اوتوز ایللیک یول و یول خریطه‌له‌ری
حومتلی دوستوم، یونس شاملی جنابلاری یازمئشلار:
یولون هاراسینداییخ؟
ایران و گونئی آزربایجان دا گئدن "تورک میللی دئموکراتیک حرکاتی" بیزیم میللتین اوزون تاریخینه باخمییاراق بیر جاوان حرکات دیر.
تاریخی یؤندن جاوان حرکت دیر. آمما بو حرکاتین جاوانلیغینا باخمییاراق، 30 ایله یاخین تجربه باشیندا کئچیرمیشدیر.
باشقا دئیش له، اگرسه "تورک میللی دئموکراتیک حرکاتی" نین باشلانقیج تاریخینی قوزئی ده ایکینجی جمهوریت قورولوشونون تاریخ ایله برابر توتورساق، یاواش یاواش 30 ایله یاخین بیر تاریخی وار و 30 ایله یاخین تجربه صاحیبی دیر و 30 ایله یاخین ایران چاپیندا خالقیمیزین ایستک لرینه دایاناراق توپلوما، ان آزی سیاسی توپلوما اؤز دامغا ووموشدور.
دامغانی البته کی گؤرمک اولور. آمما بو دامغانین تجره سی، گئنیش لییی، و گلیشمه سی حقیقتن سؤز قونوسودور.
سورون بودور کی کئچن 30 ایله یاخین "تورک مسئله سی" ایران دا نه قدر جیددی آلینمیش دیر؟ تورک حرکاتین جیددی آلینماسی او حرکاتین الده ائتدییی حاقلارلا ده یه رلندیرمک اولور.
حقیقتن "تورک میللی دئمکراتیک حرکاتی" بو گونه قدر توپلومدا الوئریشلی بیر حق الده ائتمیشدیر می؟
اؤنه یین؛ تورک کیملییی رسمی اولاراق توپلومدا دئولت طرفیندن قبول اولونموشدور مو؟
"تورک دیلی" ایران چاپیندا بیر رسمی دیل کیمی ان آزی تورک بؤلگه لرده (گونئی آزربایجان و تورکلرین یاشادیغی بیتیشیک بؤلگه لرده، قشقاییستان دا، اوشار یوردو "خراسان" و باشقا بؤلگه لرده) بیر رسمی دیل کیمی قبول اولونموشدور مو؟
آنا دیلینده (تورکجه ده) مکتب لرده درسلیک لر باشلانمیشدیر می؟
تورک لرین یاشادیغی وطن و یا وطن لر (یوخاریدا سایدیغیم بؤلگه لر) خالقیمیزین وطنی کیمی تانینمیش و یا رسمیته کئچمیشدیر می؟
بیلدینیز کیمی تامام سوآلارین جاوابی اولومسوز دور.
یعنی خالقیمیزا عاید میللی حرکات حالن اؤ گوجه صاحیب اولمامیشدیر کی خالقیمیزین قیسسا وادیلی ایسته کلرین الده ائتسین.
بو بیر حقیقت دیر. بو حقیقت بیزه ثبوت ائدیر کی کئچن 30 ایله یاخین سیاسی فعالیت لر لازیمی سونوجلار وئرمه میشدیر...
بیز بو سونوج سوزلوغون نه دن لرین اؤزوموزدن سورمالییق، بو سونوج سوزلوغا جاواب تاپماق اوچون اؤزوموزو سورقولامالییق.
بو سونوج سوزلوغون سبب لرین یالنیز حرکاتیمیزدان خاریج اولانلاردان سورمامالییق.
چوخ خاریجی عامیل ثابیت بیر فاکتور دو. یعنی او (استبداد دینی سیاسی و اتنیک) واردیر و سیاست لری ده بیزیم خالقین حاقلارینا قارشی چوخ آیدین دیر.
گرچک بودور کی "تورک میللی حرکاتی" اؤز ذکاسینا دایاناراق دوزگون آراشدیرمالار آپارمالی دیر...
مسئله نین نه دن لرین آختارمالی دیر...
حرکت ده اولان فعالارین و تشکیلات لارین بو قدر ائتگیسیز اولماقلارین سورقولاماق لازیم دیر.
و به نه ده نی اونلاردان سوروشماق گرکیر...
یوخاریداکی میللی فعالارین یازیلارینا و دیالوق لاری باخاندا هر کس یالنیز گله جک وعده لری حاقدا دانیشیر.
وعده لرده هامیسی استثناسیز اییمسرلیک (خوشبینانه) اساسیندا و گنل ده شفاهی فورماسیندا مئیدانا چیخیر.
هر کس ایستیقلالین نئجه یاخشی اولماسیندان دانیشیر، پارلاق گله جک وعده سی وئیرلیر و بو واسیطه ایله ایستقلالچی فعالارین ایستک و آرزولاری دیله گتیریلیر. آمما کیمسه نئجه بیر ایستیقلالیته الده ائدیله بیلیر دئیه کیمسه سؤز آچمیر.
کیمسه یول خریطه سی جیزمیر. نه دن؟
چون یوخاریدا وئردییم سوآلارین جاوابی آرزولاری دیله گتیرمک له اولوشمور...
جاوابلار الده اولونمور... چون کیمسه بو سورونلارلا اورشماییر... چون هرکس یالنیز ایستیقلال شوعاری وئریر، آمما اونو نئجه الده ائتمک و هانکی قوه لره دایاناراق او وعده نی یعنی ایستیقلالی گرچک لشدیرمک اولور...
باخمییاراق به تئوری اسکیک لیینده، بو نظری آخسالیق دا آمما دوستلاریمیز ان آغیر، ان چتینالده ائدیلن، ان زیانلی یول و ان هزینه لی سئچیمی یعنی ایستیقلالا چاغیریرلار...
سیزجه بو دوروملارلا ایستقلالیت شوعاری وئرمک بوگون خالقیمیز اوچون اویقون بیر شوعاردیر می؟
منیم یونس شاملی جنابلارئنا یازدئغئم سوزلر:
بیر مسئله وار. ایچه‌ریده و مئیداندا ساواشان گونئیلی تورک‌لر، ایرانئن فارس عئرقجئ قانونلارئنا قارشئ موباریزه‌ده، موحافیظه‌کار اولماق مجبورییتینده دیرلر.
چون، "ایستیقلالچئ" توتوملارئ، اونلاری، ایرانئن قانونلاری ائونونده، سوچلو دورومونا و آغئر موجازاتا سوخار.
لاکئن، اونلارئن بو فورصت‌لری وار کی "فئدرالیست" سوزو آلتئندا حرکت ادیب، ایشله‌سین‌لر. یعنی، بو گونکو ایراندا، ایستیقلالچئلئق بیر جورم دور و موجازات اولابیلرلر آما فئدرالچئلئق جورم دئلل.
بونلان بئیله، ایچه‌ریده (گونئی‌ده) میللتیمیزین نئچه فاریئزئ ایستیقلالچک و یوزده نئچه سی فئدرالچئ اولوب؟ یا بونو، گوسته‌ریب دیر؟
بو همن، گئچمیش اوتوز ایلین قازانجئ دیر. اوتوز ایل اونجه، او توپراقلاردا، اوچ-یوز میللی فعال (فئدرالچی/ایستیقلالچی) یوخو دور. اوتوز ایل سونرا، میلیونلار اینسانلار وار.
بو همن اوتوز ایلین مئیوه‌له‌ری دیرلر. یعنی، اوتوز ایلده‌ن ائونجه، نئچه سیاسی-ایجتیماعی، ادبی و ... اوجاقلار، حمعیت لر، حیزبلر، ان.جی.اولار و ... واری دیرلر؟
هابئله، نئچه اورگنجی، یا عومومی مطبوعاتدا تورکجه یازئلئردئر؟
نئچه اورگنجی واری دیر؟
هانکی دانیشگاهلاردا، تورکچو و آزربایجانچی فعالیت لر گورونور دور؟
نئچه دانیشگاه اوستادی واری دیر؟
میلی دوشونجه نئجه فورمالانمئش دیر؟
میللی دوشونجه نه‌دن عیبارتی دیر؟
میلی جرکتین گوجو نه‌یی دیر؟
جمعییتی نه‌یی دیر؟
هانکی رادیوسو، هانکی تی وی سی واری دیر؟
میللتیمیزین، "ایرانچی"، "وطن"، "کیملیک"، "دیل"، "حقوق"، "و ..." دوشونجه لری نه سئوییه دیئ‌دیر؟ ایندی نه سووییه ده دیر؟
یعنی، اگر، کوردلره باخارساق و اونلارئن حرکاتی ایله، گونئی آزربایجان میللی حرکاتئن موقاییسه ادرسک، اونلارئن حرکاتئ 1945-46 دان بو گونه‌دک، هئش کسیلمه میش دیر و داییما، سیلاحلئ بیر موباریزه آپارئبلار.
بیزیمکی ایسه، کسیلیب آمما بو گون باخئب و موقاییسه ادرسک، اونلارئن، بیزه اوستون، سیلاحلارئ و البتته، درین بیر سیاسی-اداری و تشکیلاتی تجروبه‌لری وار.
لاکئن، اونلار، بو موقعه چاتماق اوچون، اونلار مئن کورد گنجینین اولومونه سبب اولوبلار.
کوردلر بو 73 ایلده، نه‌لر الده ادیب‌لر کی بیز الده اتمه‌میشیک؟
کوردلر، بیزدن، نئچه ادلئم (سورولاردا سوردوغونوز حاقلاردا) ایره‌لی‌لر؟
گونئی ده، بو اوتوز ایلده، خالقئمئزئن دوشونجه سی، فیکیری، باخئشئ، یاناشماسئ نه‌قه‌در دئییشیب؟ بئللی دئییل می؟
منه تای میلیونلار، اینسانئمئز، "ایران نه دیر؟" دییه سورمورلار؟
نییه بیز بو دورومدایئق دییه سورمورلار؟
سوزمولار:
گونئی آزربایجان نه دیر؟
میللی منافع نه دیر؟
و ... عجبا، ایراندا یاشایان تورکلرین، اونجه‌لیک‌لری دئییشمئیب می؟
هاردا ایسه، بو گون، اوتوز ایله اونجه‌یه قارشئ، یوزلر مین آدام، ائوزله‌رینین "تورک" اولماسئن باغئرئر و "هارای، هارای، من تورکم!" دئییرلر.
میلیونلار، ایستیقلال طلب اولوبلار و ایستیقلالچئلئقئ شوعارلارئندا سسلندیریرلر: "تبریز، باکی، آنکارا، بیز هارا فارسلار هارا؟!" شوعارئندا، اوچ مرکزین بیر اولما شوعالارئ سسله نیر.
"آزربایجان بیر اولسون - مرکزی تبریز اولسون!" شوعاری گونئیین ایستقلالئن فریاد ادیر و سونرادا گوزئی آزربایجانلا، بیرلشمه‌گی طلب ادیر.
دونن، تورک دیلیندن اوتانان گونئی لی، بو گون، "تورک دیلینده مدره‌سه - اولمالئ دئر هر که‌سه" دئییر و ایفتیخار ادیر کی تورک دور.
بو میللتین شوعارلارئندا، گله‌جکده، ایرانلار بیرلشمک و اونونلا قالماق کیمی طلب لر گورونمور.
اوتوز ایل اونجه هانکی نوماینده و ایمام جوما، گونئیین حاققئندا بیر کلمه سوز ادیر دیر؟ بو گون ایسه، نوماینده لر، نه‌قه‌درده، دئولت سئچیمیندن گئچمیش اولسالار، بیزیم میللتیمیزین ایستکلرینین، معنا و دوشونجه سینه تسلیم اولموش گورونورلر. هئچ اولمازسا بئله، هردن بیر، او دیکتاتورلوق رئژیمده، گونئلی‌لرین حاقلارئن باغئرئرلار.
ایمام جومالاردا، بو میللتین حاقلارئنا یاناشئرلار و سیاسی موضع توتورلار. اردبیل ایمام جوماسی بیر تورکجه داییره المعاریف یا سوزلوک یازما ایشینه گیریشیر.
میللت، تورکجه‌میزده، رادیو، تیلویزیونلارئن آچیلماسئن ایستیر.
مجلیسده، ناقیص ده اولورسا، بیر "فئراکسیون"؛ تورکلوک سیستیمی ائوزه گلیر و ایستیر تورکلوک اساسئندا، حاقلار حاققئندا، بیر فیکیر بیرلیکلری و ایش بیرلیکلری آپارسئنلار.
تئز ائولدورولدو. بو اوشاق، دوغورمادان دوشورولورسه‌ده، بیر فیکیر حامیله‌لیگینین اوشاغئ دیر. بو، توخوم اکیلیب دیر. بو گون، ائولو کیمی گونورولور ایسه، صاباحکی گون، داها گوجلو حامیله اولاجاق و حتتا دوغوراجاق. یعنی بو توخوم، توپراغا اکیلیبو قار یاغماقلا، آرادان گئتمه‌ز. موطلق گوجه‌ره‌جک دیر!
داها اسکسی و اوتوز ایله اونجه‌سی کیمی کیمسه تورکله‌ره مطبوعاتدا، چه‌کینمه‌دن، توهین و تحقیر یاغمئر و بیر تورک قورخوسو، فاشیست‌له‌رین جانئنا دوشوب دور.
اوتوز ایلدن سونرا، موباریزه، هر گون، بیر یئنی مرحه‌لییه گیریر. یئنی تجروبه قازانئر. یئنی اینسانلارئ، ایرانچئلئق جیبهه‌سیندن، بو جیبهه‌یه قازاندئرئر.
تورک دیلی، موطلق قاداغالئقدان، تحصیل دورومونا گه‌لیب. دانیشگاهلاردا (آزدا اولسا) تورک دیلینده درس اوخویانلار وار.
ایران جومهور باشقانئنا، "قئرمئزئ" کارت وئرنلری گوردوک. اونو، "یالان‌لایانلارئ" گوردوک.
میللی حرکت اوچون و آزربایجان منافعی اوچون، مین لر نفریمیزین، گونوللو حبسه حاضیر اولمالارئنا شاهیدیک!
محکه‌له‌رین قورخوسو، آزربایجانئن یئنی نسلینین اورکلریندن سیلینمه‌سینه شاهیدیک!
ائولدئورولموش و قتلی عام اولموش جساره‌تیمیزین، یئنی نسیلده، چیچکلنمه و گوللنمه‌سینه ناظیریک!
و ... ایجه ریده‌کی اویانئش، قالخئش، حرکت، ایستک، هزینه وئرمک، و ... کیمی ایره‌الی له‌مکلری گورمه‌مک، اولماز. اولور ایسه، تحلیل‌لر بئله دوغرو دوزگون چئخماز.
اگر بونلارئن، قئراغئندا، آزربایجان مرکزلی یا میللی حرکت آدلی حرکاتئن سوییه‌سینه خاریجده باخار ایسک، خاریجه‌ده یئنی بیر گوجلو حرکت‌لر وار. تشکیلاتلانمالار وار. یئنی موباحیثه‌لر وار. یئنی لابیچیلیک‌لر. بشر حاقلاری وار. رادیولار، تی وی‌لر، مین‌لر یازئ، وبسیته‌لر، و ... حیزبلر، تشکیلاتلار، و ... وار.
بونلارا یاناشئ، ان آز بو حرکتده اوچ ایستیراتئژی‌ده وار:
1. ایستیقلال
2. فئدرال
3. اون بئش اینجی اصل‌چی (ایرانئن موجود قانونلارئ چرچیوه‌سینده کی طلب لر)
بو اوچ ایستیراتئژی اصل و اساس ایستیراتئژی‌لر دیرلر کی "ایمکانلارئ گوز ائونونده تیکه‌رک، "میللی حرکت" آدلانان گنج حرکت، سئچمیش دیر. یعنی، سیز و من، بیلر، بیلمز، بو ایستیراتئزی‌لر چارچیوه سینده چالئشئرئق.
طبیعی کی ایمکانلارئن هامئسئ بو میللتین و بو حرکتین الینده دئییل. سیاست مئیدانئنئن بیر اویونچوسو، گونئی آزربایجان دیر. باشقا اویونچولاردا وار کی اونلار بو جریانا و فیکیرله‌ره و ایستیراتئژی‌له‌ره، دوست یا دوشمان اولابیلر و اونا اتکی بوراخابیلرلر.
بو حرکت، ایستر-ایسته‌مز، اونلاردان اتکیله‌نه‌ر. اونلارادا اتکی بوراخار. بو هم ایران ایچینده، همه بولگه ده، همده دونیا و بین المیلل سوییه ده اولان شئیلر دیرلر.
عاینی حالدا، بو گلیشمه‌لرین هامئسئ ایراندا ائوز وئریر.
انصافعلی هدایت
تورنتو - کانادا
ایگیرمی بئش (25) جولای 2018
hedayat222@yahoo.com
تاریخی یؤندن جاوان حرکت دیر. آمما بو حرکاتین جاوانلیغینا باخمییاراق، 30 ایله یاخین تجربه باشیندا کئچیرمیشدیر.
باشقا دئیش له، اگرسه "تورک میللی دئموکراتیک حرکاتی" نین باشلانقیج تاریخینی قوزئی ده ایکینجی جمهوریت قورولوشونون تاریخ ایله برابر توتورساق، یاواش یاواش 30 ایله یاخین بیر تاریخی وار و 30 ایله یاخین تجربه صاحیبی دیر و 30 ایله یاخین ایران چاپیندا خالقیمیزین ایستک لرینه دایاناراق توپلوما، ان آزی سیاسی توپلوما اؤز دامغا ووموشدور.
دامغانی البته کی گؤرمک اولور. آمما بو دامغانین تجره سی، گئنیش لییی، و گلیشمه سی حقیقتن سؤز قونوسودور.
سورون بودور کی کئچن 30 ایله یاخین "تورک مسئله سی" ایران دا نه قدر جیددی آلینمیش دیر؟ تورک حرکاتین جیددی آلینماسی او حرکاتین الده ائتدییی حاقلارلا ده یه رلندیرمک اولور.
حقیقتن "تورک میللی دئمکراتیک حرکاتی" بو گونه قدر توپلومدا الوئریشلی بیر حق الده ائتمیشدیر می؟
اؤنه یین؛ تورک کیملییی رسمی اولاراق توپلومدا دئولت طرفیندن قبول اولونموشدور مو؟
"تورک دیلی" ایران چاپیندا بیر رسمی دیل کیمی ان آزی تورک بؤلگه لرده (گونئی آزربایجان و تورکلرین یاشادیغی بیتیشیک بؤلگه لرده، قشقاییستان دا، اوشار یوردو "خراسان" و باشقا بؤلگه لرده) بیر رسمی دیل کیمی قبول اولونموشدور مو؟
آنا دیلینده (تورکجه ده) مکتب لرده درسلیک لر باشلانمیشدیر می؟
تورک لرین یاشادیغی وطن و یا وطن لر (یوخاریدا سایدیغیم بؤلگه لر) خالقیمیزین وطنی کیمی تانینمیش و یا رسمیته کئچمیشدیر می؟
بیلدینیز کیمی تامام سوآلارین جاوابی اولومسوز دور.
یعنی خالقیمیزا عاید میللی حرکات حالن اؤ گوجه صاحیب اولمامیشدیر کی خالقیمیزین قیسسا وادیلی ایسته کلرین الده ائتسین.
بو بیر حقیقت دیر. بو حقیقت بیزه ثبوت ائدیر کی کئچن 30 ایله یاخین سیاسی فعالیت لر لازیمی سونوجلار وئرمه میشدیر...
بیز بو سونوج سوزلوغون نه دن لرین اؤزوموزدن سورمالییق، بو سونوج سوزلوغا جاواب تاپماق اوچون اؤزوموزو سورقولامالییق.
بو سونوج سوزلوغون سبب لرین یالنیز حرکاتیمیزدان خاریج اولانلاردان سورمامالییق.
چوخ خاریجی عامیل ثابیت بیر فاکتور دو. یعنی او (استبداد دینی سیاسی و اتنیک) واردیر و سیاست لری ده بیزیم خالقین حاقلارینا قارشی چوخ آیدین دیر.
گرچک بودور کی "تورک میللی حرکاتی" اؤز ذکاسینا دایاناراق دوزگون آراشدیرمالار آپارمالی دیر...
مسئله نین نه دن لرین آختارمالی دیر...
حرکت ده اولان فعالارین و تشکیلات لارین بو قدر ائتگیسیز اولماقلارین سورقولاماق لازیم دیر.
و به نه ده نی اونلاردان سوروشماق گرکیر...
یوخاریداکی میللی فعالارین یازیلارینا و دیالوق لاری باخاندا هر کس یالنیز گله جک وعده لری حاقدا دانیشیر.
وعده لرده هامیسی استثناسیز اییمسرلیک (خوشبینانه) اساسیندا و گنل ده شفاهی فورماسیندا مئیدانا چیخیر.
هر کس ایستیقلالین نئجه یاخشی اولماسیندان دانیشیر، پارلاق گله جک وعده سی وئیرلیر و بو واسیطه ایله ایستقلالچی فعالارین ایستک و آرزولاری دیله گتیریلیر. آمما کیمسه نئجه بیر ایستیقلالیته الده ائدیله بیلیر دئیه کیمسه سؤز آچمیر.
کیمسه یول خریطه سی جیزمیر. نه دن؟
چون یوخاریدا وئردییم سوآلارین جاوابی آرزولاری دیله گتیرمک له اولوشمور...
جاوابلار الده اولونمور... چون کیمسه بو سورونلارلا اورشماییر... چون هرکس یالنیز ایستیقلال شوعاری وئریر، آمما اونو نئجه الده ائتمک و هانکی قوه لره دایاناراق او وعده نی یعنی ایستیقلالی گرچک لشدیرمک اولور...
باخمییاراق به تئوری اسکیک لیینده، بو نظری آخسالیق دا آمما دوستلاریمیز ان آغیر، ان چتینالده ائدیلن، ان زیانلی یول و ان هزینه لی سئچیمی یعنی ایستیقلالا چاغیریرلار...
سیزجه بو دوروملارلا ایستقلالیت شوعاری وئرمک بوگون خالقیمیز اوچون اویقون بیر شوعاردیر می؟
منیم یونس شاملی جنابلارئنا یازدئغئم سوزلر:
بیر مسئله وار. ایچه‌ریده و مئیداندا ساواشان گونئیلی تورک‌لر، ایرانئن فارس عئرقجئ قانونلارئنا قارشئ موباریزه‌ده، موحافیظه‌کار اولماق مجبورییتینده دیرلر.چون، "ایستیقلالچئ" توتوملارئ، اونلاری، ایرانئن قانونلاری ائونونده، سوچلو دورومونا و آغئر موجازاتا سوخار.
لاکئن، اونلارئن بو فورصت‌لری وار کی "فئدرالیست" سوزو آلتئندا حرکت ادیب، ایشله‌سین‌لر. یعنی، بو گونکو ایراندا، ایستیقلالچئلئق بیر جورم دور و موجازات اولابیلرلر آما فئدرالچئلئق جورم دئلل.
بونلان بئیله، ایچه‌ریده (گونئی‌ده) میللتیمیزین نئچه فاریئزئ ایستیقلالچک و یوزده نئچه سی فئدرالچئ اولوب؟ یا بونو، گوسته‌ریب دیر؟
بو همن، گئچمیش اوتوز ایلین قازانجئ دیر. اوتوز ایل اونجه، او توپراقلاردا، اوچ-یوز میللی فعال (فئدرالچی/ایستیقلالچی) یوخو دور. اوتوز ایل سونرا، میلیونلار اینسانلار وار.
بو همن اوتوز ایلین مئیوه‌له‌ری دیرلر. یعنی، اوتوز ایلده‌ن ائونجه، نئچه سیاسی-ایجتیماعی، ادبی و ... اوجاقلار، حمعیت لر، حیزبلر، ان.جی.اولار و ... واری دیرلر؟
هابئله، نئچه اورگنجی، یا عومومی مطبوعاتدا تورکجه یازئلئردئر؟
نئچه اورگنجی واری دیر؟
هانکی دانیشگاهلاردا، تورکچو و آزربایجانچی فعالیت لر گورونور دور؟
نئچه دانیشگاه اوستادی واری دیر؟
میلی دوشونجه نئجه فورمالانمئش دیر؟
میللی دوشونجه نه‌دن عیبارتی دیر؟
میلی جرکتین گوجو نه‌یی دیر؟
جمعییتی نه‌یی دیر؟
هانکی رادیوسو، هانکی تی وی سی واری دیر؟
میللتیمیزین، "ایرانچی"، "وطن"، "کیملیک"، "دیل"، "حقوق"، "و ..." دوشونجه لری نه سئوییه دیئ‌دیر؟ ایندی نه سووییه ده دیر؟
یعنی، اگر، کوردلره باخارساق و اونلارئن حرکاتی ایله، گونئی آزربایجان میللی حرکاتئن موقاییسه ادرسک، اونلارئن حرکاتئ 1945-46 دان بو گونه‌دک، هئش کسیلمه میش دیر و داییما، سیلاحلئ بیر موباریزه آپارئبلار.
بیزیمکی ایسه، کسیلیب آمما بو گون باخئب و موقاییسه ادرسک، اونلارئن، بیزه اوستون، سیلاحلارئ و البتته، درین بیر سیاسی-اداری و تشکیلاتی تجروبه‌لری وار.
لاکئن، اونلار، بو موقعه چاتماق اوچون، اونلار مئن کورد گنجینین اولومونه سبب اولوبلار.
کوردلر بو 73 ایلده، نه‌لر الده ادیب‌لر کی بیز الده اتمه‌میشیک؟
کوردلر، بیزدن، نئچه ادلئم (سورولاردا سوردوغونوز حاقلاردا) ایره‌لی‌لر؟
گونئی ده، بو اوتوز ایلده، خالقئمئزئن دوشونجه سی، فیکیری، باخئشئ، یاناشماسئ نه‌قه‌در دئییشیب؟ بئللی دئییل می؟
منه تای میلیونلار، اینسانئمئز، "ایران نه دیر؟" دییه سورمورلار؟
نییه بیز بو دورومدایئق دییه سورمورلار؟
سوزمولار:
گونئی آزربایجان نه دیر؟
میللی منافع نه دیر؟
و ... عجبا، ایراندا یاشایان تورکلرین، اونجه‌لیک‌لری دئییشمئیب می؟
هاردا ایسه، بو گون، اوتوز ایله اونجه‌یه قارشئ، یوزلر مین آدام، ائوزله‌رینین "تورک" اولماسئن باغئرئر و "هارای، هارای، من تورکم!" دئییرلر.
میلیونلار، ایستیقلال طلب اولوبلار و ایستیقلالچئلئقئ شوعارلارئندا سسلندیریرلر: "تبریز، باکی، آنکارا، بیز هارا فارسلار هارا؟!" شوعارئندا، اوچ مرکزین بیر اولما شوعالارئ سسله نیر.
"آزربایجان بیر اولسون - مرکزی تبریز اولسون!" شوعاری گونئیین ایستقلالئن فریاد ادیر و سونرادا گوزئی آزربایجانلا، بیرلشمه‌گی طلب ادیر.
دونن، تورک دیلیندن اوتانان گونئی لی، بو گون، "تورک دیلینده مدره‌سه - اولمالئ دئر هر که‌سه" دئییر و ایفتیخار ادیر کی تورک دور.
بو میللتین شوعارلارئندا، گله‌جکده، ایرانلار بیرلشمک و اونونلا قالماق کیمی طلب لر گورونمور.
اوتوز ایل اونجه هانکی نوماینده و ایمام جوما، گونئیین حاققئندا بیر کلمه سوز ادیر دیر؟ بو گون ایسه، نوماینده لر، نه‌قه‌درده، دئولت سئچیمیندن گئچمیش اولسالار، بیزیم میللتیمیزین ایستکلرینین، معنا و دوشونجه سینه تسلیم اولموش گورونورلر. هئچ اولمازسا بئله، هردن بیر، او دیکتاتورلوق رئژیمده، گونئلی‌لرین حاقلارئن باغئرئرلار.
ایمام جومالاردا، بو میللتین حاقلارئنا یاناشئرلار و سیاسی موضع توتورلار. اردبیل ایمام جوماسی بیر تورکجه داییره المعاریف یا سوزلوک یازما ایشینه گیریشیر.
میللت، تورکجه‌میزده، رادیو، تیلویزیونلارئن آچیلماسئن ایستیر.
مجلیسده، ناقیص ده اولورسا، بیر "فئراکسیون"؛ تورکلوک سیستیمی ائوزه گلیر و ایستیر تورکلوک اساسئندا، حاقلار حاققئندا، بیر فیکیر بیرلیکلری و ایش بیرلیکلری آپارسئنلار.
تئز ائولدورولدو. بو اوشاق، دوغورمادان دوشورولورسه‌ده، بیر فیکیر حامیله‌لیگینین اوشاغئ دیر. بو، توخوم اکیلیب دیر. بو گون، ائولو کیمی گونورولور ایسه، صاباحکی گون، داها گوجلو حامیله اولاجاق و حتتا دوغوراجاق. یعنی بو توخوم، توپراغا اکیلیبو قار یاغماقلا، آرادان گئتمه‌ز. موطلق گوجه‌ره‌جک دیر!
داها اسکسی و اوتوز ایله اونجه‌سی کیمی کیمسه تورکله‌ره مطبوعاتدا، چه‌کینمه‌دن، توهین و تحقیر یاغمئر و بیر تورک قورخوسو، فاشیست‌له‌رین جانئنا دوشوب دور.
اوتوز ایلدن سونرا، موباریزه، هر گون، بیر یئنی مرحه‌لییه گیریر. یئنی تجروبه قازانئر. یئنی اینسانلارئ، ایرانچئلئق جیبهه‌سیندن، بو جیبهه‌یه قازاندئرئر.
تورک دیلی، موطلق قاداغالئقدان، تحصیل دورومونا گه‌لیب. دانیشگاهلاردا (آزدا اولسا) تورک دیلینده درس اوخویانلار وار.
ایران جومهور باشقانئنا، "قئرمئزئ" کارت وئرنلری گوردوک. اونو، "یالان‌لایانلارئ" گوردوک.
میللی حرکت اوچون و آزربایجان منافعی اوچون، مین لر نفریمیزین، گونوللو حبسه حاضیر اولمالارئنا شاهیدیک!
محکه‌له‌رین قورخوسو، آزربایجانئن یئنی نسلینین اورکلریندن سیلینمه‌سینه شاهیدیک!
ائولدئورولموش و قتلی عام اولموش جساره‌تیمیزین، یئنی نسیلده، چیچکلنمه و گوللنمه‌سینه ناظیریک!
و ... ایجه ریده‌کی اویانئش، قالخئش، حرکت، ایستک، هزینه وئرمک، و ... کیمی ایره‌الی له‌مکلری گورمه‌مک، اولماز. اولور ایسه، تحلیل‌لر بئله دوغرو دوزگون چئخماز.
اگر بونلارئن، قئراغئندا، آزربایجان مرکزلی یا میللی حرکت آدلی حرکاتئن سوییه‌سینه خاریجده باخار ایسک، خاریجه‌ده یئنی بیر گوجلو حرکت‌لر وار. تشکیلاتلانمالار وار. یئنی موباحیثه‌لر وار. یئنی لابیچیلیک‌لر. بشر حاقلاری وار. رادیولار، تی وی‌لر، مین‌لر یازئ، وبسیته‌لر، و ... حیزبلر، تشکیلاتلار، و ... وار.
بونلارا یاناشئ، ان آز بو حرکتده اوچ ایستیراتئژی‌ده وار:
1. ایستیقلال
2. فئدرال
3. اون بئش اینجی اصل‌چی (ایرانئن موجود قانونلارئ چرچیوه‌سینده کی طلب لر)
بو اوچ ایستیراتئژی اصل و اساس ایستیراتئژی‌لر دیرلر کی "ایمکانلارئ گوز ائونونده تیکه‌رک، "میللی حرکت" آدلانان گنج حرکت، سئچمیش دیر. یعنی، سیز و من، بیلر، بیلمز، بو ایستیراتئزی‌لر چارچیوه سینده چالئشئرئق.
طبیعی کی ایمکانلارئن هامئسئ بو میللتین و بو حرکتین الینده دئییل. سیاست مئیدانئنئن بیر اویونچوسو، گونئی آزربایجان دیر. باشقا اویونچولاردا وار کی اونلار بو جریانا و فیکیرله‌ره و ایستیراتئژی‌له‌ره، دوست یا دوشمان اولابیلر و اونا اتکی بوراخابیلرلر.
بو حرکت، ایستر-ایسته‌مز، اونلاردان اتکیله‌نه‌ر. اونلارادا اتکی بوراخار. بو هم ایران ایچینده، همه بولگه ده، همده دونیا و بین المیلل سوییه ده اولان شئیلر دیرلر.
عاینی حالدا، بو گلیشمه‌لرین هامئسئ ایراندا ائوز وئریر.
انصافعلی هدایت
تورنتو - کانادا
ایگیرمی بئش (25) جولای 2018
hedayat222@yahoo.com
Comments
Post a Comment