlərinin sədri və sosyoloq, və 38 digər İranlı ziyalilar.

Əlirza Fərşi üniversitə məəllimliyindən atıldı

Bir məktüb əsasında ki onon şəkili xəbər sitələrində yayılıb, Azərbaycanlı fəaal; Əlirza bəy Fərşı Diyzəci Yekan, “Culfa” şəhərinin “Azad Üniversitəsi”ndə məəllimlikdən atıldi. Bu şəkil, Savalan Səsi sitəsində yayılıb və “Danişcu Niyoz” sitəsi ona istinadən yazıb: Bu məktübü Colfanın Azad Üniversitəsinin rəyisi imzalayıb və onda qeyd olob ki “bu üniversitə, Azərbaycanlı mədəni fəaalınin məəllimçiliyinə son qoyor və ono bu üniversıtənin alimlər heyətindən atır.”

Savalan səsi yazır ki: üniversitənin bu qərarı əsası, Təbriz İnqilab məhkəməsinin hokmüdü ki onda Əlirzanı bir il həbsə məhkum etmişdi. Gərçi o hokm, ikinci məhkəmədə 6 aya azalıb.

Əlirza kampiyoter məəllimidi və ictimasından kəsilmədiyinə əsasən, Azərbaycanlıların istəklərin daşır. O 15 ay əvvəlki Təbrizin “Şah Gülü”sündə ki marşda iştirak etmişdi və başqa Azərbaycanlılara tay “Türk dilində mədrəsə” şüarın səslənmişdi. Həmən nomayişdə tutulub və 3 ay məvəqqət həbsidə qlmışdı vı sonra vəsiqə qoyob, azad olmuşdu.

Qeyd olonor ki məhəndis Fərşidən əlavə, onlar İran-Azərbaycanlısı, qanunda verilmiş haqlarının tələbinə əsasən, tutulandan sonra, işlərindən atılıblar. Bu sırada, Abdollah Abbasi Cavan, Səyid Mətinpur, Mehdi Nəyimi, və Fərzad Səmədlidən ad çəkmək olar.

Bu arada xəbər gəlir ki”Səyid Muradi Nəqədeh” yöksək lisan oxümaxdan məhrum oldu. Güney Azərbaycan Xəbər Mərkəzi sitəsi bu xəbəri yayıb və artırır ki Səyid İranın millət vəkillərinə bir məktüb yazıb və İran məqamlarının ona cavab verməməsindən şikayət edib.

Savalan Səsənə gora, Səyid, “Giylan” üniversitəsində hüquq oxormuş və “Qopüz” və “Çağrı” tələbə dərgilərinin əsli üzvü və fəaal bir Azəri tələbedir.

Ərdəbili 25 zilzilə tərpədib

Ərdəbil İyalətinin rəsmi məqamı deyir: keçən 5 ayda 25 dəfə Ərdəbil iyalətinin toplaqlarında zilzilə üz verib. İranın Tələbələr Xəbər Ajansı (İSNA) Əli İslami; Ərdəbil iyalətinin "Böhran" mödörönden nəql edir: bu yer tərpənişlərinin gücü, 1 dən 3.8 dərəcə həddində olob.

Ərdəbil rəsmisinin verdiyi məlumatlara dayanaraq, keçən il o iyalətdə 95 dəfə yer tərpəşib. Həmən məlumatlara gora, keçən 2 və 3 cü ildə hər il, Ərdəbildə 150 zilzilə üz vermişdi ki ən azı bir dərəcə və ən çoxu 5.1 dərəcə qodrətində olob. həmən bu üç ildə ən qovvəli zilzilə Nəmin şəhərində goronob ki 5.1 qodrətdeymiş. Keçən ilin Xalxal zilziləsinin gücüdə 5 qeyd olob.

Əli İslami iddia edir ki bu neçə gün ərzində, Ərdəbilin 25 kilometirliyindəki "Nir" şəhərinin zilziləsinin goco, 3.8 di. Xalxal şəhərinin zilziləsi ki 10 gün əvvəl baş vermişdi, 3.4 dərəcə zora malikimiş. Ərdəbilin böhran modoro ediia edir ki bu yer tərpəşmələrin hamısının səbəbi Ərdəbilin öz toplarqarindaki yer altı hərəkətləridi ve qonşu iyalətrəin yer altı hərəkətlərinin əsərində olmayıblar.

İslaminin verdiyi məlumatlara əsasən, bu iyalətdə 4 yer sinixlığı var ki Masulədən ki o şəhərdən başlayıb Xalxala gəlir, Astara ki Nəmin ətrafından başlır və Astaraya qədər gedir, və ikisidə Parsabad və Səreyin sinixliqlarıdılar ki zilzilələrə səbəb olorlar.

Ərdəbil iyalətində 32 yer hərəkəti hizların yazan dastgah ya maşın var bir zilzilə yazan dəsgah fəalldilar. Üst üstə, keçən üç il yarıımda, Ərdəbildə 420 zilzilə baş veribdi.

İran, Azərbaycan cumhuriyytilə sər həddatin hörör

Ərdəbillə Azərbaycan Cumhuriyyətinin sərhəddati İran vasitəsilə hörülür. "Mehr" xəbər ajansi bu xəbəri İranın Sərhəddatın goriyən polisi moavininin dilindən yaydı. General Yaqub Rizazadə bu gün; Doşənbə (Oktobrun 25) bu xəbəri Mehr ajansına verib və artırıb: Ərdəbil sərhəddatinin bağlanması porojəsi, gələn ilin sonuna qədər, təkmil olacaq.

Əsri İran xəbər sitəsi də bu xəbəri Mehr ajansına istinadən nəql edir və yazır: Rizazadə bu sözü Ərdəbilin Germi və Parsabad şəhərlərinin mərzlərindən goroş aparanda dedi və artirdi: Sərhəddatı kamil bağlamağa gora məxsus bir bödca ayırılıb.

"Səri Xətt" sitəsidə artırır; indilikdə, Ərdəbilin Biləsuvar sərhəddatı dağları bağlanmaqdadır. Ərdəbil iyalətilən Azərbaycan Cümhuriyətinin 380 kilometrə uzunluğunda sərhəddatı var.

Qeyd olmalıdı ki İran hakimiyyəti illərdi ki İranin moxtəlif sərhəddatlarında yaşayan azlıq adlanan millətlərin ilgilərin sərhəddatin o biri tərəfində ki qardaş miillətlərlə kəsməyə çalışır. Buna gorada, Sistan və Bəluçistanlıları Əfğanistan və Pakistanda yaşayan Bəluç və Sistanilərdən ayırmaqa çaləşırdı və oların sərhəddatində divar çəkməyə belə çalışır. Əlbəttə ki İran rəsmiləri bunu qaçaqla mobarizənin bir yolu kimi təbliğ aparırlar.

Bu birinci dəfədir ki İranın sərhəddat polisi, iki Azərbaycan lilləinin arasında təbiət torədən manelərdən başqa manelərin təsisinin xəbərin təsdiq edir.

Miyandablı məhkum: "Çoxda pul təklif edirk amma kimsə bizi modafiə etmir"

Dariyuş Əndəlibiyan ki Miyandab məhkəməsində mohakimə və məhkum olob, eddia edir: "Ğərbi Azərbaycanda bir vəkil yoxdo ki siyası və milli məttəhəmlərdən difa etsin." O əlavə edir: Difa üçün, hətta izafə pul da təklif (pişnəhad) edirik amma heş vəkil bizim vikalətimizi qəbel etmir. Dariyuş Əndəlibiyan, aşıq Səttar Bəraziş, Yüsüf Sudbər, Səccad Əzizi və Babək Aksön, 5 Miyandablı mədəni və ictimai fəaldılar ki Mahabad şəhərinin ikinci inqilab məhkəməsində mohakimə və hərəsi 1500 Doolar ya bir milyon 500 min tümən ödəməyə məhkum oloblar. Bu xəbəri Əndəlibiyan, bizim moxbirimiz; İnsafəli Hidayətə verdiyi mosahibədə elan etdi.

Dariyuş eddia edir ki bundan əvvəl "İran" qazetində çap olan hiqarətli karikatöra etiraz zamanıda tutulub və 30 gün həbsidə qalıb amma Ğərbi Azərbaycanda heş vəkil onon vikalətin qəbul etməmişdi. O əlavə edir: Mənim bir vəkil yoldaşım var. O vəkil mənə dedi; O zaman ki birin inqilab məhkəməsinə verdilər, vəkilə heş yer yoxdu. Hər şey irəlidən pılanlaşıb.

Bu 5 məhkum, Miyandab inqilab məhkəməsinin hökmün qəbul etmayıblar və ona etiraz göstəriblər. Dariyuş deyir: illəırdi ki biz Novruz Bayramının 13 ki Təbiyət günüdü, Miyandabın ətrafında şənliklə keçirdərik. Olar, bu il, "Tək Ağac" kəndinin yerlərində otraq etmişlərdi. "Məmurlar gəldilər. Hamıdan şəkil və filim çəkməyə başladılar. Xalq etiraz etdilar amma polis məmurları etirazlara iltifat göstermədi. Xalq oları daşlamağa başladı.

Bu mərasimdə, aşıq Səttar bəy Bəraziş bir az oxor amma məmurlar izin vermirlər ki aşıq Ələsgər ki Urmu şəhərindən dəvət olmüşu, oxusun. Polis, aşıq Səttar, Dariyoş, Yüsüf, Səccad və Babəki tutur amma İttilaat oları polsdən alır və axşamadək sorqulur.

Bir gün sonra, olar məhkəməyə verilirlər. Hər beşınındə 4 ittiham " Nizam ziddinə təbliğ aparnax, Milli əmniyyəti təhlokiyə salmaq, Qanundan kanarda ictima etmək və qanundan kənarda olan Pan Türkist qurupun nəfinə təbliğat" vororlar. Dariyuş deyir: Bizə ittiham vormuşdular amma heş sənədləri yoxudu. Hakim oz hökmöndə yazmışdı ki biz etiraf vermişik amma doğru deyil. İnqilab məhkəməsinin ikinci şöbəsinin hakimi, oz hökmön olara verməkdən imtina edir və deyir: əmirdir ki siyasilərin hökmölərin məhkəmə olara verməsin bəlkə kökmö hər şəhərin ittilaat idarəsi möttəhəmlərə versin.

Dariyuş deyir: Hakim hökmö vermədi amma bizdən imza aldı ki bizə hökmö deyib. Bizim azadlıqımız üçün 75 milyon Tümən ya 75 min Dollar vəsiyqə tələb etdi ki Behbüd Qolizadə verdi amma özü bir gen sonra tutuldu.

Bolevi perezidenti Təbrizə gedir

Şərqi Azərbaycan rəsmilərindən; Babək Məhəmmədzadə "Boleviya perzidenti Təbrizə səfər edəck" xəbərin, İranın Fars xəbər ajansına verdi. O əlavə etdi ki Evo Morales, Şərqi Azərbaycan məqamlarilə görüşüb və bu iyalətin sənayei və karxanalarının imkanlarilə tanış olacaq. Bu fabrikaların içində, Təbrizin Tıraxtur sazi karxanası gorüş listəsinin ən başında gəlir.

Morales, birinci dəfə olaraq, Doşənbə günü İrana girdi. Evo Moralesin ziyarəti İrandan 4 gün uzunu olacaq və bu görüşlərdə "iki tərəfin marağın çəkən məsələlər" mozakirə olonacaqi xəbərin İranin İngilis dilli Press TVsı verdi. Morales deyib ki bu görüş, Tehranla- La-Pazın siyasi rabitələrin daha yöksək səviyyəyə qovzayabilər. Morales bu səfəri "birlik" simbolo adlandırdı.

Boleviya rəyis cumhuru Liybi perezidenti; Möəmmər Qəzzafilə gorüşündən sonra İrana getdi. Perss TVyə gorə, Morales, İranla Bolevini "iki dost və inqilabçi" məmləkət adlandırdı ki hər ikisidə neft istihsal edir və ABŞlada döşmınçiliyə çalışırlar.

Gözlənir ki İranla Bolevi arasında yeni siyasi, iqtisadi, ticari, sənaye, əkinçılik, qaz və neft ilgiləri yaransın və dərinləşsin. İran perezidenti; Mahmıd Əhmədinejad və Evo Morales ozlərin America impiriyalizmi ziddi bilirlər.

Bolevi Mərkəzi Amerikada yerləşir və paytəxti La-Paz dır. O Berezilya, Arjantin, Paragova və Şiylilə qonşudu və dənizə yolu yoxdu.

İran parlımanının 30 nomayəndəsi "Bəhar Zəncan" qazetinin yeniden açilmasın tələb etdilər

İranən Şura Məclisinin 30 millət vəkili, Zəncan iyalətinin "Bahari Zəncan" qazetinin yenidən işə başlamağına müsaidət istədilər. İranin Üniversitet tələbələrinin xəbər Ajansə; İSNA, bu 30 millət vəkilinin Kültür ya "Fərhəng və İrşadi İslami" nazirliyinə yazdiqı məktubun şəkilin və imza atan nomayəndələrin adların yayıb. Bu millət vəkilləri vəzirə xitabən yazırlar: Əyər həmən məqaliyə ki Bəhari Zəncanın bağlanmasına səbəb olüb, baxsanız, görərsiniz ki onon yazanının heş sui qəsdi yoxomüş. Məktub əlavə edir ki o yazı, hormətli insanları təhqır və tohinə məruz qoymağı tənqidə çəkir.

Bəhari Zəncan özünün 426 inci nümrəsində Tehrandaki Fars nohəxan və tehran hizbollahında sahibi nufuz olan Mənsur Ərzi-nin çıxışın tınqıd etmişdi və yazmışdı ki "tohin və təhqir hərkimə olorsa pisdi və Məhəmməd Xatəmi ya Mehdi Kərrubiyə tohin olanda yaxşı olmaz." Bu qzatilən ilgidə olan birisi ki istəmədi adı xəbərdə çəkilsin, bizim möxbirimizə dedi: Devlət deyir ki siz niyə tohinə gora yazmısız? Tohin edəni qoyob, Bəhari ZƏncandan yapışıblar.

Bəhari Zəncan qazeti İran -Azərbaycanının Zancan şəhərində nəşr olordu amma 426 nomrə və 9 il çap və yayəlandan sonra, İranın kültür nazirliyinin məbuata olan Nizarət Komitəsi, Bəhari Zəncanın bağlanmasının qərarına gəldi ki Septamber ayının 27 o qərari elan etdi.

Bir ayrı tərəfdən, Bəharı Zəncan, Əhmədinəjad devlətinin cibhəsində deyil ki heş bəlkə islahçı aydiyaları daşır və Mehdi Kərrubidən himayət aparır ki devlətlə üzbə üz dayanıb. Eyni halda ki onon bir səhifəsidə Turk dilinə ayidimiş ki bizim moxbirimizə verilən məlumata əsasən, bir möddətdir ki turklərə olan basqılara əsasən, o bir səhifənidə çox göröblər və Bəhari Zəncan həmən səhiyfənin azaldmağına məcbür qalıb.

Bəhari Zəncanın sahibi bir molladır ki nomayəndələrin yazdıqlarına əsasən, Molla Rəhmətollah Begdili 20 il Üniversitet və din məktəblərinin məəllimi olob və bir tedad ayətollahın Zəncandaki nəmayəndəsidi.

Bu məktuba imza atan millət vəkillərinin 10 Azərbaycan mahallarının nümayəndəsidi. Bu o haldadı ki İranın Azərbaycan və Türklər yaşayan olkələrinin 50 əlavə Numayəndəsi İran parlımanına yerləşiblər.

808 İranlı, Əzərbaycanlı siyasi məhbösların azdlıqların tələb etdilər

Bir kompaniya və açıq məktübda 808 İranlı Türk, Fars, Ərəb, Kürd, Bəluç və digər etniklərdən, İran-Azərbaycanlı siyasi məhbüsların azadliqların tələb etdilər. Bu imza atanların bir çöxu bəşər haqları yada tanınmış siyasi fəaldilar ki o comlədən Dr. Riza Bərahəni; Adlim Azərbaycanlı yazıçı, Dr. Əlirza Əsğərzadə; üniversitə məəllimi və məhəqqiqi, Həsən Zerehi; Kanadada qazet modoro, Nuşabə xanım Əmiri, Fəriyba xanım Davudi Mohacir, Məhbubə xanım Abbasqolizadə və Əxtər xanım Qasimi kimi jurnalistlər və Asiyə xanım Əmini kimi ədliyyə vəkili vardilər.

Bu siyası məhbüsların azadlıqların tələb edənlər, İran-Azərbaycanlılarının dil, Kültür, siyasi, iqtisadi və İctimaei tələbatın bərhəq bilib və oların tələblərindən öz himayətlərin gostərib və əlavə edirlər "Bizim etiqadımıza, dimokrası uğurunda mübarizə aparmaq, məmləkətin möxtəlif etniklərinin birinci haqlarından himayədə mobarizə etməkdən kanarda olabilməz və biz, İranın mərkəzi hokumətlərinin ayrı seçgili siyasətlərin ki məxtəlif bölğələrin daliyə qalmasına səbəb olob, şiddətlə məhkum edirik."

Kampaniyaya gol atanların yazdıqlarına əsasən, "diktatorloğonan mobarizədə, Türklər, Kürdlər, Ərəblər, Türkəmənlər, Bəluçlar və digər etniklərin haqların gorməməyilə məvəffəq bir sonoca çatamax olmaz" diyə, artırıblar: biz hər növi işkəncəni, basqını, ihanəti, tohini və məhbusların özəl haqların nəzərdə tutulmamasın məkum edirik. Olar eyni halda ki möstəqil miyalardan və bəşər haqları təşkilatlarından isteyiblər ki məhbüsların xəbərlərin geniş şəkildə yaysınlar, məhbüsların şərtsiz azadlıqların isteyıblər və oların bir adil məhkəmədə mohakimə olmaların tələb ediblər.

Məktübda gəlibki; bu ilin bahar fəslindən ində qədər, İran-Azərbaycanının Mədəni və kültorol fəallarından onlar nəfər Təbriz, Tehran, Kərəc, Urumiyə, Ərdəbil, Miyandab, Makı, Kəleybər, Meşkinşəhər, Xoy, Sofyan və digər şəhərlərdə tutulublar və həbsə atılıblar. Onlan belə ki tutulanların bir tedadı vəsiqə və səndlə azad oloblar amma Həmidə Fərəczadə və Zahra Fərəczadə; xanım haqları fəalları, Əkbər Azad, Həsən Rəhiymi Bəyat, Hoseyn Nəsiri, Dr. Əlirza Abdollahi, Dr. Lətif həsəni, Məhəndis Mahmıd Fəzli, Məhəndis Şəhram Radmehr, Ayət Merəlibəyli, Behbud Qolizadə, Aydın Xaceyi, Bəhmən Nəsirzadə, Heydər Kəriymi, Nəeim Əhmədi, Yonos Soleymani, Şokrollah Qəhrəmanifard, üst üstə hərəsi üç ay hocrədə qalıblar. Bundan əlavə, Səid Mətinpur, Əli Abbasi, Vədud Səadəti, Rəhim Ğolami, və Behruz Əlizadə kimiləri keçən ildən həbsidədilər. Məktüba əsasən; sön zamanlarda, Haniyə xanım Farşi Şotorban kimiləridə tutulob və oncəkilərə qoşoloblar.

Məktübü yazanlar eddia edirlər ki tutulanlar ədliyyə hökmü əsasında tutulmayıblar. Olara gora, tutulanlar bir nəfərlik hocrələrdə saxlanıblar və vəkil tutmağa haqları yoxdu. Olar əlavə edirlər ki tutulanların bəzisi ağır işkəncələr altındadılar və ayılələrin ziyarət etmək və ya olarınan telefon vasitəsilən əlaqadə olmaqdan məhrümdular.

.

İran ədliyyə məqami: həbsxanalarımızda 15 casus var

Tehranın aali ədliyyə məqami dedi: 15 casus bizim zindanlarımızda 10 ildən 15 ilə qədər həbsə məhkum olmuş var ki onların ayilələrinin abırısı üçün oların adlarin çəkmiriz. BBCnin Fars radiyosu xəbər verir ki Abbas Cəfər Devlətabadi; iddia etdi ki 7 yeni casusluq pərvəndə ya dosiyəsi ədliyyədə açılıb. BBC artırır: Abbas dedi; İranlıların bir tedadı xarici səfərdə, əcnəbi casusluq servislərilə əlaqiyə girib və olara xəbər vermək üçün pul alıblar. Bu xəbərə əsasən, Devlətabadi oların birin "İranın Xəlq Mucahidlərinə" və ikisində İsrayil devlətinə bağlı bildirdi.

Fərda Radiyosu Həmən ədliyyə məqamı dilindən əlavə edir ki İsrayilə casusluğa möttəhəm olanlarin pərvəndə ya dosiyələri Octobrun 26 məhkəmiyə göndərilmək üçün hazırlanmışdı. Devlətabadi 15 gün əvvəl " 5 İranlının xarici ölkələrə məlumat satmağından" xəbər verib və oların casusluq ittihamına tutulmaların demişdi. O iddia etmişdi ki "Amerika, İrandan məlumatı eşiyə çiğartmağa gora çox çalışlir".

35 Gün əvvəl İranın İttilaat vəziri: Heydər Moslihi iddia etmişdi ki bir neçə "Növə casusu" göz altına alınıb. Bu sözün arxasıcan, Əliəkbər Salehi; İranın növə poroqramının müdürü, demişdi ki onon işçilərindən bir neçəsi məlumatı eşiyə verməyə çalişırmışlar.

İranın ədliyyə və ittilaat məqamları bir xeyli moxaliflərə casuslux ittihamın vororlar. O cömlədən İran Azərbaycan fəaallarinin bir tedadı bu ittihamlar qarşı qarşıyə çıxırlar və indilikdə ən azı iki Azərbaycanlı məhbusun ittihamlarından biri casusluqdu və buna dayir həbsə məhkum oloblar.