Posts

Showing posts from March, 2025

مهندسی جهل 021: زبان تروکی علمی تر و تخصصی تر از آنچه فکر می کردیم بوده است

Image
مهندسی جهل 021: زبان تروکی علمی تر و تخصصی تر از آنچه فکر می کردیم بوده است https://youtube.com/live/vi0Bb7U2bN0 مهندسی جهل 021: زبان تروکی علمی تر و تخصصی تر از آنچه فکر می کردیم بوده است   در برنامه بیست و یکم "مهندسی جهل" به معرفی سه کتاب تورکی استاندار ادبی تخصصی علمی پرداختیم. کتاب اول دست نوشته یک معلم دانشگاه است که درس "مقدمه حقوق" را پشت سر گذاشته است. او برای کمک به دانشجویان که در امتحان نمره قبولی بگیرند، 27 سوال و جواب همه آن ها را نوشته و به دانشجویان داده است. از همین عمل، نوشته و دست خط استاد مقدمه حقوق معلوم است که درس ها در آن دانشگاه به زبان تورکی بوده است. چون استاد متن سوال ها و جواب ها را نه تنها به زبان تورکی نوشته، بلکه با حروف "تورکی-عربی" نوشته است. لذا مشخص می شود که نه تنها این درس و کتاب، در دوره عثمانی تورکی بوده است بلکه زبان تورکی، زبان رسمی اداری و آموزشی دوران عثمانی بوده است. چرا که تورکی در آن مقطع تاریخی، زبان علمی، زبان کتابت، زبان آموزش های تخصصی، زبان ادبی و زبان علم حقوق بوده است. لذا این کتابچه دست نوشته، حائز اهمی...

مهندسی چهل 020: معرفی چهل کتاب در رشته های علمی، تخصصی و ادبی زبان تورکی

Image
مهندسی چهل 020: معرفی چهل کتاب در رشته های علمی، تخصصی و ادبی زبان تورکی   در بیستمین برنامه "مهندسی جهل" به بررسی کتاب "فهرست نسخه هاس خطی ترکی کتابخانه بزرگ حضرا ایت الله العظمی مرعشی نجفی" پرداختیم که جلد اول آن در سال 1381 شمسی بخ قلم جناب حسین متقی و به سرپرستی سید محمود مرعشی نجفی؛ فرزند آن آیت الله منتشر شده است. زبان این کتاب فارسی است و به هنگان اشاره به مطالب هر کتاب، چند جمله از متن اول و انتهای ان ها را به زبان تورکی، عربی، یا فارسی گوشزد می کند و خواننده را ولع خواندن آن کتاب می اندازد. در این کتاب، مشخصات بیش از دوست کتاب آورده شده است که ما در این برنامه به معرفی چهل کتاب اقدام کردیم. "احکام رمل" اولین کتابی است که در باره رمل و طالع بینی در قرن سیزدهم قمری و به زبان تورکی استاندارد علمی آزربایجانی است. جناب متقی، نویسنده مترم و زحمتکش این کتاب، تحت تاثیر فضای سیاسی، فکری، تبلیغاتی ایرانی و جهانی که باید تورک ها را ازهم تجزیه کرده، نه تنها در درون مرزها و ویزاها بلکه در درون هویت های مجزای زباین، جغرافیایی، دینی زندانی کرد تا با هم تماس ندا...

بیر دوستوم، دوغوم گونومو هم تبریک اتمیش همده یاراتمیش دیر!

Image
 https://youtube.com/live/L_01lXcTmtE

مهندسی جهل 019 : تحقيقان علمي-اجتماعی در جهان تورک سابقه هزارساله دارد

Image
  مهندسی جهل 019 : تحقيقان علمي-اجتماعی و مکتوب در جهان تورک سابقه هزارساله دارد در برنامه نوزدهم "مهندسی جهل" دوباره به کتاب "لغات الترک" مرحوم محمود کاشغری پرداختیم. و متوجه شدیم که این عالم بزرگ تورک، در 980 سال قبل، در آن شرایط سخت تاریخی، دست به تحقیقات مهم و گسترده ای در زمینه زبان شناسی اجتماعی شده است. وقتی با مهتوای این کار تحقیقاتی عظیم آشنا و مواجه می شویم، تازه متوجه می شویم که چرا پدران تورک و مسلمان ما، توانسته اند هم "خلافت اسلامی" را از چنگ عرب ها در بیاورند و هممدیریت جهان اسلام و بسیاری غیر مسلمانان را هم بر عهده داشته باشند. با آگاهی به کار عظیمی که مرحوم کاشغرلی انجام داده است، متوجه می شویم که ما در جهل عمیق مهندسی شده ای بسر می بریم. نباید دیگران را سرزنش بکنیم که مه را در جهان جهلی که ساخته اند، زندانی کرده اند. اداره ما و استفاده از ماف از وطن ما، از منابع ملی ما، تنها هدف آن هاست و برای دستیابی به آن منافع، هر کاری برای آن ها مباح است و دارند انجام می دهند. آیا پدران عالم، محقق، متفکر، پرتلاش، جنگجوی ما تحت اشغال نظامی، فکری، سیاسی...

مهندسی جهل 015: زبان فارسی در مقابل زبان تورکی آب می شود

Image
  مهندسی جهل 015: زبان فارسی در مقابل زبان تورکی آب می شود https://youtube.com/live/s72TDAl2Wv4 امروز دو کتاب تورکی را معرفی کردیم. کتاب اول در رابطه با حقوق است. موضوع حقوقی این کتاب "ازدواج" و "طلاق" بود. چون خواندن خط این کتاب کمی دشوار بود، در معرفی آن کتاهی کردیم ولی با توجه با متن کتاب، می توان بهمید که این "دفتر" جلد سوم از این سری نوشته های حقوقی است. احتمالا مجلدات دیگری هم خواهد داشت. یعنی نویسنده، بعد از پایان این کتاب ازواج و طلاق، در باره دیگر موضوعات حقوقی هم به نوشتن متون حقوقی به زبان تورکی ادامه خواهد داد. کتاب دوم ترجمه یا شرح توری به دیوان حافط است. نویسنده این ترجمه یا شرح، انسان تورکی به نام "شمعی" است که این کتاب را در حدود 721 هجری قمری و در هزار و هفتاد و هفت صفحه نوشته است. به عقیده ما، نویسنده دست کمی از حافظ نداشته است و چنان در تورکی و فارسی قدرت و استادی داشته است که به جزئیات و دقائق معنایی هر کلمه و منظور عرفانی نویسنده و مترجم هم، از آن کلمه پرداخته است. از طرف دیگر، در متن ترجمه ملاحظه می کنیم که زبان تورکی در مق...

مهندسی جهل 014

Image
  مهندسی جهل 014 https://youtube.com/live/U56kqgie8dU

مهندسی جهل 013

Image
  مهندسی جهل 013 https://youtube.com/live/K5rmNXyZS3g

مهندسی جهل 018: زبان تورکی تاریخی تر، علمی تر و استانداردتر از فارسی است

Image
   مهندسی جهل 018: زبان تورکی تاریخی تر، علمی تر و استانداردتر از فارسی است https://youtube.com/live/Y7Jic0SIuho در برنامه هیجدهم "مهندسی جهل" به معرفی سه نسخه متفاوت از کتاب تورکی و قدیمی "ده ده قورقود" پرداختیم. گفته یم شود که ده ده قورقود یکی از رهبران طایفه "اوغوز" از طوایف تورک بوده است که همزمان با بعثت حضرت رسول اکرم می زی=سته است که از طرف تورک ها به عنوان سفیر و نماینده تورکها به نزد آن رسول اعزام شده است. داستان های سمبلیک او که جنبه های قهرمانی، آزادگی، حمایت از ملت، جنگ با ظالمان و ستمگران و ... دارد، در یک کتابی با نام "ده ده قورقود" جمع آوری شده است. با آن که تا کنون سه نسخه از آن کتاب در چهار گوشه جهان کشف و به عموم علاقه مندان تمدن های بشری عرضه شده است اما اصل کتاب که به قلم خود ده ده قورقود باشد یا بنا بر تعریف او و بدون واسطه توسط نویستنده ای نوشته شده باشد، بدست نیامده است. ممکن است در آینده، از کتابخانه های پیدا و پنهان، علاوه بر اصل کتاب، ده ها، بلکه هزاران دست نوشته و نسخه های دیگری هم کشف شده و به عموم عرضه بشود. اما از رو...

مهندسی جهل 017 : زبان عرفان، زبانی تورکی است

Image
مهندسی جهل 017 زبان عرفان، زبانی تورکی است https://youtube.com/live/8Ufp1OiyfeI در برنامه هفدهم ازسری برنامه های "مهندسی جهل" به بررسی کتابی در زبان تورکی در باره عرفان و زیست عارفانه، مراحل عرفان و ئ... پرداختیم. کتاب ساده و روان حزئیات فکری، ایمانی، اعتقادی، و عملی عرفان را به زبان تروکی توضیح می دهد. انصافعلی هدایت 26 مارچ 2025

مهندسی جهل 016 : نظریه های جهارگانه در باره قضا و قدر

Image
  مهندسی جهل 016 : نظریه های جهارگانه در باره قضا و قدر https://youtube.com/live/uSX8XAbihJ8 در شانزهمین جلسه از برنامه "مهندسی جهل" به معرفی کتاب فلسفی و اعتقادیف در زبان تورکی، با نام "قضا و قدر" پرداختیم که در دوره سلطان مراد عثمانی نوشته شده است. خود این کتاب، شامل دو کتابچه یا مبحث مستقل از هم است. در مبحث اول به بررسی موضوع بسیار پیچیده و غامض "قضا و قدر" پرداخته است و نظریات فیلسوفان درون دینی اسلامی را به چهار دسته تقسیم کرده و به بررسی آرای هر کدام آن دشته ها پرداخته است. در این بررسی ها، به عقاید و گفتار بزرگان هر کدام از این چهار نحله اندیشه ورزی در جهان اسلام پرداخته است. شاید بتوانیم موضوع قضا و قدر یا جبر و اختیار را فرا دینی و فلسفی معرفی بکینم که عالمان مسلمان در رابطه با آن به استناد به قرآن و احادیث نظریه چردازی کرده اند. اما مبجث کتاب دوم، درون دینی است و به سلامت دین اسلام از دخالت شیطان می پردازد. البته تنها به این موضوع بسنده نمی کند، و به موضوعات دیگر مرتبط با آن هم می پردازد. به نظر می رسد که برای آگاهی با تنوه و دایره های اندیشه...

مهندسی جهل 012 : تورکی، زبان هژمون جهان اسلام هزار سال اخیر بوده است

Image
  مهندسی جهل 012 : تورکی، زبان هژمون جهان اسلام هزار سال اخیر بوده است https://youtube.com/live/pzvN4beJ8ZY در برنامه دوازدهم از "مهندسی جهل" دو کتاب به زبان تورکی دستونویس خطی را معرفی کردیم. کتاب اول "ماده لر " نام داشت که بعد از برچیدن خلافه و حکومت عثمانی توسط عوامل داخلی دشمن و تشکیل "جمهوری تورکیه" نوشته شده است. این کتاب خطی و دست نویس، گر چه خیلی قدیمی نیست اما به سبب آن که موضوع آن تعیین سیاست های آموزش عمومی در جمهوری تورکیه و تاسیس وزارت آموزش و پرورش برای تعلیم کودکان بوده است، حائظ اهمیت بسیار زیادی است. مظالب این کتاب خطی در چهل صفحه نوشته شده است اما شامل اصول و مواد یکصد و شصت و هفت گانه است که بعضی از این مواد لازم الاجرا برای آموزش عمومی، دارای تعداد زیادی مواد فرعی و الحاقیه هستند. در اصل می توانیم این کتاب را قانون اساسی سیستم آموزش عمومی در جمهوری تورکیه با 167 اصل و تعداد زیادی مواد فرعی بدانیم. کتاب دوم که در دوره حیات و به امر سلطان مراد عثمانی نوشته شده است، در باره "خط"، اهمیت خط در قرآن، در سخنان رسول الله و حضرت علی (ع...

مهندسی 011 جهل: نفوذ فارس ها و فارسی در ادبیات تورکی و تاثیر منفی آن ها بر فهم تورک ها از جهان

Image
  مهندسی 011 جهل: نفوذ فارس ها و فارسی در ادبیات تورکی و تاثیر منفی آن ها بر فهم تورک ها از جهان متاسفانه برنامه دیروز، در "یوتیوب" ضبط نشده بود. در نتیجه مجبور شدم تا کتا "علم همای” و “نوشته خلیل حاجی اوغلو" را دوباره و امروز معرفی بکنم. این کتاب هم نوشته ای تخصصی در زمینه عقاید اسلامی و فقه هست. این کتاب در 184 صفحه نوشته است که علاوه بر نظر نویسنده، خلاصه نکات مهم 144 کتاب معتبر فلسفی، عرفانی، تفسیری، حدیث و ... در آن آمده است. نویسنده، فهرست تک تک آن منابع را نه تنها به هنگام بحث در باره هر موضوعی آورده است بلکه نافم هر کتاب را هم در دو صفحه اواخر کتاب یکجا ذکر کرده است. کتاب در 168 فصل و یک خاتمه نوشته شده است. گرچه تعدادی از صفحات اولیه کتاب در اثر مرور زمان و کتابداری نادرست، آسیب های زیادی دیده و بخش هایی از آن قابل خواندن نیست اما هر چه از صفحات اولیه، جلوتر می رویم، از میزان خسارات کاسته شده و زیبایی کتاب، متن و رسم الخط و رنگ ها بیشتر خودشان را نشان می دهند. زبان کتاب، تورکی است اما در متن کتاب با آیات و احادیث فراوانی روبرو می شویم که به زبان عربی آورده...

هانکی شعره هوسیم

هانکی شعره هوسیم شعرین، دئمک اوچون اتکی اوچون یولو گوسترمک اوچون یولا سالماق اوچون یانلیشدان چئویرمک اوچون  بیر توپلومو، بیر آدامی، عاییله نی دوغرونو، جسارتی آهارلامق اوچون یانلیشی ییخئب، چئویرمک اوچون یالانی یاخیب، یاندیرماق اوچون سوزو اولمالی. یوخدورسا بیر سوزو، یارادانمیرسا بیر دوشونجه آیاقلاندیرانمیرسا  دویقولاری جوشدوروب، داشدیرانمیرسا ایچی بوش، تاولایئجی، یوخولاتماق  اوچون تسبیح کیمی  دالبادال دوزولموش کار، کور، لال سوزجوکلرین  قورقوسوندان باشقا می دیر؟ شعرده، سوزون قاطارلاماسی موسیقیسی، هاواسی، شعرین وزنی، پایاسی هانکی درده درمان اولابیلیر کی؟ سوزسوز، حرکتسیز،  یولسوز، آماجسیز شعر، تریاکا، معتادا منقله، کوموره،   یولداش اولماز می؟  شعرین سوزو،  دیلی اولمالی  دیلسیز شعر، نه دیر؟ اتکیسی یوخ، شعرمی دیر؟ حرکتسیز، یولسوز  شعرمی اولار؟ قورآندا بیر قیمتلی سوز آللاهین دیلیندن عملسیز، اینانجسیز سوزلره،  "اششک بئلینده کی کیتابلار یوکو" اونلاری یازانلارا، اوخویانلارا ایسه  اششک دئمیش. صورت الحمار دئمیش. اششک، یاسین داشی...

مهندسی جهل 010: آشنایی با کتابی به زبان تورکی با ارزش قرآنی، در چهارصد و پنجاه سال قبل

Image
  مهندسی جهل 010: آشنایی با کتابی به زبان تورکی با ارزش قرآنی در چهارصد و پنجاه سال قبل   مهندسی جهل 010: آشنایی با کتابی به زبان تورکی با ارزش قرآنی در چهارصد و پنجاه سال قبل امروز و در بخش دهم از سری برنامه های "مهندسی جهل" با دو کتاب تورکی تخصصی آشنا شدم. کتاب اول؛ "صورت تقسیم" نام داشت و بسیار تخصصی بود. دانش و تجربه ما، برای فهم و هضم این کتاب بسیار ناکافی بود.  کتاب در 192 صفحه نوشته شده است. متن نوشتاری کتاب که به زبان ادبی؛ نه ریاضی و حساب و کتاب نوشته شده باشد، بسیار اندک است ولی به تورکی تخصصی نوشته شده است. گر چه زبان متن و توضیحات کوتاه کتاب به تورکی تخصصی است اما اکثر اوراق این کتاب با معادله های ریاضی، حل مرحله به مرحله مسائل ریاضی، با اعداد و ارقام و حل معادله های چند مجهولی پیچیده پر شده است. ظاهرا وئ بر اساس ادراک ناقص ما از این کتاب و عدم آشنایی با ریاضیات، تصور کرده ایم که نویسنده این کتاب تورکی ریاضی، به ریاضیات محض نپرداخته است، بلکه خود ایشان یا دیگرانی، مسائل اجتماعی را به شکل مشکل مطرح کرده اند و نویسنده، به حل آن مسائل پیچیده اجتماعی و ح...

مهندسی جهل 009 : نقش زبان تورکی در تولید متون "قانون و حقوقی" در قرن های گذشته

Image
مهندسی جهل 009 : نقش زبان تورکی در تولید متون "قانون و حقوقی" در قرن های گذشته https://youtube.com/live/gLsSt9DbTeQ در نهمین قسمت از "مهندسی جهل" در ایران، کتابی با موضوع "قانون" و مسایل قانونی را آن هم به زبان تورکی معرفی کردیم این کتاب در سال 1084 قمری، یعنی 362 سال قبل و در 96 صفحه نوشته شده است. این کتاب تورکی با خطی زیبا، تمیز نوشته شده و با آسیب کمتری بدست ما رسیده است. وقتی به محتوای کتاب می نگریم، ملاحظه می کنیم که از کلمه "قانون" صدها بار استفاده کرده است. این در حالی است که در مدارس و دانشگاه های ایران به همه دانش آموزان و دانشجویان و متخصصان تعلیم کرده اند که "قانون" یک کلمه جدید بوده است و میراث غربی ها و مجلس است. در حالی که این کتاب، در زمانی نوشته شده است که احتمالا غربی ها هنوز با مفهوم قانون آشنا نیستند و یا چند ملت، به تازگی به تولید قانون در مجلس دست یافته اند. بحش بر سر قانون در غرب نیست. بلکه سخن بر سر این است که این کتاب نشان می دهد و ثلبت می کند که قانون در جوامع تورک مسلمان، کلمه ای رایج و جاری بوده است و ب...