تبریزده قانلی عاشورا: تبریزلی لرین عاشوراسی

 تبریزده قانلی عاشورا

انصافعلی هدایت

 تبریزده قان توکوبلر - صحرای کربلا دور - آل قان دور یا محمد

روسلارین قارشئسیندا دوران و ساواشا حاضیرلانان تبریزلی اگیدلر کی هامیسی شهید اولدولار 
 

روس لار تبریزده و عاشورا گونونده، بیزیم آتالاریمیزین قانلارین توک دولر. 1290 گونش ایلینده، عاشورا گونو، آذر آیئ نین 28 نه دوشموش دور

 

1. 

 ثقه الاسلام علی تبریزلی: تبریزیلی موجتهید

 
بو شکیلده داها 5 تبریزلی نی گوستریر که روس پرچمیله بزنمیش دارآغاجیندان آسیلیب و شهید اولوبلار

2.

 حسن مسیو: 18 یاشلی - علی موسیونون بویوک اوغلو

بو شکیلده دورد تبریزلی نین قانلی محرمین تصویره چکیب دیر

3.

 قدیر مسیو: 16 یاشلی - علی موسیونون کیچیک اوغلو
 
ارک قالاسینا یاخین بیر یئرده، قانلی محرک داها بئش شهیده شاهید اولور

4.

 ضیاءالعلماء: تبریزلی عالیم 

ایکی خسروشالی شهیدین وطن توپلاقلارینا فدا اولموش جانلاری
 
5. 

 محمدقلی‌خان: ضیاء العلمانین دایی سی 

 قافقازلی تقی اوفون وطن یولوندا محرم ده شهید اولموش جانی
 
6.

 آقا مشدی محمد ابراهیم قفقازچی

 تبریزین چرنداب شهیدلریندن: چرندابیل غلام خان

7. 

صادق‌ الملک

 تبریزین قانلی محرم شهیدلریندن: حاج علی داواچی و میرزا احمد سهیلی

8.

 شیخ سلیم: تبریزلی عالیم

قندچی (قندساتان) مشدی علی: تبریزین قانلی محرمینده ایمام حوسینه لبیک دینلردن دیر!

محرمین اون بیریندن (11) باشلانان و وطن یولوندا حوسینه لبیک دئییب و شهادت شربتین ایچنلردن بیر نئچه سی نین آدلاری:

میرزا احمدخان وطن آزادلیقی یولوندا شهادته باشی اوسته ساللان دیر

9.

 محمدخان امیر تومان: ستارخانین قارداشی اوغلو

 ستارخانین ایکی قارداشی اوغلانلاری نین قانی حوسئینین قانینا قاتیشدیر تبریزین قانلی محرمین ده
10.

 کریم خان امیر تومان: ستارخانین قارداشی اوغلو


 دوشمه نین خنجری، هله ده "چاپئخ محمد"ین سینه سینده دیر: حوسئین ائوز قانینه قلتان دیر یا محمد

11.

 حاج علی داوچی (دوافروش): سعادت مدریه سینین مودور

12.

  سعادت مدرسه سین دینامیت ایله مونفجیر اتدیلر

 13.
احمد سهیلی
14.
میرزاعلی ویجویه
15.
میرزا حاج آقا رضازاده
16.
یوسف حکم آبادی
 
حوکماوارلی یوسوف خانی، ایمامین ایکیسینده (محرمین اون بیرینده) حوسئین کیمی شققه له میشلر، تبریز آدلی باشی بلالی کربلاده
 
17.
 - آقابالاخان 
18.
  مشهدی عباس قندچی (قندفروش)
19.
 ملا رحیم سلماسی
20.
 نایب محمد نجار
21.
 حاج صمد خیاط

 1200 تبریزده شهید اولانلار 

روسلار تبریزین ارک قالاسین بیر چوخ یئرلرین یئخدیلار و سونرا اورانی اودا چکدیلر

روسلار محرمین دوققوزو یا "تاسوعا" گونو تبریزین ایشغالینا باشلادیلار آمما عاشورا گونوندن دوغرو حوسئنچیلرین قتلی عامی باشلادیر. تاریخچی لر، شهیدلردین سایئندان قطعی خبر وئرمه میشلر آمما اورتالاما 1200 تورک آزربایجانلی سی عاشورادان محرمین سونونادک شهید اولموشلار!

فارس و دوشمن تاریخچی لری ایددیعا ادیرلر کی تبریزین قانلی محرمینده 14 ارمنی ده روسلارلا موباریزه ادن دن سونرا اعلام و تیره باران اولوبلار
بلکه دوغرو بیر ادییعا دیر بلکه ده یالان بیر س.ز دور
آمما بو حاقدا بیر شکیل یایئلیب دیر. بو شکیلینده آلت یازئسئنا دیققت ادین لوطفن.
 بو شکیله دققتلی باخارسیز، موشاهیده بویورارسیز کی  یازیب: "پطروس خان آندراسیان قوروپو --- بو قوروپون تامام اویه لری تئزار روس اوردوسو واسیطه سی ایله 1288 ده و تبریزده اعدام اولوبلار
منبع لر ایددیعا ادیرلر کی تبریز 1290 اینجی گونش ایلینین آزر آیئنین 28 ده کی  1329 آی ایل ایله برابری دیر و محرمین دوققوزوندا (9) ایشغال اولور و اعداملار اوندان سونرا باشلانیر
لاکن بو شکیلین آلت یازیسی اعلان ادیر کی بو سوز یالان اولمالی دیر. بلکه بو ارمنی لر روسلار واسیطه سی ایله اعدام اولموشلار؟! آمما بللی اولان او دور کی اونلار ، تبریزلیلرله بیرلیکده و محرم آیئندا ایمام حوسئینه لبیک دییه رک، شهید اولمامیشلار. چون اونلار ایکی (2) ایل تبریزین قانلی محرمین دن ایره لی اعدام اولوبلار

محرم و عاشورای سال 1290 تبریز از زبان "مورکان شوستر" آمریکایی:

مورگان شوستر آمریکایی چنین گزارش می‌دهد: «روز اول سال نو میلادی مصادف با روز دهم محرم روز عزاداری ایرانیان بود. حاکم نظامی روس که پرچم‌های کشورش را بر فراز ساختمان‌های دولتی تبریز به اهتزاز در آورده بود ثقه‌الاسلام امام جمعه شهر را با دو روحانی و پنج نفر دیگر به دار آویخت. خبرنگاری انگلیسی نوشت تاثیر این هتک حرمت در مردم ایران مشابه تاثیری بود که اعدام سر اسقف کنتربری در روز جمعه نیک در انگلیسی‌ها بر جای گذاشت. بعد از آن روس‌ها در تبریز هر کسی را که خود به جنایت مشروطه‌خواهی متهم می‌کردند به طناب دار می‌سپردند."

کشتار مشروطه‌خواهان در تبریز به همین جا ختم نشد. روس‌ها در روزهای بعد نیز به اعدام مشروطه‌خواهان ادامه دادند. از جمله محمدخان امیرتومان و کریم‌خان دو برادرزاده ستارخان را به دار آویختند. روس‌ها همچنین حاجی علی دوافروش از مشروطه‌خواهان بنام تبریزی و مدیر مدرسه سعادت تبریز را در کنار برادرزاده‌های ستارخان دار زدند. مدرسه سعادت نیز توسط مخالفان مشروطه با دینامیت منهدم شد.

روس‌ها همچنین صمدخان را که از مخالفان جدی مشروطه‌خواهان بود بر تبریز مسلط ساختند. صمدخان در انتقام‌گیری از مشروطه‌خواهان روی روس‌ها را سفید کرد و ده‌ها مشروطه‌خواه را گرفتار کرده به دار کشید.

 جنایات روس‌ها در زمستان ۱۲۹۰ در شهر تبریز آنچنان که باید دیده نشده است

ا 
ارک قالاسی اوستونده گورونن بایراق، روسلارین موندار پرچمی دیر- تبریز ایشغال اولوب