مهندسی جهل 019 : تحقيقان علمي-اجتماعی در جهان تورک سابقه هزارساله دارد

 مهندسی جهل 019 : تحقيقان علمي-اجتماعی و مکتوب در جهان تورک سابقه هزارساله دارد

در برنامه نوزدهم "مهندسی جهل" دوباره به کتاب "لغات الترک" مرحوم محمود کاشغری پرداختیم. و متوجه شدیم که این عالم بزرگ تورک، در 980 سال قبل، در آن شرایط سخت تاریخی، دست به تحقیقات مهم و گسترده ای در زمینه زبان شناسی اجتماعی شده است. وقتی با مهتوای این کار تحقیقاتی عظیم آشنا و مواجه می شویم، تازه متوجه می شویم که چرا پدران تورک و مسلمان ما، توانسته اند هم "خلافت اسلامی" را از چنگ عرب ها در بیاورند و هممدیریت جهان اسلام و بسیاری غیر مسلمانان را هم بر عهده داشته باشند.

با آگاهی به کار عظیمی که مرحوم کاشغرلی انجام داده است، متوجه می شویم که ما در جهل عمیق مهندسی شده ای بسر می بریم. نباید دیگران را سرزنش بکنیم که مه را در جهان جهلی که ساخته اند، زندانی کرده اند. اداره ما و استفاده از ماف از وطن ما، از منابع ملی ما، تنها هدف آن هاست و برای دستیابی به آن منافع، هر کاری برای آن ها مباح است و دارند انجام می دهند.

آیا پدران عالم، محقق، متفکر، پرتلاش، جنگجوی ما تحت اشغال نظامی، فکری، سیاسی، اداری، دینی و اقتصادی دیگران نبوده اند؟ البته که بوده اند ولی آیا به آن اشغال و تبعات بعدی اشغال تن داده اند و به سرزنش اشغالگران بسنده کرده اند؟

نه. آن ها فکر و اهدافی برای آینده تورکان داشته اند. آن ها برای دستیافتن به آن اهداف سیاسی، نظامی، اداری، اقتصادی و مالی و ... و حتی اهداف دینی مطالعات استراتژیک و عمیقی را انجام داده اند تا بتوانند بر اساس آن ها راه خروج از اشغال و تبدیل شدن به قدرت جهانی را در یابند. ریسک کرده اند، هزینه کرده اند، جنگیده اند، بارها شکست خورده اند، و ... در نهایت پیروز هم شده اند و اراده بخش مهمی از جهان را در دستان خودشان مجتمع کرده اند. اداره این جهان گسترده، بدون داشتن علم، آگاهی، تکنولوژی، اندیشه، راه حل، و ... یا آن همه تنوعی که داشته، غیر ممکن می نماید.

ما امروز در جهانی زندگی می کنیم که باخته ایم. نه تنها باخته ایم که در زندان مهندسی شده جهل، اسیر باورها و سیاست های اشغالگران شده ایم. این تنها شامل تورک های آزربایجان جنوبی نمی شود که شناختی از کارها و چالش های پدرانش در زمینه های علمی، سیاسی، اجتماعی، نظامی، صنعتی، هنری، جنگی، ندارند بلکه شامب تمامی تورک ها در هر گوشه جهان، و عرب ها و مسلمانان می شود که از گذشته و کارهای علمی، ریسک پذیری، تحقیقات و ... دور گشته اند و به عبادات و صورت ظاهری دینی که دکانداران و تاجران دین در هزار سال گذشته ساخته اند، اسیر شده اند و نمی توانند راه بروند.

با خواندن این کتاب ها، با آشنایی با این کارهای تحقیقاتی، با مقایسه خود و کاری که انجام می دهیم با چالش های دران تورکمان که جهان را اداره می کرده اند، متوجه می شویم که در زندان جهل اسیر دشمن پیروز شده ایم.

برای این که از اسارت بیرون بیاییم، تنها یک راه داریم و آن آگاهی به چالیش ها، تحقیقات، افکار، فلسفه ها، دساوردهای تمدنی پدرانمان است که در کتاب ها برای ما به یادگار گذاشته اند.

ما در مهندسی جهل تلاش نمی کنیم که چیزی را به دیگرانی غیر از خودمان ثابت بکنیم. خودمان، با خواندن هر جمله و کلمه این کتاب ها هم لذت می بریم و هم با عظمت چالش های پدرانمان که یک هزارمان امکانات امروزی برای زیستن، سفرکردن و تحقیقات را نداشته را دیده، متوجه می شویم که چه چیز های گرانبهایی را از چند نسل در دویست و پنجاه سال گذشته محروم نگاه مان داشته اند. چگونه در این مدیت مغز و عقل ما را در جهت جهالت و نادانی، مهندسی کرده اند.

آن ها برای مهندسی ذهن ما، از یک طرف ، بات ایجاد یک فضای مهندسی شده، به ما القا کرده وپذیرانده اند که تورک ها دستاوردهای علمی، تحقیقاتی، اکتشاف و اختراعاتی نداشته اند. هیچ کتاب علمی ننوشته اند و همه همت آن ها صرف توسعه زبان فارسی شده است و از طرف دیگر، به ما تلقین کرده و آموزش داده اند که زبان فارسی و تاریخ پر از کتاب های فارسی شعری است و ما در زیر چتز این جهان دروغین و مهندسی شدهف برای تامین حداکثر منافع اشغالگران سرزمین ها، زبان، عقل، روحمتن خدمت و فداکاری کرده ایم.

ما با خواندن کتاب هایی که پدرانمان در آن شرایط سخت نوشته اند، متوجه می شویم که در زندان جهل اسیر دشمن شده ایم. چنان به این اسارت عادت کرده ایم، که دیگر متوجه اسیر بودن خودمان و اسارت نیستیم و متاسفانه اسارتمان را عین آزادی می دانیم.

متوجه می شویم که مثل یک کرم، در درون پیله سفید و زیبایی که دور عقل ما تنیده اند، زندانی شده ایم. یا باید این پیله را بشکافیم و به پروانه ای آزاد بدل بشویم یا در این زندان و درون پیله مانند شفیره بدون اراده و عقلی خواهیم ماند و از بین خواهیم رفت. این کتاب ها، راه خروج ما از پیله و زندان اسارت مغری و عقلی را به ما نشان می دهد و آن راهی جز آشنایی با فعالیت های علمی و تحقیقاتی و تکنولوژیک و استراتژی های مکتوب پدرانمان نیست.

محمود کاشغری یکی از آن هاست که راه تحقیقاتی را بر روی ما گشوده است.

در این برنامه به معرفی دو نسخه از کتاب دیوان "لغات الترک" محمد کاشغری پرداختیم. کی از این کتاب ها، ترجمه مرحوم دکتر محمد صدیق از عربی و تروکی به فارسی است که با هشتاد و هشت صفجه مقدمه، به این کتاب، کتاب دیگری را افزوده است.

کتاب دیگر که دست نوشته و خطی است را هم معرفی کردیم. همان طور که در گذشته هم گفته ایم، حروفی که امروزه به عنوان حروف فارسی به ما معرفی شده است، توسط محمود کاشغریاستاندارد شده است و از جمله "گ.پ.ژچ" از ابداعاتی است که او اضافه کرده است.

انصافعلی هدایت

29 مارچ 2025