مهندسی جهل 007 : تورکی بر عکس فارس، زبان علم و تکنولوزی بوده و است

 مهندسی جهل 007 : تورکی بر عکس فارس، زبان علم و تکنولوزی بوده و است

در هفتمین بخش از برنامه "مهندسی جهل" در ایران، به معرفی سه کتاب پرداختیم.

کتاب اول در باره "عشق"، عرفان و راه و روش های آن بود. نام این کتاب دست نوشته "علم علیم" بود. معلوم است که نویسنده این کتاب یک عارف تورک بوده که به مناسبت تجربه های شخصی-درونی خود به تنهایی یا در ارتباط با شاگردانش، روزانه نویسی می کرده است. دست خط او نشان می دهد که روحیه او بالا و پایین می شده است. وسیله نوشتار او هم عوض می شده است.

کتاب علم علیم در 658 صفحه و به تورکی نوشته شده است. نویسنده برای بیان دیدگاه های خود از اشعار هم فایده گرفته است.

شاید بتوان در زبان فارسی هم چند کتاب در رابطه با عرفان و تجربیات درونی فردی هم پیدا کرد.

کتاب دوم و سوم در رابطه با "طب" و پزشکی قدیمی بود. کتاب با خط زیبا آغاز می شود ولی در ادامه، حداقل سه بار دست خط و ظاهرا کسی که کتاب را املا می کرده است، عوض می شود اما کتاب در چهل و هشت باب (فصل) به به "آغریلار، درمانلار" می پردازد.

از متن کتاب می توان فهمید که نویسنده کتاب پزشک بوده و این کتاب را در باره بیماری های که بیشتر رایج بوده است، نوشته و برای درمان آن ها، ترکیبات گیاهی را تجرویز کرده است.

نام کتاب در جلد آن نوشته نشده است. کتاب در 138 صفحه به بررسی بیماریها و آموزش افرادی که به پزشک حاذق دسترسی نداشته اند، نوشته شده است.

زبان نوشتاری کتاب تورکی است ولی دو صفحه در انتهای کتاب به فارسی نوشته شده است که با نوع جمله بندی امروزین فارسی بسار متفاوت است. این تفاوت به خاطر تغییر زمان و مکان و استانداردهایی که در آن موقع وجود داشته است، هم قابل قبول و هم موجه جلوه می کند. در حالی که کتاب های فارسی که در ایران به عنوان کتاب های دستنوشته قدیمی ارائه می شوندف آشکارا به زبان امروززی و فارسی استانداردی که در سال 1304 به بعد برای ترویج آن تلاش می شودف نوشته شده اند. نبود فاصله زمانی و مکانی در میان کتابهای قدیمی و جدید فارسی، نه تنها قابل قوبل نیست، بلکه توجیه پذیر هم نیست. بلکه در صحت وجود تناریخی آن ها شک و شبهه ایجاد می کند و احتمال می رود که بعد از آغاز سلطنت کودتایی پهلوی اول نوشته شده باشند ولی به افراد گمنامی در تاریخ نسبت داده باشند.

نویسنده کتاب پزشکی به زبان تورکی، در اولین صفحه خودش را معرفی کرده است. او "سید حاجی عبدالقادر"؛ معروف به امیر خواجه کماندارکش اسکداری" است که این کتاب را از میان مجموعه کتاب های پزشکی خود انتخاب کرده و با شروط و شروطی به "جامعه عتیق شریف" وقف کرده است.

موضوع این کتاب پزشکی است اما به زبانی ساده و روان تورکی نوشته شده که قابل درک به علاقه مندان به پزشکی، سیاه درمانی است. یعنی تورکی زبانی علمی بوده و است که می توان با آن نه تنها ریاضیات، بلکه پزشکی را هم نوشت و هم تدریس کرد و هم افرادی که تخصصی در پزشکی ندارند، می توانند از آن استفاده کرده، به نیازهای درمانی بیماران در مناطق دور دستی که به پزشک دسترسی ندارند، استفاده بکنند.

این کتاب و کتای آموزش ریاضی که در روزهای قبل در باره آن گفتگو کردیم، نشان می دهد که زبان تورکی، زبان علم بوده و پدران تورک ما، یک صدم اهتمامی را به برای تولید علم و فن در زبان تورکی می دهاده اند را به تولیئد کتاب های علمی در زبان فارسی نمی داده اند. چرا که فارسیف زبان علم و زبان موضوعات تجربی پیچیده نبوده و نیست. کتاب سوم هم از همین نویسنده و واقف بوده است که در برنامه بعدی به بررسی بیتشر آن خواهیم پرداخت.

بعد از این برنامه، جناب آزرباش طز یک زیر نوست در زیر ویدئو یوتویوب، اعلام کرده اند که "تا کنون بیش از هشتاد کتاب علمی پزشکی به زبان تورکی در کانال "آزرباش کیتابخاناسی" قرار داده شده است که در آینده کتاب های پزشکی بیشتری به آن ها اضافه خواهند شد. علاقه مندان می توانند با نوشتن کلمه "طب" در بخش "جستجوی کانال، به لیست کتاب های تورکی پزشکی دست بیابند. این نشان می دهد که چرا فارس ها و پانفارس ها، هم فارس ها را و هم دیگر ملل تورک، تورکمن، قشقایی، خراسانی، عرب، بلوچ، کرد، گیلک، مازنی، طالش و ... را در جهل مرکب آموزشی تربیتی قرار داده و "جهالت همه افراد و ملل را مهندسی می کند. چون زبان فارسی نه توانایی هماوردی با تورکی را دارد و نه توانایی رویا رویی با عربی را دارد.

زبان فارسی در غیاب این دو زبان، می تواند یکه تاز مسابقه در میان زبان های زندانی غلیب از مسابقه و فارسی برخوردار از همه امکانات باشد. ولی در صوتری که تورکی و عربی همان زور که در تورکیه .و دیگر کشورهای تور، و عربی در کشورهای عربی زبان علم و تکنولوژی است، آزاد باشند، زبان فارسی توانای عرض اندام در مقابل این دو زبان تاریخی این منطقه را نخواد داشت. انصافعلی هدایت 13 مارچ 2025