سیاست، جسورلارین میدانی دیر
بو ویدئودا، جاواد اسماعیل‌بئلی، ائلدار قره‌داغلی و انصافعلی هدایت، بیر نئچه موضوع حاقدا جانلی بیر موباحیثه‌یه گیردیلر.
منیم (انصافعلی هدایت)ین، بوردا یازدیقلاریم، یایئنداکی سوزله‌ریم ایله فرقیلی اولابیلیر.
چون بوردا یازارکن، داها چوخ دوشونه‌بیلیرم. دوشونجه‌لریمی، داها درین آچیقلایابیلیرم.
طبیعی کی سایقیلی دوستلاریمین دا یازماق حاقلاری وار و دوشونجه‌لری داها گئنیش ایضاح اتمک ایمکانلاریدا وار.
من، بورادا، ائوزومون دوشونجه لریمی یازماغا و اونلارین داها درینلشمه‌سینه و اینکیشافینا چالیشیرام.
بیر اینجی موضوع‌دا، ایران دوولتینین میللت‌لری بُلوب، آرالاریندا ایختیلاف سالماق حاقداکی اون اوچ تاکتیک‌لری حاقدا دانیشیلدی. بو تاکتیکلرین شکیلن، آشاغیدا گوره‌بیلرسینیز
بیر اینجی موضوع‌‌حاقدا، انصافعلی هدایت دئدی:
دونیادا، دوولتلر نئجه موخالیف‌لری الینده توتوب، کونتورول اتمه‌سی اینکیشاف اتمیش و بیر بیلیم ساحه‌سینه چئوریلمیش دیر.
علم نه دیر؟
علم، پیس یادا یاخجی، ایشه یارایان و ایشه یاراماز تجروبه‌لرین بیر ساحه‌ده، بیر توپلوسو دور.
بوندان دولاییدا، موخالیف‌لری کونترولا آلماق و اونلاری ایداره ادیب، یونتلمک‌ده بیر علم دیر. بو علمه‌ده، دوولتلر حاکیم‌دیرلر.
ایرن آدلی ائولکه‌ده، چوخ میللتلر یاشیر. آزربایجان تورکلری، قشقایی تورکلری، تورکمن تورکلری، عربلر، بلوچلار و … میللتلر، ایران دولتی ایله قارشی قارشی‌یا دوروبلار.
بو میللتلر، ایران-فارس دوولتین قبول اتمیرلر. ایران-فارس دوولتی ده بو میللت لری، میللت اولاراق قبول اتمیر. اونلارین هر تورلو وارلیقلارین دانیر و حتتا اونلارین وارلیق‌لاری ایله دوشمانلیق ادیر.
فارسلارین ائوزلری‌ده، نئچه ییره بولونموشلر. بیر چوخو، ایران-فارس حاکیم دوولتین لازیم قدر فارس و فاشیست دوولت بیلمیرلر. بیرچوخو دا، اونو دئویریب، ائوز دوشونجه‌لرینه اویقون دوولت یاراتماق ایستیرلر.
داها آرتیق، ایراندا دین، مذهب، سئکولار، دین‌سیزلیک و … دوولتلرین قورماق ایسته‌ین فارسلاردا وار.
خامنه ای ده، بو آیریلیقلاری گوروب و اونلاردان "شکاف اجتماعی" (توپلومسال آیریلیقلار، توپلومسال دوشمانچیلیقلار یادا توپلومسال یارقانلار) دییه آد چکمیش.
بونلاردان آیری، ایراندا طبقه یا کلاس قارشیلیقلاری و دوشمنچیلیکلری ده گورونور.
بو توپلومسال دوشمنالیقلارین هر بیری، ایران دوولتی ائوچون بویوک هده‌حربه یادا قورخو قایقی نه‌دنی دیر.
بوجور توپلومسال دوروملار، ال اله وئرنده، بونلاردان بیری یا بیر نئچه‌سی، ایران-فارس دوولتین یئخاماغا یئترلی اولابیلیر.
آدی چکیلن میللتلریا ایچینده، بیر نئچه‌سی فارس-ایران دوولتی یانچی‌سی اولورسالار، فاشیست دوولتین یانیندا دورورسالار، ائوز میللتلرینین یوخ، فاشیست دوولتین ماراقلارینا، منفعتلرینه و قارلارقیچیلیغینا یاردیمجی اولورسالار، اونلار، داها ائوز میللت‌لرنین بیرئی (فردی) دئییرلر.
بلکه فارس توپلومونا قوشولموش، فاشیست اولموش، تورک گورونن شخصلردن عیبارت دیرلر.
بونون ائوچون دور کی هر بیر بیرئی یا فرد، کیمه خیدمت ادیر، کیمین منفلت‌لرین قورور دییه، باخماق گرکیر.
اولابیلر کی بیر تورک کوکن‌لی کیشی یا خانیم، تورک گورونسون، تورک عاییله سیندن اولسون، دیلی‌ده تورک اولسون آمما فارسلارا، فارس دوولتینه، فارشیسمه خیدمت اتسین و سیاسی- فلسفی باخیشی دا فارشیسمین دوشونجه‌سی یُونونده اولسون.
اوندا، بو بیرئی، تورک دئیل. فارس دیر و فارسلارین قازانجلارین قورور.
ایندی، ایران-فارس دوولتی، چوخلو میللتلر ایله توپلومسال پرابلم یاشیر و اونلارلا دوشمنلیک حالیندا دیر.
فا شیسم نه اده‌بیلیر؟
ائوزون، بو هده حربه‌لردن نئجه قوروسون؟
موخالیف میللت‌لری، قوروپلاری، تشکیلاتلاری، قوروملاری، و … نئجه کونتورول اتسین؟
اونلاری نئجه الینده توتسون؟
اونلاری نئجه ایسته‌دیگی یولا یونه جایدیرسین؟
نئجه اولاری، ائوجیل جیوان کیمی الینده ساخلاسین و ائوز قازانجی یولوندا ایشه آلسین؟
بونلارین اعتیراضلارین، سس‌لرین، موخالیفت‌لرین، و … نئجه سوسدورسون؟
نه اتسین کی دوولت یئخیلماسین و حاکیمییت‌لری بیر اوزون زامان داها داوام اتسین؟
اگر دوولت‌له، میللت یا میللتلر آراسیندا صولح اولومسوز اولورسا، اوندا، یئخیم چاغئنا گئچیلیب. یانی، ایکی یاندان بیری، یا دوولت یادا میللت یا میللتلر یئخیلمالی و دئوران دئییشمه‌لی دیر.
یا دوولت یئخیلیر و میللت یئنی حاکیمییت و دوولت قورور یادا میللت یئخیلیر و دوولت، بیر اوزون زامان آتین سوردورور.
ایران، ایللردیر کی بو دورومو یاشیر و اوردا گوزله گورونمز، سیلاحسیز ساواش گئدیر.
ایران دوولتی باجاریب کی میللتی، میللت‌لری یئخسین. سوسدورسون. یاتیرتسین. موخالیف سسلری باسدیرسین.
فارشیسم دوولتینین یاشاماسی و میللت‌لرین یئخیلماسی‌نین اونملی ایستیراتئژیلری و تاکتیک‌لری وار.
اونلارین ان باشدا گلن ایستیراتئژیسی، توم بیرئی‌لرین و میللت‌لرین بئینله‌رین یئخاماق دیر.
اگر بیر آنا حامله دیرسه، عینی حالدا فارسجا دانیشیر، کیتاب، قازئت، درگی اوخورسا، یا رادیولارا، تی‌وی‌لره باخیرسا، سیناما، تاترا گیدیرسه، مدرسه‌یه، اونیوئرسیته‌یه گئدیرسه، رومان، حیکایه، تاریخ، ادبیات اوخورسا، و … هم او آنانین، همده اونون قارنینداکی اوشاقین بئینی فارسلاشیر.
هم او آنا، همده او اوشاق دونیانی بیر فارشیست فارس کیمی گوره‌بیلیر. فارشیست‌لر کیمی داورانابیلیر. اونلارین قازانجلاری یولوندا، ائوز میللتینه خیانت اده‌بیلیر. ائوز میللتیندن الدوره‌بیلیر. چون بئین‌لری یئخانمیش.
اگر من هر گون فارسجا یازیلار یازیر و پایلاشیرامسا، فارسلارا خیدمت ادیرم. فارسلارا تبلیغ ادیرم. فارسلارین قازانجی یولوندا قلم چالیرام. اونلار ائوچون بئیین یئخیرام.
آمما نه ادیم کی میللتیمیزین بیر چوخو، تورکجه نی، عرب یا لاتین الیفباسی ایله اوخویابیلمیر. منده اونلارلا دانیشماق ائوچون، بو خطایا مجبورقالیرام.
بئیین یئخاناندا نه اولور؟
بیز، بیرئی یا میللت اولاراق، بئینیمیزی یئخایانلار کیمی دوشونور، اوجور گورور، اوجور داورانیر، اوجور عکس‌العمل یا ریاکسیا گوسته‌ریریک کی اونلار بیزیم بئینله‌ریمیزده، قازاراق، یارادیبلار.
طبیعی دیر کی بیز، بئینیمیزده کی قازیلانلاردان دولایی، او ایشلری گورور، او عمل‌لری یئرینه یئتیریریک، او رئآکسیلاری گوسته‌ریریک کی ذهنیمیزده وار و اوزون زامان ایچینده و یوزلر کره سیناودان گچن دن سونرا، اونلارا عادت اتمیشیک و اونلاری عادی، نورمال، طبیعی بیلیریک.
اونلارین ترسین دوشوننده، ایشله‌ینده، گورونده، دانیشاندا، و … تعججوب ادیر، دونوب قالیریق. اوندا دیر کی هر شئی، بیزه، ترسینه دولاشان کیمی گلیر.
نییه بئله‌گلیر؟
چون بئینیمیزی، هابئله ائوزوموزو ده، زامان ایچینده بیر شئی‌له‌ره عادت وئرمیش‌لر. او عادتلردن چیخانمیریق. اونلارا موعتاد اولموشوق. بونلاری ترک اتمک، چوخ چتین دیر. چوخ اوزون زامان، ائوزوموز، ائوزوموز ایله قارشی قارشییه دورمالییق. بودا دونیانین ان چتین ایشی دیر.
عجبا، باشقا یول یونتم اولابیلمزمیش؟
نییه. اولابیلرمیش. اونلارجا، فرقیلی یول یونتم اولابیلرمیش. آمما ایران-فارس حاکیمییه‌تینه یارایان و قازانجلی اولان یول، بو ایمیش کی بیزیم جانیمیزا، روحوموزا، عقلیمیزه دولدوروب‌لار.
بودا، بیر سوزو، فیکیری، دوشونجه‌‌نی، کلمه‌نی، جومله نی و … یوزلر مین کره دیله گتیرمک و ائشیتمک ایله اولار.
ایران-فارس دوولتی بوندان هانکی قازانجلاری قازانیر؟
ایران دوولتی، آزربایجانلیلاری ایکی یئره بولور. بیر پارچاسی ایرانچی، بیر چوخودا میللتچی، تودرکچو، وطنچی و … اولورلار.
ایندی بو ایکی بولومله‌رین سولاری بیر آرخا گئتمز ایسه نه اولور؟
ایختیلاف، حتتا دوشمنچیلیک اورتایا چیخار. چون کی هر دسته‌نین میللتچیلیک، وطنچیلیک، میللی قازانجلار، میلی حاکیمییت، و … کیمی قاوراملار حاققیندا، باشقا باشقا تعریف‌لری و تعصصوب‌لری، باشقا دوشونجه لری، باشقا ماراقلاری، باشقا داورانیشلاری و باشقا چیخارلاری وار.
بو، باشقا باشقا اولماقلار دا، اونلارین گوجله‌ری له باشلارین ائوزلرینه قاتار.
دوشمن بورادان، درین قاجانج قازانیر. عومرو اوزانار. تورکون گوجلری ایسه آزالیر.
ایکینجی ایستیراتئژی ایسه ایران-فارس دوولتینین میللتله‌ره روشوت وئرمک و اونلارین وفادارلیقلارین ساتین آلماق سیستیمی دیر.
ایران-فارس دوولتی، دونیانین ان روشوت وئرن دوولتی دیر.
فارشیسم، بو ایستیراتئژینین پولون، عربلرین نفت له گازین سوموره‌رک، باهاسینا ساتیر و اونلا، توم ایراندا یاشایان بیرئی‌لره و میللت لره، آزدان-چوخدان روشوت وئریر.
روشوت آلماق روحو، اوزون زامان ایچینده، بیرئی‌لر و میللتلر طرفیندن بیر حاق کیمی آلینیر.
اوندان دولایی دیر کی هر کیم چوخ روشوت وئریرسه، بیرئی‌لر و میللتلر اونا یاناشیر. اونو سئویر. اونا سس وئریرلر.
نییه‌کی روشوت آلماغا عادت ادیب‌لر. روشوت آلمانی، ائوزونه بیر طبیعی حاق سایئر.
او اینسان و توپلوم، داها دوشونمز کی سونرالار، باشینا نه گله‌جک؟
روشوت سیستیمی، هم اونلارین عاغیل گوجون کور ادر، همده اونلاری دیلنچی دورومونا سوخار.
بوندان دولایی، اینسانلار، هر ساحه‌ده دیلنچی روحونا صاحیب اولور. هر بیر شئیی، ایران و فارسلاردان ایستر. اونلارا سئزلارلار، اونلارا یالوارارلار.
نییه کی یاروارماقدان و دیلنمک دن باشقا بیر یول بیلمز، تانیمازلار.
چون روشوته عادت اتمیش‌لر. دیلنچیلیک ده، روشوتی دیلنمک دئمک دیر.
داها بیر ایستیراتئژی، بیرئی‌لری و میللت‌لری "ایراده‌سیز" قیلماق دیر.
اگر بیر دوولت باجارسا، بیرئی‌لرین و میللت لرین ایراده‌سین الریندن آلسین، او میللت، کور-کار، السیز-ایاقسیز بیز وارلیقا چئوریلیر.
ایران-فارس دوولتی باجارمیش، بیرئی‌لرین و میللت لرین ایراده گوجله‌رین، دیبیندن کوکوندن قوروتسون.
ایراده‌سیز بیر بیرئی و میللت، نه ایش گوره بیلرکی؟
او، داها ائوزونه بئله اینانمیر. اونون ائوز گوونی یوخ دو. او، اوزون علیل هابیله ذلیل گورور.
داها بیر ایستیراتئژی ایسه، بیرئی‌لردن و میللت‌لردن "خیال قورماق" گوجون آلماق دیر.
بیرئی‌لری و میللت‌لری خیالسیز قویسانیزسا، اونلار، اللرینده اولانلارا قانغع اولار و مین شوکور ادرلر.
چون اوندان داها چوخونا، داها یاخجیسینا، داها درده ده‌یه‌نینه، داها یاراشانینا و … خیاللاری چاتماز. گوره‌‌مزلر. عاغیللاری ایشله‌میز.
اونلارین، عاغیل گوجلری پالچیقا باتمیش، باتلاقدان چیخماغی بئله خیال اده‌مزلر.
ایش اورا دایانیب کی بونلارین ایراده گوجو بئله، خیال قورماغا، خیاللاریندا ایسته، ایسته دیکله‌رین یاشاماغا یئتمیر.
اونلار ائوچون، خیال قورماق ائوچون بئله، نارکومان یا موعتاد اولماق گرکیر. حتتا اونون ائوچونده بئله، دیلنمک گرکیر.
فارشیسمین داها باشقا ایستیراتئژی لرده وار.
اونلاردان، بیر میلتین ایچینده ایختلاف سالماق، اونلاری فیکیر، دین، سیاست، و دوشونجه سوییه لرینده، بیر بیرلرینین دوشمنینه چئویرلمک، اونلاری کاسیبلیغا محکوم اتمک، ایشسیز ساخلاماق، دونیادان،علم‌لردن، گلیشمه‌لردن، ائوزلرینین ضییالیلارینین دوشونجه‌لیندن محروم و فقیر یاپماق، اونلارین باشلارین، گونده‌لیک یاشامین زورلوقلارینا قاتماقلا دونیانی اونوتدورماق، اونلاری کانالیزه ادیبن، سئچیلمیش بیلگی‌لری اونلارا یونلتمک و … کیمی ایستیراتئژیلری سایماق اولار.
سونراسی، تاکتیکلر دیر. یعنی، او ایستیراتئژیلری، نئجه ایشه توتدورسونلار.
بیر ایستیراتئژی تک باشینا، چوخ قازانجلی چیخماز. اونون ائوچون، توم ایستیراتئژیلر بیرلیکده و بیر بیرله‌ری ایله امکداشلیقدا ایشه توتوزدورورلار تا کی ان درده ده‌ین سونوجو آلسینلار.
بو جانلی یایئمین ایکینجی اونملی قونوسو ایسه، "سیاست" اولدو.
سیاست نه دیر؟
کیم یا نه، سیاستچی اولار؟
نهدن بیر بیرئی یا فرد یا قوروم، پارتی و … سیاسته گیریر؟
و … کیمی سورولارا جاواب ویردیم.
منجه، دونیادا ایکی تورلو سیاستچی وار: بیرئی‌سل یا کیشی‌سل سیاستچی، قورومسال یا پارتیسل سیاستچی.
بیریئ سل سیاستچی‌یه، حقیقی سیاستچی یا کیشی‌سل سیاستچی دئییلیر.
ایکینجیسینه قورومسال یا حوقوقسال سیاستچی دئییرلر.
بونلارین هر ایکیسینین ده آماجی، عالی و ان اوستون سیاسی گوجو اله چیچیرمک، دوولتی و حاکیمییتی ائوز بیرئی‌سل یادا قورومسال سیاستی و دوشونجه‌لری ائوزره ایداره اتمک دیر.
سیاست، عمرو هده‌ره وئرمک و تلف اتمک ائوچون بیر اویون دئییل. بلکه سیاستین یوکسک سوییه‌لی آماجلاری وار.
ایندیلیکده، گونئی آزربایجاندا قورولموش، وار اولموش دوولیمیز یوخ دور کی اونو اله گیچیرمک ائوچون سیاستلر مئیدانا قویولسون و سیاسی ریقابتلرین سونوجوندا، بیر فرد یا قوروم، دولتی الینه گیچیره‌رک، دوشونجه‌لرین ایشه قویسون.
اوندان دولایی، پولیتیکال بیرئی‌لرین و قورومسال سیاسی وارلیقلارین بو گونکو گونی آزربایجان دا آماجلاری، گونئی آزربایجانین موستقیل دوولتین قورماق دیر.
هر کیمسه بیلیر کی دونیادا هئش بیر شخص یادا قوروم، دونیا ایله باغلارین کسه‌رک، میللت‌لرین‌و دوولتلرین دستک‌لرین قازانمادان، بیر سومورگه دوولتین یئخاراق، یئرینه، یئنی و موستقیل بیر حاکیمییت قوراماز.
یوخ دوولتی قورماق ائوچون، اونون ماراقلیلاری، وار- قورولموش دوولت کیمی گورونمه‌لی، وار اولان دولتین تمثیلچی‌سی کیمی داورانمالی، وار دوولت کیمی سیاستی سوردورمه‌لی، دوست میللتلر ایله کوروشمه‌لی، دوست یادا دوشونجه‌سل یاخین اولان دوولت لر ایله علاقه ده اولمالی دیر.
بئله بیر شخص و قوروم، دوشمن دوولت لرین ایچینده، دوشونجه‌لری بیزه یاخین اولان شخص‌لر و قوروملار و بولوملر ایله گوروشمه‌‌لی دیر.
سیاستده، سیاستچی فرد یا قوروم، حتتا ایران-فارس فاشیسم دوولتینین ایچینده یا خاریجینده اولان موخالیف لرله بئله موذاکیره‌لر آپارمالی دیر.
میثال اولاراق دئمه‌لییم کی ایران-عراق ساواشیندا، منیم قارداشیم مفقودالاثر اولدو. ساواشین سونلارینا یاخینلاشارکن، بیر گون، ایططیلاعات ایداره‌سیندن بیزه تلفون آچاراق، خرجین وئریب، تهراندا، چوخ باهالی بیر هوتئلده قوناق اتدیلر.
من، اورا گئتدیکدن سونرا، گوردون کی تامام اوستانلاردان، بوتون ایتگین دوشن‌لرین عاییله‌لرین همن هوتئله دعوت ادیب‌لر.
بیر گون سونرا، شخصی پالتارلی مامورلار، بیزلردن ایسته دیلر، عراق سفیرلیگینین قارشیسیندا اعتیراض نوماییشله‌ری گئچیرک.
آز قالمیشدی بوینوزلاریم چیخسین. منه بو سورو گلدی: نئجه اولار، نئچه ائل، ایکی دوشمان دوولت بیر بیری ایله ساواشسین‌لار، یوزلر مین نفر، هر ایکی طرفین ائولسون‌لر، آمما سیفارت‌لری، همده قوروناراق، دوشمن توپراقلاریندا چالیشسین‌لار؟
سونرالار دوشوندوم کی سیاستده، حتتا ساواشدا اولان دوشمن له بئله علاقه‌نی، کوکدن دیبدن کسمزلر.
بیزلر، بیر فرد یا تشکیلات اولاراق، ائوزوموزو، عاییله، تشکیلات، یادا ائوز توپلوموموزون ایچینده حبس اتسک، دوولت قورماق ایددیعاسینا گیره‌بیلمه‌ریک.
چون، اوندا سیاسی حرکتله‌ریمیز، عاییله یا قوروپ و تشکیلات ایچینه محکوم قالمالی دیر.
بیز، اسکی و چیچیک قوم و قبیله حاکیمییتی چاغیندا یاشامیریق. بیز، چاغداش میللتین بالالاری‌یئق. اونلارا لایق ده مودئرن، چاغداش دوولت قورماق ایستیریک. اونادا اویقون سیاسی داورانمالییق.
هر بیر سیاسی بیرئ و قورومون ان بیراینجی حاققی، تامام دوولتلر، قوروپلار، قوروملار، تشکیلاتلار و … ایله، موستقیم یا غیر موستقیم گوروشوب، موذاکیره اتمک دیر.
نییه کی بو گوروش ایله دانیشیقلارین اونملی سیاسی تاثیرلری وار.
موذاکیره‌لرده، دوشمنی یوموشالتماق اولابیلر. دوشمه‌نین ایچینده، ایکی دسته‌لیک یاراتماق اولابیلر. دوشمنین یا رقیب‌لرین سیاسال موضعلرین یوموشالدئب دئییشدیرمک ایمکانی وار.
هابئله صولحو ساخلاماق، ساواشین باشلانماسینین قاباغین آلماق، فیکیر آل وئر اتمک، موشترک دوشمه‌نین ضیددینه موشترک یوللار تاپماق، ساواش وارسا، اونو دایاندیرماق و … ائوچون سیاستچی‌یه سیاسی جسارت لازیم دیر.
عاینی حالدا کی هر ساواشین سونوندا موذاکیره دن قاچیلماز، نهدن ان باشدا موذاکیره‌دن قاچیلسین؟
جسارتلی سیاستچی‌لر، ان چتین سیاسی دویونلری، دیشله یوخ، اللری ایله آچارلار. اردولار آچانمایان سیاسی دویونله‌ری، بیر نئچه جسور سیایتچی آچابیلیر.
سیاستچی‌لر، لمپن، پاپولیست و عوامچی اولمامالی دیرلار. سیاستچی‌لر، سیاسته گیریبلر تا ان زور و چتین ایشله‌رین دویونون سیاستله آچسینلار.
اگر عوام اینسانلارین ایسته‌یینه گورا حرکت اتسه‌لر، سیاستچی اولمازلار. سیاسی گورونن، سیاسی لومپن اولورلار.
سیاسی و دوولتین وار اولوشون قوروماق آماجلی داورانمازساق، ایندییه دک اولدوغووز کیمی، بوندان بویانادا کیمسه، هئش بیر قوروم، میللت، دوولت بیزی رسمییته تانیماز.
بیزی تانیمایان بیر میللت، دوولت، بیزه هئش بیر ایمکان وئرمز. نئجه کی بیزدن، سیاسی، نظامی و مالی حیمایت اتمز.
سیاستده، بیر شیی‌لر وئرمه‌زسنیز، بیر شئی‌لر آلابیلمزسینیز. سیاست بیر چتین تیجارت، سیاستچی ایسه چوخ ماهیر و زیرک تاجیر دیر. نه آلیب، وئرمه‌سینی، چوخ یاخجی بیلمه‌لی. کیمین، نه آلماسینی، نه‌یی آلماسینی، نئجه آل وئری یوروتمه‌سینی ده بیلمه‌لی دیر.
انصافعلی هدایت
https://www.youtube.com/live/Tg_LBMQjcJQ?si=U54dQM0D1oc4cZzW
No comments:
Post a Comment