جهالت موهندیسلیگینه غلبه 236
https://youtube.com/live/-bj6TckbVHMSunday, December 7, 2025
Tuesday, December 2, 2025
جهالت موهندیسلیگینه غلبه 231
جهالت موهندیسلیگینه غلبه 231
جهالت موهندیسلیگینه غلبه 231
بیک آدی: فهرست شاهان عثمانی
یازار: همدی، لبیب آلامدی، سعید الآمدی
دیل: تورکجه
الیفباء: تورکو - عربی
قونو: عوثمانلی سولطانلارینین اوزت تاریخی
یازی شکلی: قوشما، الیازما
چاغ: سون یازیلمیش چاغ: بللی دئییل
ساخلانئلان یئر: سولئیمانیّه کتابخاناسی - ایستانبول- تورکیّهبیتیکین یاپراق سایی: 140 یاپراق
بو گونکو "جهالت موهندیسلیگینه غلبه 231" ده -تورکله رین یاراتدیقی دیل ایله یازی اویقارلیقلاریندان داها بیر تاریخ اوزه ره یازیلمیش بیتیکله تانیش اولدوق.
بیر اینجی کره اولاراق، بو اوتورومدا، بیر کیتابی، باشدان باشا اوخودوق.
سبب بو اولدو کی کیتابدا عوثمانلی سولطانلارین، قوشما ایله همیده بیر نئچه بئیت ده، چوخ اوزت اولاراق، تانئتمیشلار. بیتیکین یاپراقلاری چوخدا گورونسه، یازیسی چوخ آز دیر.
ان اونملیسی بو دور کی بو بیتیکده، بیر چوخ ال ایله جیزئلمئش بویالارلا توزه نیب، به زنمیش دیر.
لاکین بو بیتیکین یازیلماسی چوخ اوزون ایللر سورموش ائله کی بیرینجی قوشماجی مرحوم اولاندان سونرا ایکینجیسی قوشمالارا داوام اتمیش. اودا مرحوم اولارکن، اوچونجوسو داوام اتمیش.
سونوندا دا، بیر نئچه عوثمانلی سولطانینین شکلی وار آمما اونلار حاقدا یازی، اوزللیک له ده قوشما یوخ دور. بللی دیر کی سون طامانلاردا، اوزللیکله ده عوثمانلییه قارشی دئوریمدن سونرا، بو بیتیکین تکمیلی اوچون بیر سیاسال- ادبی ایراده اورتایا چئخمامیش دیر.
بیتیکین آلنئنا "صفوی سلاطین تصویرلری" دییه داغ باسمیشلار. او ایسه، بیتیکین بیرینجی یارپاقینین باشیندا یوغون بیر یازی ایله "فهرست شاهان" یازمیشلار. بلکم "شاهان" سوزو، پی.دی.اف-ی یازان کیشیله ری یانلیشا سوروکله میش. نییه کی "شاه" سوزو، “صفویلر” اوچون همیده درویشلیکدن آلئنمیش سوز دور، عرفانی ایله درویشلیگی سومبولیزه اده ر. "سولطان" سوزو ایسه "عوثمانلیلار” اوچون ایشله نن سیاسی قاوراملار دیر.
لاکین "فهرست شاهان" باشلیقلی قوشمادا، بللی اولور کی قونو؛ اوزت اولاراق، عوثمانلی سولطانلارینین یاشام، سیاسال یاشاملاری همیده دیندن آیری توتماق شرطی ایله ایمیش.
بو بیتیکده ده، باشقا عوثمانلی سولطانلارلا خلیفه لر حاقدا یازیلمیش بیتیکله ره تای، بللی اولور کی تورکلر مین ایل ائونجه دن بویانا، سیایت ایله دین موسّیسه له رینین آیری توتماسینی باجارمیشلار.
بو دوشونجه، اولابیلر کی تورکلرین دینله سیاست باخیشلارینین آیری اولوب، آیری دورماسی قونوسو، تورکلردن آوروپا ائولکه له رینه داشئنئب.
چوخ سونرالاردا، اورادا "سوکولاریسم" (دینله سیاسه تین آیریلیشماسی) دییه آد قویولموش. اوندان دولایی دا، دین موسّیسه سی ایله سیاست موسّیسه سین بیربیرله ریندن آیئرمیشلار.
تورکله رین سئکولاریسمدن تجروبه له ریندن مین ایل گئچدیکدن سونرا، بعضی ایصلاحچی فارس-ایرانلی سیاستچیلر، دینچی لر، عالیملر، فیله سوفلار، پوروفوسورلار دینله سیاست آیریلیق دوشونجه سین باتیلی ائولکه لردن آلمیشلار. آمّا هله ده اونو، دوغرو دوزگون آنلامامیش، ایشه توتامامیشلار گورونور.
بو بیتیکین یازدیقلاریندان بللی اولور کی، تورکلر سیاست قونوسو حاقدا یازارکن، حوکومه تین باشیندا دوران ان اوستون گوج صاحیبینه "سولطان" دییه یازیرلار.
او زاماندا کی عاینی گوج صاحیبینه دین، دینچیلیک، دینین آپاران همیده بیرلشدیرن گوجون اله آلارکن، اونا خلیفه دییرلرمیش.
بوندان دولایی دا، عوثمانلیا قارشی دئوریمدن سونرا، قورولان مجلیسده، بیرکره 1922 اینجی ایلین نووامبر آیینین بیرینده (1922.11.01)، ایکینجی کره ده، سلطنت موسّیسه سینین لغوینه اون یئددی آی (17) سونرا، یانی 1923 ایلین مارس آینین اوچونده (1924.03.03) سس وئریلمیش دیر.
تورکلر سئکولاریسمی یاشامانی باشاریبلار، هابئله بیلیبلر کی بیر کیشینین توپلومدا، همیده عاینی آندا، بیردن چوخ توپلومسال قاوراملاری، مسئولیّتلهری یاشایابیلیر، یاشادابیلیر. لاکین عاغئللی اینسانلار بو باشقا باشقا توپلومسال مسئولیّتلرله قاوراملاری بیربیریندن آیری توتماقی باشارمالیلار. اونلاری بیربیری ایله قاریشدیرمامالئلار.
بوندان دولایی دا بیر کیشی سولطان اولارکن، سیاست موسّسیه سین، خلیفه اولارکنده دین موسّیسه سینین ایشله رین ایره لی آپارابیلر. همیده او قاوراملارلا مسئولیّتله ری اونلاری بیربیرینه سوخمامالئلار.
بیتیک، قوروجو عوثمانلا باشلیر. عوثمان 699 هیجری قمری ایلینده، سولطانلیق فرمانین، سلجوق دووله تینین سون سولطانی ایله خلیفه سی اولان "سلجوقلو علاء الدین" افندیمیزدن آلمیش. بودا اونو گوسته ریر کی عوثمانلینین قورولوشوندان بوگونه دک یددی یوز قرخ سکگیز ایل گئچمیش.
بیتیکده، هر سولطانین باشئنا گه لنلر، نئجه تخته اوتورموش، هانکی اونملی ایشله ری آپارمیش، هانکی ساواشلارا گیرمیش، نئجه یاشامیش، عجبا رقیبله ری ایله ساواشا گیرمیش می، نئچه ایل - نئچه آی سولطانلیقی سورموش، سیاسال ایچ ایله دئش بوحرانلاردا نئجهه داورانمیش، میللتلهرله باغلی دوولتله ری نئجه ایداره اتمیش، سولطانلیق کیمدن کیمه هابئله نئجه گئچمیش کیمی یوزلر سورولارا بیتیکین باشیندان سونونا دک جاواب وئریلیر.
عثمانلی سولطانلارینین – اوزت جدولی:
عثمان غازی – 699–726 هـ (27 ایل)
اورخان غازی – 726–761 هـ (35 ایل)
بیرینجی مراد – 761–791 هـ (30 ایل)
یلدریم بایزید – 791–805 هـ (14 ایل)
چلبی محمد – 805–824 هـ (19 ایل)
ایکینجی مراد – 824–855 هـ (1. دور: 824–848 //// 2. دور: 850–855) – (29 ایل)
محمد فاتح – 855–886 هـ (31 ایل)
ایکینجی بایزید – 886–918 هـ (32 ایل)
بیرینجی سلطان سلیم – 918–926 هـ (8 ایل)
سلطان سلیمان قانونی – 926–974 هـ (48 ایل)
ایکینجی سلطان سلیم – 974–982 هـ (8 ایل)
اوچونجو مراد – 982–1003 هـ (21 ایل)
اوچونجو محمد – 1003–1012 هـ (9 ایل)
بیرینجی احمد – 1012–1026 هـ (14 ایل)
بیرینجی مصطفی – 1026–1027 هـ هابئله 1031–1032 هـ (2 دور) - (2 ایل)
ایکینجی عثمان – 1027–1031 هـ (4 ایل)
دورداونچو مراد – 1032–1049 هـ (17 ایل)
ابراهیم – 1049–1058 هـ 9 ایل)
دورد اونجو محمد – 1058–1099 هـ (41 ایل)
ایکینجی سلیمان – 1099–1102 هـ (3 ایل)
ایکینجی احمد – 1102–1106 هـ (4 ایل)
ایکینجی مصطفی – 1106–1115 هـ (9 ایل)
اوچونجو احمد – 1115–1143 هـ (28 ایل)
بیراینجی محمود – 1143–1168 هـ (25 ایل)
اوچونجو عثمان – 1168–1171 هـ (3 ایل)
اوچونجو مصطفی – 1171–1187 هـ (16 ایل)
بیرینجی عبدالحمید – 1187–1203 هـ (16 ایل)
اوچونجو سلیم – 1203–1222 هـ (19 ایل)
دورداونجو مصطفی – 1222–1223 هـ (1 ایل)
ایکینجی محمود – 1223–1255 هـ (32 ایل)
عبدالمجید – 1255–1277 هـ (22 ایل)
عبدالعزیز – 1277–1293 هـ (16 ایل)
بئش اینجی مراد – 1293 هـ (93 گون)
ایکینجی عبدالحمید – 1293–1327 هـ (34 ایل)
محمد رشاد (بئش اینجی محمد) – 1327–1336 هـ (9 ایل)
محمد وحیدالدین (آلتینجی محمد) – 1336–1341 هـ (5 ایل)
بیتیک، ان سون عوثمانلی سولطانی مرحوم محمود خانین سلطنتنین باشلانقئجی ایله بیتیر. بیتیکده، قوشمالاردا، هئش بیر تاریخ یوخ دور، بللی اتسین، بیتیکین یازیلماسی ایله بیتیشینین تاریخی هانکی زاماندا اولموش.
لاکئن، بیتیکین یئتمیش یئددینجی صحیفه سینده کی قوشمادان بللی اولور کی "همدمی" آدلی قوشمانج آللاهین رحمتینه قوشولموش.
اوندان دولایی، بیتیکین داوامی بیر اوزون زامان دایانمیش. سونرا "لبیب الآمدی" آدلی بیر شاعیر، قلمی اله آلاراق، چالئشمیش تا همدمی نین قوشمالاری کیمی قوشمالارلا داوام اتمسین. لاکئن اوقه درده اولمامیش.
هر حالدا، او بیر نئچه عوثمانلی سولطانینین حیاتین قوشموش آمما یوز بیرینجی صحیفه ده، قوشمادان بللی اولور کی "لبیب الآمدی"ده آللاهین جوارینا کوچموش. اوندان دولایی، "سعید الآمدی" (بلکه اوئنجه کی قوشمانجین ائولادی) شعرله رین تکمیلینه چالیشمیش گورونور.
بونون قوشمالاری داها درین، همیده گئنیش اولموش. اونوندا سوزله ری، بئش اینجی سولطان محموددا بیتمیش. سونرالار، بو بیتیکه قالان سولطانلارین نقاشی لریه ایله رسیمله رین آرتیرمیشلار. لاکن الیازی، قوشما اولسون یادا دوز یازیلاردان خبر یوخ دور.
انصافعلی هدایت
١٢ جمادی الثانیه ١٤٤٧
Monday, December 1, 2025
Subscribe to:
Comments (Atom)
-
مهندسی جهل 006 راه خروج از دنیای مهندسی شده جهل چیست؟ در ششمین بخش از سری برنامه " مهندسی جهل" در ایران، درباره چند کتاب که در آ...
-
انصافعلی هدایت؛ روزنامه نگار آزد و مستقل آذربایجانی کانادا – تورنتو hedayat222@yahoo.com 001 – 647 – 740 – 8070 ... -
مهندسی جهل 099 https://youtube.com/live/ozQ3bgfDIkg در این برنامه، با کتاب تورکی دست نوشته قدیمی خطی حقوقی تخصصی آشنا شدیم که خود نویسنده،...
