دیالوگ: شرایط تاسیس دولت-ملت و حکومت دموکراتیک آزربایجان: پیشه وری - بخش اول
برنامه هفته سی وچهارم دیالوگ
https://youtu.be/fwIy8TE-UzE
با نگاهی به تاسیس ده ها دولت-ملت جدید در یک قرن گذشته، می توان از تاسیس اسرائیل، فلسطین، دولت های عربی بعد از نابودی امپراطوری عثمانی، رفراندم استقلال بحرین از ایران، رفراندم تاسیس دولت-ملت اسکاتلند، رفراندم تاسیس کردستان عراق، رفراندم تاسیس کاتالونیا و ... را نام برد.
در همه این تلاش هایی که منجر به استقلال و تاسیس ملت-دولت و یا بی نتیجه ماندن آن ها شده است، می توان مشاهده کرد که هیچ حرکت و رهبر استقلال طلبانه، بدون حمایت (حداقل) یک کشور خارجی نمی توانسته است، کاری از پیش ببرد.
در همه این تلاش هایی که منجر به استقلال و تاسیس ملت-دولت و یا بی نتیجه ماندن آن ها شده است، می توان مشاهده کرد که هیچ حرکت و رهبر استقلال طلبانه، بدون حمایت (حداقل) یک کشور خارجی نمی توانسته است، کاری از پیش ببرد.
در صورت مخالفت کشورهای خارجی با حرکتی استقلال طلبانه و عدم حمایت آن ها از چنان حرکتی، در هر مرحله ای از روند تاسیس ملت-دولت بوده باشند، محکوم به شکست هستند.
اگر از صحنه جهانی و خاورمیانه، به ایران برگردیم و نگاهی به تاریخ حرکت های استقلال طلبانه ملل ساکن در ایران بیاندازیم، همین منطق سیاسی را حکمفرما خواهیم دید.
ترکمنستان جنوبی یا ترکمن صحرا پیشگام حرکت تاسیس ملت-دولت نوین بوده و تلاش کرده است تا جمهوری ترکمنستان را تاسیس بکند اما با مخالفت نیروهای دشمن و خارجی، با شکست اما خونین مواجه شده است.
جمهوری گیلان هم به همین سرنوشت مبتلا شد و سر میرزا کوچک به لبان چاقوی یخ زده عامل دشمن، بوسه زد.
دولت دموکراتیک آزربایجان، طولانی ترین تلاش های ملل ساکن ایران برای استقلال بود که قربانی مخالفت های جدی قوای خارجی شد.
جمهوری مهاباد هم در این مسیر رفت و رهبرانش در پی مخالفت کشورهای خارجی، کشته شدند.
در میان متفکران و رهبران سیاسی استقلال طلب یک قرن اخیر در ایران، هیچ فردی به اندازه سیدجعفر پیشه وری؛ رهبر حکومت دموکراتیک آزربایجان مورد بحث و مناقشه نبوده است.
تعداد زیادی از متفکران سیاسی و بخصوص نویسندگان آزربایجانی، پیشه وری را رهبر ملی، موسس حکومت ملی و دموکراتیک آزربایجان، رهبر با تجربه ای که توانسته بود در تاسیس جمهوری گیلان، حکومت ملی-دموکراتیک آزربایجان و جمهوری مهاباد نقش رهبری داشته باشد، سیاستمداری که خواست ها و حقوق مورد نظر توده های مردمی را می شناخت. از طرف دیگر، پیشه وری، دولت ایران و دولت های خارجی را خوب می شناخت و می توانست از فرصت های تاریخی خوب استفاده بکند، می دانند.
عده دیگری که عموما پان ایرانیست هستند، به نگاه بدبینانه و دشمنانه به پیشه وری می نگرند و او را بخاطر نقشش در استقلالخواهی های ملل ساکن در ایران، به وابستگی به روسیه متهم می کنند. این گروه تلاش می کنند تا هر نوع مراده وی با کشورهای خارجی را بر مسند "وابستگی" او و "عدم استقلالش" در استقلالخواهی حمل کنند. وگرنه، نمی توانند بر دانش و تجربه و توانایی سازماندهی وی و تسلط او بر سیاست بین الملل و سیاست در ایران ایراد وارد بکنند.
حال با توجه به این که این روزها در آستانه 21 آذر ماه هستیم و پیشه وری در چنین روزهایی توانست حکومت ملی-دموکراتیک را در آزربایجان برای تحقق خواست ها و حقوق ملی مردم تورک آزربایجان تاسیس کند، به موضوع "شرایط تاسیس دولت-ملت و حکومت دموکراتیک آزربایجان - پیشه وری" می پردازیم.
اگر از صحنه جهانی و خاورمیانه، به ایران برگردیم و نگاهی به تاریخ حرکت های استقلال طلبانه ملل ساکن در ایران بیاندازیم، همین منطق سیاسی را حکمفرما خواهیم دید.
ترکمنستان جنوبی یا ترکمن صحرا پیشگام حرکت تاسیس ملت-دولت نوین بوده و تلاش کرده است تا جمهوری ترکمنستان را تاسیس بکند اما با مخالفت نیروهای دشمن و خارجی، با شکست اما خونین مواجه شده است.
جمهوری گیلان هم به همین سرنوشت مبتلا شد و سر میرزا کوچک به لبان چاقوی یخ زده عامل دشمن، بوسه زد.
دولت دموکراتیک آزربایجان، طولانی ترین تلاش های ملل ساکن ایران برای استقلال بود که قربانی مخالفت های جدی قوای خارجی شد.
جمهوری مهاباد هم در این مسیر رفت و رهبرانش در پی مخالفت کشورهای خارجی، کشته شدند.
در میان متفکران و رهبران سیاسی استقلال طلب یک قرن اخیر در ایران، هیچ فردی به اندازه سیدجعفر پیشه وری؛ رهبر حکومت دموکراتیک آزربایجان مورد بحث و مناقشه نبوده است.
تعداد زیادی از متفکران سیاسی و بخصوص نویسندگان آزربایجانی، پیشه وری را رهبر ملی، موسس حکومت ملی و دموکراتیک آزربایجان، رهبر با تجربه ای که توانسته بود در تاسیس جمهوری گیلان، حکومت ملی-دموکراتیک آزربایجان و جمهوری مهاباد نقش رهبری داشته باشد، سیاستمداری که خواست ها و حقوق مورد نظر توده های مردمی را می شناخت. از طرف دیگر، پیشه وری، دولت ایران و دولت های خارجی را خوب می شناخت و می توانست از فرصت های تاریخی خوب استفاده بکند، می دانند.
عده دیگری که عموما پان ایرانیست هستند، به نگاه بدبینانه و دشمنانه به پیشه وری می نگرند و او را بخاطر نقشش در استقلالخواهی های ملل ساکن در ایران، به وابستگی به روسیه متهم می کنند. این گروه تلاش می کنند تا هر نوع مراده وی با کشورهای خارجی را بر مسند "وابستگی" او و "عدم استقلالش" در استقلالخواهی حمل کنند. وگرنه، نمی توانند بر دانش و تجربه و توانایی سازماندهی وی و تسلط او بر سیاست بین الملل و سیاست در ایران ایراد وارد بکنند.
حال با توجه به این که این روزها در آستانه 21 آذر ماه هستیم و پیشه وری در چنین روزهایی توانست حکومت ملی-دموکراتیک را در آزربایجان برای تحقق خواست ها و حقوق ملی مردم تورک آزربایجان تاسیس کند، به موضوع "شرایط تاسیس دولت-ملت و حکومت دموکراتیک آزربایجان - پیشه وری" می پردازیم.
در این بحث آقایان:
1. محسن ابراهیمی- از جزب کمونیست کارگری
2. حسن حاتمی - از حزب دموکرات کردستان
3. دکتر حسن نایب هاشم - فعال حقوق بشر
4. دکتر محمدحسین یحیایی - اقتصاددان تورک
سوال های دیالوگ این هفته، شبیه سوال های زیر خواهند بود:
2. حسن حاتمی - از حزب دموکرات کردستان
3. دکتر حسن نایب هاشم - فعال حقوق بشر
4. دکتر محمدحسین یحیایی - اقتصاددان تورک
سوال های دیالوگ این هفته، شبیه سوال های زیر خواهند بود:
دولت-ملت چیست؟
تاسیس یک دولت-ملت نوین به چه شرایطی در داخل ملت و در منطقه یا در صحنه بین الملل بستگی دارد؟
آیا بدون حمایت و پشتیبانی کشورهای خارجی، امکان تاسیس دولت-ملت جدیدی در عرصه سیاسی و در عمل، وجود دارد؟
آیا تلاش برای تاسیس دولت-ملت از اجزای بهم پیوسته حقوق بشر است؟
آیا برای تاسیس یک دولت ملت جدید، نباید با کشورهای خارجی همکاری کرد؟
اگر بین رهبران استقلال طلب و رهبران کشورهای دیگر، در مسیر تاسیس کشور-ملت هماهنگی، همکاری وجود داشته باشد، آیا این همکاری، به مفهوم وابستگی و یا جاسوسی و خیانتکاری است یا درک ملزومات سیاست بین الملل؟
آیا دولت-ملت جدید و مستقلی که با هیج دولت خارجی تماس و همکاری فکری-سیاسی و اجرایی نداشته باشد، قابل تصور است؟
تاسیس یک دولت-ملت نوین به چه شرایطی در داخل ملت و در منطقه یا در صحنه بین الملل بستگی دارد؟
آیا بدون حمایت و پشتیبانی کشورهای خارجی، امکان تاسیس دولت-ملت جدیدی در عرصه سیاسی و در عمل، وجود دارد؟
آیا تلاش برای تاسیس دولت-ملت از اجزای بهم پیوسته حقوق بشر است؟
آیا برای تاسیس یک دولت ملت جدید، نباید با کشورهای خارجی همکاری کرد؟
اگر بین رهبران استقلال طلب و رهبران کشورهای دیگر، در مسیر تاسیس کشور-ملت هماهنگی، همکاری وجود داشته باشد، آیا این همکاری، به مفهوم وابستگی و یا جاسوسی و خیانتکاری است یا درک ملزومات سیاست بین الملل؟
آیا دولت-ملت جدید و مستقلی که با هیج دولت خارجی تماس و همکاری فکری-سیاسی و اجرایی نداشته باشد، قابل تصور است؟
انصافعلی هدایت
تورنتو - کانادا
هشتم دسامبر 2017
hedayat222@yahoo.com
تورنتو - کانادا
هشتم دسامبر 2017
hedayat222@yahoo.com
Comments
Post a Comment