Wednesday, August 19, 2015

تورک دیلینده قاب-قاجاقلار


دوستلاردان بیری یازمیش دیر: "بایدا" نه دیر؟
بو سوزون ایثباتیندا بو خالق ماهنی سونا ایشاره اتمیش دیر
سوره نی چایدا گوردوم
الینده "بایدا" گوردوم
نه اوپدوم نه دیشله دیم
اوندان نه فایدا گوردوم

بو گون ائوده اوتورموشدوم. افسانه باجیمدا بیزدی دیر. بایدا حاقدا سوز دوشدو. باشلادیلار تامام قاب-قاجاقلارین تورک دیلینده آدلارین دئمهگه. من او سوزلری یازناق ایسته دیم. بویورون. بو سیز، بودا تورک دیلینده قاب-قاجاقلار:
قدیملر آلمینیوم اولملیلن زامان تامامن قاب-قاجاقلار میس دن یا بورون دن اولار دیر.


قازان


قازان اوچ بوی اولا دیر: 1. بویوک قازان 2. اورتا قازان 3. خوردا قازان 4. قازانچا
بویوک قازان: خئییر - شر قازا نی دیر
اورتا قازان سو قئزدیماق اوچون اودر و اوجاق باشیندا اولار دیر. اوندا یویونماق و پالتار یوماق اوچون، سو قئزدئزازدیرلار.
خئردا قازانا سوود قازانی دا دئییردیرلر. بو قازاندا سوود بیشیرردرلر یا سوودو بیشیریب، پندیر یا قاتیق چالاردیرلار (قاتئق یا پندیری مایالاندیرماق دا دئییلر دیر). پئندیری ده بوندا چالار دیرلار . 
 قازانچادا آز قوناق گلنده یئمک یا دیرریک (قدیملر یئمک یئرینه دیرریک دییردیرلر) بیشیرردیرلر

تیینچه

تیینچه: عاییله ائوز به ائوز دیرریگی (یئمه گی) بیشرمک اوچون دور
تیینچه نین قاپاغی اولماز آمما قاپاق یئرینه، آغزئنا "لمتخته" قویولار.
تیینچه ده غاییله یئمگی بیشیریلر. قازانا بنزه رلی دیر اما قئراقسیز اولور. بیرده قازانین قئلپی اولماز آمما تیینچه نین ایکی دسته سی (قئلپ) اولاار. تیینچه نین قازانلا داها بیر فرقی وار: تتینچه نین آلتی دوز یا صاف اولار

بایدا

بایدا اولچو قابی حساب اولاربیلر. بایدا ایله سود یا اغارتئلاری اولچرلر. اولاچودن علاه، بایدانین بیر اصلی ایشی بودور کی ایچینه سود ساغارلار. یانی سود ساغماق قابی دیر. سود یا قاتیق بور آلوئرین (دئییشمک دئییلر) بایدا واسیطه سی ایله اولجرلر. قونشو قونشویا یاقوهوم قوهومدان سود بورج آلئرسا، دییر: آی قوهوم، بوگون منیم سودوم آزدیر. قائیق چالمالییام. اولورسا سن بو گون بیر "بایدا" سود وئرمنه، من قاتیق چالئم. سحر منه بیر بایدا سنه سود وئررم. بو ایشن آدی دا "سوود دئییشمک" دیر. بایدا نین  آغزی ساده یا قئرجئلی اولار. دسته سی ده اولماز. اگر سوودو لوزاق یدرده ساغسایدئرلار، قئزلار و گلینر یا خانیملار بایدا دولو سوودو باشلارینا قویوب گتیرردیرلر. باشلاری چالئلی اولدوغونا گورا، بایدادان الیله توتماز دیرلار.

قابلاما

قابلاما هر طرف دن دوز اولور.قابلامانین جینسیندن ایکی قئلپئ اولار. ائوز جینسیندن ده قاچاغی اولار. ایندیکی قابلامالارین آغزئ اوستونه قویولور آمما قدیم زامانلارقابلامانین قاپاغئ، پاپاق کیمی ایکی سانئم قابلامانئن دئورون ایچینه آلار دیر. بو ایش سبب اولار دیر تا قابلامانین بوغو ائشیگه چئخماسین و یئمک تئز بیشسین
قابلامانین اغزئنین اورتاسئندا بیر ساپلاغی یا قئلپئ اولار دیر. ب.و قئلپ قابلامانئن ائوز جینسیندن اولار دیر.
قابلامالاردا بئچه بویدا اولار دیر. حتتا قئز اوشاقلارین اویناماغی اوچون ده خئردا قابلامالار اولار

قورود ازن

قورود ازن سخسی (سفال) دن اولار.  دیبی (گوتو یا آلتی) آغزئنا گورا انسیز اولار. آغزئ ایکی قات دیبیندن گئن اولار. بونون ایچینده قورود ازرلر. قورودو ازنه آله ته، "قورود الی" دئییلر. بوندا ازیلن قورودون مزه سی داماخدا قالار. ازیلن قورودونان  "کله جوش" بیشیررلر. قوزود ازن خالیص سخسی دن اولار و اونا هئچ زاد علاوه اولماز. اگر رنگ، سئواق یا شیر (لعاب) علاوه اولورسا، باشقا قاب اولار و آدی مطرح اولار


مطرح

مطرح همن قوردو ازن دیر اما ایچی لوعابلی (شیرلی) اولار. قاتیغی مطرح ده چالاردیرلار. بو ایشین ائزونون ماهیر اوستادی اولاردیر: قاتئقچئلار، مطرح لرده قاتئق مایالاندئراردئلار. مطرحین آغزی اولماز دئر. قاتئقچئلار مطرحین آغزئنا قاردوندان (کارتن) آغئز کسیب، قویاردئرلار

گوودوش



گوودوش، قورود ازن و مطرح کیمی ساخسیئدان دوزلیب و چوخ یوخاری ایستی ده بیشیریلردیر. گودوش دا "ات شورباسی" بیشیریلر دیر. گوودوشا "پیتی قابئ" دا دئییلر. قازان خئییر -شرر اوچون، قابلاما عاییله اوچون و گوودوش ، چوخلوغوندا بیر نفرلیک قاب دیر آمما بو سون زامانلاردا گوودوشون عاییله لیگی ده چئخئب دیر. بو قابئن آشاغاسی بیر آزجاجئق آغزئندان گئنیش اولار. بویودا آبخوردان اوزون اولار. آمما قاپاغئ اولار.  آغزئنین قئراغلاری اشیگه ساری آچئلار.قاپاق، اونون اوستونه و ایچینه اوتورار.
اصلینده گوودوش دا بیشیریلنلری، تندیرده بیشیررلرو تندیرده چئورک بیشیریندن سونرا، قالان گوزون اورتاسئنا پیتینی یا گوودوشو قویلارلار.  تندیرین قاپاغین قویارلار یادا ساجئ یا مئؤمئیینی تندیرین آغزئنا چئویررلر تا تندیره اولان گوودوشلارین دیرریکلری تئز بیشسین. بو ات شورباسینین هر بیر زادین، باشدا گوودوشا توکرلر و بیشندن سونرا، تندیردن چئخارارلار.

تاسکاباب


تاسکاباب یا "تاوا" نئن فورملاری چوخ فرقیلی دیر. جور به جور بویلارئ واری دیر. آغئزلارئ اولانلار، اولمایانلار واری دیر. قئپلئ یا قئپ سیز دا اولار دیر. آغزئنین دئئرئ ساده یا قئرجئلی اولار دیر. قاپاقلئ یا قاپاقسیز اولار. آمما اسکی زامانلار فقط میس اولدوغو اوپون، میسدن اولاردیئرلار. سونرالار، آلمینییوم و تیفلون، ایستیل، چودن ده چئخ دی.

هر هانگی یئمه گی یاغدا قئزارتماق ایسته سئیدیرلر، اونو تاسکابابدا بیشیرر دیرلر: یئرامملا قئزاتماسی، سارئ یاغدا یومورتا، کوکو، هالوا چالماق، اتو هئشدرخان قئزاتمالارین تاسکابابدا قئزاردار دئرلار

بیر قابدان آسئلی بیر یئمک ده وار. آدئ: تاسکاباب دئر


نیمچه



نیمچه، بو گونلر اونا "بوشقاب" دئییلیر آمما بیر از درین اولار. آش (سوپ آشئ) بوشقابی یا خوروش بوشقابئ کیمی اولار.


لمتخته


گیرده بولوت دئییلن قابا فارس دیلینده دیس دئییلر کی بیزیم دیلیمیزده "لمتخته" دئییلر. لمتخته بیر بوی یاریم نیمچه دن بویوک و بیر آز دایاز اولار. قدیم زامانملار اوچ-دورد آدام بیر یئرده و بیر قابدان یئمک ییینده، لمتخته دن فایدالاناردیرلار. خئییر-شرلرده لمتخته دن چوخ ایستیفاده اولار دیر.

مئژمئیی

  مئژمئیی (فارس دیلینده مجمعه دئییلر) میسدن اولار. داییره یا گیرده آمما چوخ بویوک اولار. عاییله ایچینده، سئفرا یا دسترخان یئرینه ایشله نر دیر. خئییری- شرده نیمچه لر، لمتخته، کاسالار، آبخورلار و هئر شئیی اوندا مجلیسه داشئر دیرلار. مئژمئییده قوناقلارین قاباقدنا ائییلیب، توتاردئرلار. قوناق ائوزو یئمگین گوتورر دیر یادا، مطمئینین یاردیمجئسئ یا مومکچیسی یئمکلری مژمئیی دن گوتوروب، قوئناقلارا وئرر دیر. مئژمئیی درین اولماز. چون دا دایاز اولماز. قئراقئ آزجاجئق (ایکی اوچ سانتیم) اوسته قاتلانیب دیر. مئژمئیی نین آغزی همیشه قئرجئلی اولار

قفه سینی

قفه سینی یا سینی، نئچه بویدا اولار. قفه سینی ده چای یا شربت دولاندئرئلار. آز قوناق اولان یئرده، بویوک قفه سینی ده قاسوق، قاتئق، سو، چورک، دوز، سوغان، ال دسماللارین و ... قوناقلار اوچون کتیررلر و قوناقلارین آراسئندا پایلارلار. قوناق آز اولان یئرده، بویوک قفه سینی یا سینی ده یئمکلری ده گتیررلر.

خئردا یا بالاجا قفه سینی ده فقط چای یا شربت پایلانار. فقر اتمز کی محرم اولسون یا صفر. شعبان اولسون یا رمضان. تویاولسون یادا یاس

زیری

زیری بورس-دن اولر دیر. انی بیر لنبکی انده و بویو بیر لنبکی یاریم اولار دیر. هر آدامین یا قوناغئن قاباغئنا بیر زیری قویولار دیر. بو. زیری ده، بیر ایستیکان چای لنبکی سی ایله، و قئراغئندا قوناغا قت (قند) قویولار دیر. زیریلرین بیر نئچه سین بیر قفه سینی یه یئغاردئلار و قوناغا ساری ادب ایله اییلیب، حورمت ایله، تعاروف ادیر دیرلر. عجهله اولماز دیر.

ایستیکان

ایستیکاننین جینسی شوشه دن اولار دیر. ایستیکانلار نئچه بویدا اولار دیر. بویوک، اورتا و خئردا بوی. بیرلری نین کمری اینجه اولار دیر. بیلری دوز اولار دیر. بیرلرینین آشاغاسی دلار، یوخارئسئ گئنیش اولر دیر.  بیرلرینین اوستونده شکیل اولار و شاه عابباسلا ناصیر الدین ساهین شکیللری اولار دیر.

لنبکی

لنبکی نین جینسی چینی دن اولار دیر. ایستیکانی لنبکینین ایچینه قویاردیرلار و چایی سویوتماق اوچون، لنبکییه بوشالدار دیرلار. اگر قاناغا یا حورمتلی و موهوم بیر آدامین قاباغئنا چای آپارارکن، چای ایستیکاندان چالپالانئب، لنبکییه توکولسئی دیر، ناراحات اولار دیرلار. ادب سیزلیک سایئلار دیر

دسترخان


دسترخان یا سئفرا، قدیم بئزدن اولار دیر. نایلون صئفرا سونرالار چئخ دیر. دسترخان ایکی جوره اولار دیرو بیری جئجیم کیمی آمما آغ اولار دیر. خانیملار ائوزلری ائوده توخور دورلارو بازاردان آلئنماز دیر. بونون اوستونده خمیر قاتئلئب، چورک بیشیریلر دیر. بو دسترخانلا چوخ احتیراملی اولانمالی دیر. 
ایکینجی دسترخان قوناقلئقدا دوشه نیلردیر. نئچه بویدا اولار دیر. بعضن اونلار مئتیره بویو اولار دیر. تویدا یا یاسدا و احسان مجلیس لرینده، بو باشدان او باشا آچئرلار دیر. هر سئفرانین ایکی طرفینده ده قوناقلار اوتورار دیرلار. 
ائوین گیریش یئری یا قاپب کی اونا آستانادا دییردیرلر، ائوین آشاغا طرفی اولر دیر. ائوین یوخاری طرفی یا باشئ، مجلیسه گلنر ان حورمتلی و ثاحیبی مقام آداملار اوچون وئریلر دیر

قاشئق

قاشئق یئمگی آغئزا آپارماق اوچون دور. قاشئق آز اولان زامانلاردا، یئمگی چورک ایله گوتوروب، آغئزا آپارا دیرلار. قاشئق نئچه بویدا اولر دیر: چای قاشئغی، یئمک قاشئغی
قاشئق، قدیملرمیس، بوروش و دمیر (تنه که) دن اولارمیش. سونرالار، گوموش و قئزیل قاشئقلاردا بازارا گلیب

چاتال یا چنگال

چاتال یا چنگال چوخ اسگی بیر آلت دیر آمما یئمک اوچون اسکی تاریخه صاحیب اولوب اولماماسیندان خبرسیزم. بیلیرم کی کندلرده اونون شکلینده اولان آلتلره، دور- بئش بارماغی اولورسا "شنه"، ایکی بارماقلی اولورسا "یابا" دییر دیرلر. چاتالی شنه یابایا بنزتمک دن دولایی، یئمک ده ایستیفاده اتمزمیشلر آمما بو سون زامانلاردا چوخ ایشله نیر. آش یا سوب آشلاردان باشقالارین، شنهف یابا یا چنگاللا یئییرلر. قاشئقدان تکجه آش یا چوربا ایشمگه قوللانیرلار.









یارئمچیلیق قال دیر. یاردیمجی اولون تکمیل ادک

Saturday, August 15, 2015

Nəsr ya Şer?




GünAz TVdə canlı proqramın arxasında, Güneyli biri iylə facebookda yazılaşma:

Yarali Torpaq
  • Yarali Torpaq
    10:22am
    Yarali Torpaq
    sәlamlar sayğılar ustadım sayın insafәli bәy hidayәt dünәnki verlişiniz hәr zamankı kimi möhtәşәm getdi vә maraqlandım ona görә fikrimi bildirәm baxmayaraq ki heç bilgim yoxdu vә hala bir öyrәnciyәm әyәr cәsarәt etmiş olsam öz böyüklüyüzә bağışlayın belә vurğuladız ki şeir uşaqlıq dili ehsas dili vә hәrkәsin öz dilidi ama nәsr ağıl dilidi vә oxucunu özüylә aparır ,şeirdәn çox fikir yaranmır mәn bir bu baxımdan ki öyrәnci olaraq yeni nәslin içindә yaşıram vә özümdә hәm şeir vә hәm nәsrdә çalışıram belә düşünürәm; doğrudu ki nәsrin yaradıcılıq imkanı daha çoxdu ama tәssüflә güneydә bu gün roman kitabı alıb oxuyan çox azdı biz dәrs kitabı almağa imkanımız yoxdu vә olursa da neçә yüz sәfhәlıq kitabı oxumağa vaxt yoxdu mәgәr bir iddә ki artıq marağı ola kitaba vә oxumağa onda da başqa sorun bu ki mәn tam әmin deyirәm 70% gәnclәr fars romanın daha rahat vә daha marağla oxurlar mәn öz romanım üçün bir neçә naşirlә danışdım ama dedilәr indi satış tәqribәn yoxdu vә ispanserlıqda satışın azlığına görә yoxdu görürük ki roman tәqribәn cәvab vermir әdәbi tәnqiddә yalnız uzmanlar arasında işә gәlir xalqı bilgilәndirmәyә iş vermir mәn düşünürәm ki gәnclәr heç tәnqidi kitabları oxumazlar xalqı oyandırmağa vә oyanış sürәcin güclәndirmәyә bir yazı lazım ki birinci qısa ola vә hösәlәni qaçırmaya ikinci göz önündә ola bu ki ustad lәvayi buyururlar şah әsәri facebookda aramaq olmaz doğru ama etkili yazını ictimai sәfhәlәrdә daha artıq tapmaq olar qısa yazılar vә şeir burda roman vә kitabdan daha çox etki buraxır kitab o toplumda cәvab verir ki hәm imkan var oxumağa hәm maraq siz fәrz edin kitab yayıla urmu gölü ya ana dili haqqında nәqәdәr oxucu onu oxur?ama bir dәrgidә ya ictimai medyalarda bir şeir yazılır beş altı beyt ki hәm nәzәr cәlb edir hәm qısadı vә sözü o qısa zamanda anlatır vә çoxları әn azı onu gözdәn keçirir belә yazılar çox olduqca sorunları üzә çәkir hәr yerdә dәfәlәrcә yayıla bilir ama kitab hәr yerdә әldә deyil bir dә bu ki toplumda türkcә yazılara maraq yaraldır mәn qısa yazılar hikayәlәr şeirlәr vә satraları daha etkili düşünürәm әlbәttә sonda birdaha deyirәm mәn o mәqamda deyilәm ki sizin kimi ustadların yanında danışa bilәm bu sadәcә bir fikirdi ki sizlәrin mәhzәrinizdә bildirirәm qarşınızda baş әyirәm sayqılarımla
  • Ensafali Hedayat
    1:00pm
    Ensafali Hedayat
    salamlar əziz dostum
    çox çox sağ ol ki fikrini mənə yazdın
    sizin fikiri ocumaqla sonsuz sevindim
    lütfən yazmaqdan çəkinmeyin və mənə yazın
    Dünənki poroqram təkcə iki Azərbaycanlının fikirləri dir
    doğru olmaq imkanı azdır amma yanlış olmaq imkanı daha və qat qat çox dur
    amma fikir dir
    indi sizin fikrinizin ortaya gəlməsi iylə 3 fikir ortaya qoyul dur
    qalan dostlarda yazsalar, fikirlər doğar
    amma necəki görürsüz, fikir bu yazılarda doğur
    yazı yazmaq şerdən daha rahat dır
    nəsr heç kimin inhisarında deyil
    hamı yazabilir və fikirlərin paylaşa bilir
    Bu həmən ağıl köndəmi və yöntəmindən (yolu və ləvazimi) ibarət dir
    şerdə boylə bir iştirak olabilməz
    məsələn mən şer demirəm və şaır hesab olmuram
    amma iddiasız olaraq, nəsr yazıram
    milyonlar insanda mənə tay dırlar
    yoxmu?
    İzin versəniz, sizin yazını və mənim cavabımı Facebookda yayım.
    yaşa dostum
  • Yarali Torpaq
    1:12pm
    Yarali Torpaq
    Sağolun ustadım icazәmiz sizin әlinizdәdi Necә ki yazmışdım nәsrlә muxalif deyilәm ama qısa yazı vә satra etkili olur ona görә ki mәn dostların içindә görürәm çoxları bir sәtr olsun belә türkcә oxumağa maraq göstәrmir qalsın kitab vә roman oxumağa Yaşıyasız ustad
  • Ensafali Hedayat
    1:17pm
    Ensafali Hedayat
    Doğru dur
    uzun yazılar yorucu olarlar
    ona gorada uzun yazıların müştərisi fərqili olar
    hər adam kitab alıb oxumaz
    amma bir iddə fikir sahabları kitab oxurlar
    kitab, fikir sahablarına və dərdi olanlara və bir şeyi dərindən bilmək tələbində olanlara nəşr olar
    Umum xalq, qıssa yazılarla keyf edərlər
    Nər elə beylə olur
    satıra və kiçik yazılarda Nər hesab olurlar
    birdə, şer, Müqəddəs olmuş kimi görünür
    Şer göy üzünə ayıt dır kimi görünür
    amma nəsr, Dava, Cədəl, Fikir Davası, Mübahisə, Məntiq, Fəlsəfə, Müzakirə, dili və onların tərcümanı dır
    və hamı insanların arasında müştərək dir
    Amma şer bir məlum şayırın dili və iç dünyasının Tərcümanı dır
  • Yarali Torpaq
    1:37pm
    Yarali Torpaq
    Mәncә ilk öncә maraq yaratmaq lazım әn azı bir kәlmә oxutmaq lazım siz әdәbiyatın hәrәkәtda etkisindәn danışdınızsa muxatәblәri aydınlatmalısız vә verlişdә vurğuladığınız kimi umumiyәtlә gәnc nәsil muxatәbdi Gәnc nәsil içindә mәn kilasda türkcә danışıram vә sorğu soruramsa mәnә fәzai adam kimi baxır ya türkcә dәrgi çıxır ,satış mizinin üç metirindәn yaxınlaşmağa çәkinir mәn kilasda dәrgini göstәrirәm deyirәm bu әrәb әlifbasında türkcә yazını oxu, eliyә bilmir ya elәmir ozaman mәn ondan milli düşüncә gözlәyәmmәrәm ona yalnız maraq yaratmaq lazım әğlanı düşüncә oyanışdan sonra yaranar
  • Yarali Torpaq
    1:39pm
    Yarali Torpaq
    Şeir bu marağı yaraldar elә ki xalq türkcә oxumağa hazır oldu milli düşüncә vә anadilin mәnimsәmәk ürәkdә yaranır
    Sayın insafәli bәy mәnim sözümә dәyәr verib cavablandırmanızla mәni utandırdız Çox sağolun

وطنسیزلیک ده رغایب بایرامی



 2015 ایلین راغایب گونو یازمیشدیم

اینصافعلی هیدایت


insafeli


من بیر آز بوندان قاباخ آنامین جیب تلفونونا زنگ ایله میشدیم. آنام گیل آذربایجاندا “طبیعت گونو” آدلانان گوندن اعتیبارن، دوغما “کلان” کندیمیزه گئدیبلر. کلان کند 10-15 کیلومتر کلیبر شهریندن آراز چاینا گئدن ده و هوراند یولوندا اولور. کلان، آذربایجان جننه تینین بیر کیچیک پارچاسی دیر. اوردا دا هاوا سویوخ، چیسگین و دومانلی دئر. تورنتویا تای. تورونتودا دا هاوا چوخ سویوخ دور. ایله سویوخ دور کی ائودن اشیگه بیله چیخماخ اولمور.
آتام خبر وئردی؛ بوگون آذربایجان دا “رغاییب” یا “رقئییب بایرامی” دیر. رقئییب بیر بایرام دیر. قدیم زامانلاردا کی بو گونکو قدر ایمکانلار یوخوموش، بیر شیرین شئی حاضیرلایب و دیری نسله زحمت چکیب و اونلاری بویا باشا یئتیرین نسلین امه گینه حورمتی گوسترمک اوچون قبیر اوستونه گئدرمیشلر. بو شیرین بیر شئی “حالوا” خوصوصیله “اوماج” یا “اوون” حالواسی اولار میش. البتته بعضی لری دوگو (دویو) حالواسی دا بیشیرر دیلر. منیم نه نه م هر ایکی حالوانی یاخجی باشارار دیر.
بوندان دولایی بوگنون آدین “رقئییب بایرامی” قویموشلار. نیه کی هئچ اولمازسا، ایلده بیر دفه بو دونیادان الی کسیلن لرین توپراقلارینا باش ووروب و اولنلرین روحونون شادلئغینا دعا ادیرمیشلر. هله، ایندی ده رغاییب بایرامی یئرینده دیر.
آتام قبریستاندا، آناسینین قبرین تاپمایئب. بویوک نه نه مین قبرین یا زامان سوکوب داغیدیب یادا قار یاغیش یویوب، آپارئب. آتامین اورگی دولوب و بیر قارین آمما شیرین شیرین آغلایئب. اوزون بوشالدیب. راحاتلاشیب.
آمما من…
وطن هاردا … من هاردا … بابالاریم هاردا … من هاردا … بویوک آنالاریم هاردا … من هاردا …
فوربت دئدیگین بوندان عیبارت دیر …
کیمسیزلیک! … وطن سیزلیک …!
قوربت ده، توپراقدا بئله گوکون یوخ دور. زوغ آتمامئسان! شیرین شیرین آغلاماغا بیر توپراغین بئله یوخ دور. اولنلری ننین هئچ بیرینین قبری اوسته گئده بیلمیرسن.
وطنسیزلیک … غوربت … بیله اولور. گوزمه ین، یاشامایان بیلمز.
قوربت ده، آغلاماق ایسته سن بئله، آغلامایانمازسان. اورگین دولو قالار.
شیرین آغلاماغ اوچون بئله، وطن لازیم دیر.
وطن اورا دیر کی اونون توپراغین دان دوغولموسان!
آتا، آنالارین او توپراقلاردا دفن اولوبلار!
او اولنلرین ده گوروشونه گئدیب و بایرام اده بیلیرسن!
.طن ده، هئش کیمله گئل گئدین اولمازسا بئله، تک دئییلسن!
هامی سنه تای دیر!
سن رنگ ده دیر!
غریبه ده ییلسن!
اونلاردان سان!
اونلارین بیری. عاینی اوزله ری سن!
هنده وئرینده کی آداملارا بنزیزسن!
اونلارلا فرقین یوخ دور.
آمما تورنتو گوزل ده اولورسا دا
منیم بابالاریمی …
آنالاریمی…
باغرئنا باسان توپراقلار دئییل
منیم گئچمیشیمدن بیر نشان ساخلامایئب دیر!
منه اونلارین زیارتین “بایرام” ادن توپراق دئییل.
من بوردا هانکی توپراغا ائوز قویوب “مهدی بابا!”، “کابی بابا!”، “ترلان دایی!”، “سلطنت نه نه!”، “زینی شرف نه نه!”، و … دئییب، سسله نیم؟
بیر توپراغی قوجاخلایئب، بیر ده ده می سسله رسم …
هامی دیه جاخ بس
دئلی اولموشام.
منه
دلی گوزیله باخاجاقلار
و دییه جکلر:
“بو نیه توپراق اوسته آغلئر؟ یازیخ، روانی اولوب ها! زنگ ادین پولیس گلسین، بو آدام آپارسین! بلکه ائوزونه و هنده وئرینده کی لره زیان وورار.” دییه جکلر!
هله بو قوربت دردینین یارئسی دیر!
قالن یاریئسی بو دور کی …
بو غوربت ده قبیر بئله آز دیر.
چوخ آز آدام دا ایمکان وار اولوسون قویلاسین …
اونا بیر قبیر تیکسین.
یوزده 60-70 ی، اولنلرینه، اود ووروب، یاندیریرلار.
او بویوکلوک ده آدامدان …
بیر آوئج کول قالئر. وطن سیزلیک ده …
بعضی لری او کولو ساخلیر
بعضی لری ایسه
او کولو سویا وئریر …
یادا داغدا، داشدا یئله وئریر.
نیه؟
هامی بورا کوچکه دیرلر!
بورا هئش کیمین وطنی دئییل…
بوردا هامی وطن سیز
هامی کوکسوز
هامی زوغسوز دور
هامی ایستیر بورانی اوزونه وطن یاپسین
آمما دورد بش نسیلدن سونرا دا
بوردا وطنسیز دیر
و اولوسون یاندیریر
یئله وئریر
یئلین کوکو، زوغو یوخ دور …
بیز یئل اولوب، وطن سیز اولموشوخ!
بیر غریب دوستومون اوغلو جاوان جاوان درد ایچینده جان وئر دی.
چوخ نیسگیللی اولوم اولدو. کیشی بیر گونده قوجال دی…
وطنسیزلیک ده، کامئن آلمامئش اوغلون یاندیردیلار.
وطنسیزلیک ده …
کولون بئله بیر یئرده ساخلایامادیلار …
بیر سویا بئله وئرمه دیلر …
بیر داغدا
بیرداشدا
یئله …
یئره …
سئپمه دیلر. بورادا
یئر قه حطلیگی یوخ دور کی
دونیانین ایکینجی بویوک مملکتی
بیر آووج جاوان کولون
اوچ یئره بولدولر:
بیر حیسسه سی گیلانا …
بیر پارچاسی، فیلیپینه …
بیر آووجودا کانادا دا یئله وئریل دی.
هه… رعایئی بایرامی دیر.
بوگون …
شرف خانیم دان خاهیش ایله دیم
بو رغایئب بایرامین دا حالوا بیشیرسین.
بورداکی وطن عطیرین داشییانلاری آخشاما دعوت اده ریخ. وطن دن
اوزقدان اوزاقا بایراملاشاریخ
اولوله ریمیزله!
رغیئب بایرامئیز، وطن ده موبارک اولسون!!


Thursday, August 6, 2015

چرا مظفرالدين شاه قاجار بدون لقب است؟




چرا سالگرد اصلاحات مشروطه در سکوت سپری می شود؟
و
چرا مظفرالدين شاه قاجار بدون لقب است؟ آن هم در ایرانی که هر کس و ناکسی دارای لقب است. این دشمنی با مظفرالدين شاه قاجار از کجا ریشه می گیرد؟
14 مرداد 1285 هجري خورشيدي، روز صدور فرمان پرشکوه ترین اصلاحات تاریخ ممالک محروثه و در خاک امپراتوری تورکان قاجار بود.
اصلاحاتی که از بالای هرم به پایین و برنامه ریزی شده، رخ داد. این اصلاحات از از دوران ناصرالدین شاه قاجار ، امپراتور ممالک محروثه آغاز شده بود.  



وقتی امپراتوران تورک قاجار متوجه علل عقب ماندگی امپراتوری شدند، اصلاحات گسترده ای را در همه زمینه های علمی، اقتصادی، تکنولوژیکی، فرهنگی، آزادی ها، انتشار روزنامه ها، چاپ مدرن و گسترده، واردات و صادرات، اعزام دانشجو به ممالک پیشرفته و استخدام استادان دانشگاه و آوردن آنان به امپراتوری، تربیت متخصصان در همه زمینه ها، تاسیس دانشگاه ها، مراکزی هنری و موسیقی، موزه، راه سازی، وارد کردن تکنولوژی قطار و راه آهن، و... . ... در نهایت آماده کردن جو عمومی اجتماعی و لایه های دینی و سیاسی جامعه برای پذیرش اصلاحات در قوانین و اداره امپراتوری را انجام دادند.
14 مرداد 1285 هجري خورشيدي برابر با پنجم اوت سال 1906 ميلادي بود. در آن روز، امپراتور تورک حاکم بر سراسر ممالک محروثه؛ مظفرالدين شاه قاجار بود که فرمان مشروطيت را با میل و رضایت خاطر و بدون مقاومت و کشت و کشتار یا زندانی کردن مشروطه طلبان امضاء كرد و راه را برای تدوین قانون اساسي و  تشکیل نخستين جلسه مجلس شورا در كاخ گلستان باز کرد.
اگر اصلاحات مشروطه را "انقلاب مشروطه" نامگذاری بکنند، باید بپذیرند که در قرن نوزدهم، بیستم و بیست و یکم تنها انقلابی بوده که به خواست و اراده امپراتوز رخ داده است. برای همین هم از دماغ یک فرد هم خون جاری نشده است.
اولین جلسه مجلس شورا در كاخ گلستان و با حضور مظفرالدين شاه قاجار تشكيل شد.
به حرمت اصلاحاتی که با همین فرمان امپراتوری انجام گرفت، بر سر در ورودي عمارت مجلس در ميدان تاريخي بهارستان، تابلوي «عدل مظفر» نسب شد. این تابلو که نشانگر اصلاحات (بویژه اصلاحات سیاسی) از بالا بود، پس از انقلاب 1357 ، به فرمان رهبران دور دوم اختناق پان فارس ها از ورودی مجلس بهارستان برداشته شد.
همان طور که در باره اصلاحات تدریجی که منتهی به اصلاحات سیاسی و قانونی و سیاسی در امپراتوری سکوت کرده اند، در باره سرنوشت تابلوي «عدل مظفر» كه از آثار تاريخي مشروطه و امپراتوری هم هست، مطلبي اعلام نشده است.


مظفرالدين شاه، در همين سال درگذشت. وفات او پایان مشروطه و اصلاحات از بالای هرم نبود بلکه چند سال طول کشید تا قوم خائن به تورکان و قدرت های استعماری (با اتحاد دشمنان داخلی و خارجی تورکان) در مشروطه را تخته کردند و ملت را به دنبال نخود سیاه فرستادند. بعد از 108 سال، هنوز هم به دنبال مشروطه هستند اما سوال این است: با آن که بر تعداد باسواردان میلیون ها برابر افزوده شده است، چرا دسترسی به آرمان های امپراتوری تورکان در اصلاحات مشروطه، دور و بعید به نظر می رسد؟






ساواشدا ایکی سوی قیریم سیاستی

  ساواشدا ایکی سوی قیریم سیاستی بو گونکو "94-اینجی گونئی آزربایجاندان باخیش" برنامه سینده اوچ قونو حاقدا سایین اوغوز تورک و انصافع...