بیر موعللیم دار باشئندا اسیر

من بویوک آغا موحیببی ایله زیندان دا تانیش اولدم. گوز گوزه تانیش اولدوم. دئمک ایسته رم، من هله زیندانا دوشمه میشدیم، اونلا تلفون واسیطه سی ایله دانئشاردیم و خبرلرین آلئب، رادیولاردان یایاردیم. او زینداندای دیر، من ایسه اشیکده.

چوخ ایسته ردیم اونلا یاخین دان تانئشام، دانیشام و گوزلرینه باخام.

"آرزئن هارا، یولون اورا!" دئمیشلر، تجروبه صاحیبلری.

سونرا، منده همن زیندانا دوشدوم. بیر اینجی فورصت ده، اونا خبر یوللادیم. ایکی - اوچ گون چک دی آمما گلدی.

زیندان خسته خاناسئنئن گیچیک حیه تینده، گیلاس آغاجئنئن دیبینده، تخته اوچ نفرلیک صندلین اوستونده اوتورموشدوم.

منیم ذهنیمده یاراتدیغیم آدام دئییل دیر. چوخ یئکه پر بیر آدامی دی. ساققال دا باسمیش دیر. بیر قورخماز پهلوان کیمی گورونور دور. خسته خانا دوکتورلریندن منی سورموشدور. دوکتورلر ده اونا درین حورمت قویاردیرلار.

سرباز گل دی، منیم قولاغئما یاواش دئدی: بیوک آقا موحیببی سیزی گورمک ایستیر.

سرباز باخان یئره باخدیم.

گورر- گورمز، قورخو جانیما دوشدو. چوخ هئیبتلی بیر اوجا، بویلو بوخونلو بیر کیشی، قاپی آغزیندا، باشئن آشاغا سالئب، دورموش دور.

منه بیر یوموروق وورسایدی، یئره گیرردیم، یقین. یالان دئمهسم، فیکریمدن گئچ دی

گوزله ری و دوداقلاری، آمما اوتانقاج، گولوردولر. گئنه ده، ایچیمده، اینانیردیم کی اوندان منه ضرر گلمز. بلکه منه یاخجی دوست اولا بیلر. هم ده زیندان کیمی یئرده، بیر بئله دوستا احتیاج اولار.

دوردوم. اونا ساری گئتدیم. قوللارئن آچدی. بیر دریا بویوکلوک ده اولدو. او دریا منی بیر قایق، یوخ ... بیر یارپارق کیمی باغرئنا باسدی. اوپدو. اییله دی. مندن آیرئلمادی. یاواش یاواش، پئچئلدییه پئچئلدییه من ایله دانیش دی. گوزلریندن یاش آخئر کیمی ذهنیمده، گوردوم اونون اوزون.

اوزون زاماندان سونرا بیر ایتیردیگی، عاییله عوضوون، بیر محرمین، بیر اورگینده کی دردین سویلویه بیله جک دوستون تاپمئش دی.

ایچی دولو دئییلمه مه لی سوزلرله. منیم اللریم، زورلا اونون بئلینده بیر بیرینه چاتیر دی. باشئم دا، اونون دوشلرندن ده آشاغادا دورموشدو.

اوتورماق ایسترکن، منی قوللارینئن آراسئندان اوتوررکن، دومبه لن دوز دوروب، دیواردا اولمایان آینایا باخئب، گوزلرین سیلدی: "دوشمانلار، گوز یاشئمئزی گورمه سینلر." دئدی.

اوتوردوق و بیر نئچه کیچیک دقیقه دانئشدیق. چوخ یاواش، صمیمی،  اورک دن، دانئشئر دی. ایکی، مین ایللیک دوست کیمی. اونون سسین ائشیتمه گه منیم قولاقلاریمئن، درجه سی آزی دیر. او نه قدر یاواش دانئشئردی، من او قدر قئسئلئردیم تا دونیانئن سس سیزلیگینین درینلیگینه گیرم و اونون آغزئندان توکولن هر سوزو، توتام. قویمایام بیریسی ده، فیکریمین آچئلمئش بارماقلارئمئن آراسئندان زویولدئییب، قاچسئن. آخی، زیندانا دوشمه میشدن قاباخ، اونو گورمه ک و ائوز دیلیندن ماجرانی کشف اتمک ده منیم ژورنالیست اولاراق، پئشه آرزئمی دیر.

زامان نه قدر گئچمیش دی، بیلمیرم. سرباز گلدی. آمما حورمت و ادب ایله، موحیببی نی من دن آیئر دی. بویوک آغا سوز وئردی "هله هلبت گلیب سیزی گوره جاغام."

او بیر زامان بو شهرین معللیمی دی. دبیریستاندا درس وئریر دی: اینگیلسجه. سونرا، ساوادلی اولدوغوندان دولایی، موعللیم تربیه دانیشگاهئندا درس وئریب و اوستاد اولماغا، تعلیم و تربیت ایداره سی طرفیندن سئچیلمیش دیر آمما رییسلر، پارتا بازلیق ادیب، اونون یئرینه  باشقاسئن؛ ائوز فامئلین، سوخ موش دور. بویوک آغانی اوستاد اولماقدان، آتمیشلار. آمما بویوک آغا اومودون الدن وئرمه میش میش. صولح طلب اولدوغو اوچون، گوذشته گئچمیشمیش. ائوز ائوزونه دئمیش "اولان اولوب. قانئوی موندار اتمه گه دئیمز."

گئدیر تعلیم تربیه ایداره سینه واونلاردان ایستیر، اونون قاباخکی اینگیلیس دیلی موعللیملیگینه گئری آلسئنلار آمما اونلار اونو موعللیملیگه ده آلمئرلار. بو گئت گل 2-3 ایل چکیر.

همن 2-3 ایلده، بویوک آغانئن الینده-جیبینده اولان وار یوخو، خرج اولور گئدیر. منجه، ایته ده بیر چورک بوشلو دوشور آمما اومودون ایتیرمیر کی "بیر گون ایشیمی آلارام، یادا گئری وئررلر. مملکت بو قدر ده قانونسوز دئییل."

نازیرلیگه بئله گئدیر. هامی اونون حاقلی اولدوغون سوئلورلر. آمما سویله دیکلری هامان حاققئن اونا گئری وئرمیرلر. بوندان یالوارماق، اونلاردان اونو ایکی-اوچ ایل سوروندورمک داوام ادیر.

زامان مجبور ادیر، گئدیر ائوز شاگیردلرینین یادا دوستلارئنئن بیرینین خوصوصی ایلگیلسی دیل مدرسه سینده درس وئریر. ...

بیلیردیم. سوز وئرمیش دی. منی گورمک اوچون، دانیشماق اوچون، هر نه جور اولور اولسون، گله جک دی. بیر آخشام باشی، خلوت اوتاق دا کیتاب اوخور دوم. من اولان اوتاغئن قاپئسئ آچئلدی. بیر قوجامان قوجاق منیم اوزومه آچئلدی. او قوخدان داها بویوک، بیر گولوش، ساققللارئن آراسئندان، منه داشئب، ائوزوم آشاغا آخئر دیر... گلدی.

او گونلرده، او اووزون گونلرده، دوستسوز گونلرده، یالنئزلئق گونلرده، ... هر شئیدن دانیشدیق. فیکیر آل وئری اله دیک. سیاست دن، آذربایجاندان، میللی حرکت دن، آذربایجان لیدرلریندن، آذربایجانلی سیاسی محبوسلاردان، کله جکدن، گئده جکدن، ایراندان، ایستیقلال دان، خودموختارلئقدان، فئدرالیسمدن، آزادلئقدان، مطبوعاتدان، اونون کیتابلارئندان، منیم اوشاقلارئمدان، اونون قاچماغا اولان پئلانلارئندان، حیاتی نه قدر سئودیگیندن، منیم ائولادلارئمدان، و ... دوستلاردان، دوشمانلاردان و ... چوخ چوخ دانئشدیق. نه او مندن چکینیردی، نه ده من اوندان. آدام زینداندا هئچ، هر یئرده، یوزده، دوخسان دوققوز آداملاردان چکنیر. نه قدر دوست اولالار یا فامئل اولالار، اونلارا هر فیکیرین سویلییه بیلمز. بیر گون آدامی "سئغار گولونه ساتارلار" زیندانیلر دئمیشلر.

منیم خئردالئغئما باخمایاراق، دونیانئن حورمتین منه گوسته رردی. اوبیری زیندانی لرین هامئسی اوندان حساب آپارادئلار. مندن و بیر اورتاق دوستوموزدان سونرا هئش کیمین الیندن بیر شئی آلئب یئمز دیر. حتتا بیر گون گوردوم کی مندن آلدئغیندا یئمئییب. او قدر احتیاط اهلی دیر. دوشمانی چوخو دور.

اونون اولدوغو یئرده، کیمسه نفس چکه بیلمز دی. چوخ باشی اوجا، غورورلو یئریر دی. دوشون قاباغا وئریب، یول گئده ر دی. هئچ زامان قبول اتمه دی کی "سرهنگ بدلی"؛ شرقی آذربایجان پولیسینین آگاهیسی نین رئیسین عمدی اولدوروب.

اینکار اده ردی.

بویک آغادا آزادلیغا و زینداندان آزادلیغا قاچماغا، بو فانی دئدیگین دونیانئن همن بئش گونون یاشاماغا، دونیا قدر ماراغئ واریدی. او یارانمئش دیر؛ یاشاماغا. آمما مودورلر، اوندان بیر موعللیم کیمی یاشاماغی آلمئشدئرلار. اونون حیاتئنا، باتلاق و بورروغانلار سالمئشدئرلار. ایللر بویو چالئشمئش دئر، همان باتلاقدان و بورروغانلاردان، هئش کیمه ضرر وئرمه دن چئخسئن آمما هر ده فه چئخماق ایسترمیش و یا چئخماخ اوچون سون چابانئ ادئرمیش، اونو بیر یئنی باتلاغا ایته لرمیشلر.

یاشاماخ اوچون، زینداندان تامام قاچماق یوللارینین بیر به بیرین گئتمیش. ساققالیدا اونا گورا قویموشدور، بلکه بیر گون اونو قورخاراق، ساققالسیز، کیمسه تانئمادان، زینداندان یاشایئشا قاچار.

من بویوک آغا موحیببی حاقدا بیر رومان یازماغی هم ده زینداندا ایکن ذهنیمه قویموشام و او رحمتلیگین ائوزونه ده دئمیشم. گولوب، باشئن آشاغا سالئب. زیندان ندان چئخاندان ایندیکه دک، اونون حاققئندا بیر نئچه دوستدان سونرا بیر کیمسه ایله دانئشمامئشام.  ایسته مه میشم اونون حیاتا قاچماق یوللارئن باغلییم.

من اونون گوناهسیز اولدوغونا اینانئرام. بلکه آدام الدوروب، آمما 4-5 ایل حاققئن آلماخ یولوندا فارسلارئن بوتون قانون و سیستیملرینده قویولان یوللارئن هامئسئن گئدیب دیر تا ائوز حاققئنا چاتسئن. هر کیم اونون یئرین ده اولسای دیر، او گئتدیگی یوللاری گئتسئی دیر، او آلان سونوجو آلاردیر. قانون اگر بیر اینسانئن حاقلارین اونلار دفعه قبول ادیرسه و او حاقلارئن وئریلمه سینه قرار وئریرسه، آمما او حاقلار، هر نهدن ایله همن اداما وئریلمه زسه، عوصیان، سون یول دئییلمی؟

اینصافعلی هیدایت

تورنتو

2015 ایلین نوامبرین 16