جهالت موهندیسلیگینه غلبه 247
https://youtube.com/live/oOEt0uMlQoMجهالت موهندیسلیگینه غلبه 247
https://youtube.com/live/oOEt0uMlQoM
بیتیک آدی: المجمع (جاحی مراد بغدادی)
یازار: ویسی
قونو: سیاست، دولتچیلیک، عوثمانلی سولطان احمدخان ایله اسکندر ذوالقرنین آراسیندا خیالی موناظیره
چاغ: عوثمانلی سولطان محمد خان اوغلو سولطان احمد خان چاغی
یازی ایلی: 1109 هیجری قمری ایلی
دیل: تورکجه
الیفباء: تورکو - عربی
یازی طورو: دوزیازی - الیازما
ساخلانئلان یئر: فرانسه
بو بیتیکین قونوسو، خواجه نظام الملک-ون یازدیقی "سیاست نامه" یادا "کلیله دمنه" حیکایه لریندن چوخ اونه گئچه رک، گونده لیک سیاستله رین تنقیدیندن باشلایئر.
بونون ائوچون، یازار، حیکایه ینین باشلانقئچ یئرین، چوخ اوزت اولاراق، یوخو یادا خیال عآلمینده توتور.
اصلینده، بو، حیکایه دئییل. بلکه یازار، بیر علمسل، تاریخسل آراشدیرمانین چارچیوه لرین جیزیر تا اونو عوثمانلی خلیفه سینه صونسون.
یازارین آماجی بودور کی بو آراشدیرمانی عوثمانلی خلیفه سی محمدخان اوغلو احمدخان حضرتله رینین حوضورونا گوتورسون. اوندان بیر بودجاف همیده سیاسال، ادبی، ایداری حیمایت آلاراق، آراشدیرما قونوسونو حیاتا گئچیرسین.
آمما یازار، بو اوزت آراشدیرما خریطه سینی، توم آراشدیرمالار خریطه سی کیمی، بیر فرض اوزه رینه قورقولور. اونادا حیکایه لرده اولدوقو کیمی، چکیجی بیر اوسلوب وئریر. آراشدیرمانین قونوسون یوخو یورقانئنا بورور همیده اونو بیر سیاسال رویا گوسته ریر.
اوندان دولایی، بیتیکین ایکینجی جومله سینده ن، بو سوزله ری یئرلشدیره رک یازیر: " جویبار شمشیر سلاطین، عدل آیین ایله روی زمینی لاله زار امن و امان ایلدی و شبچراغ شکر و سباس اول تاج بخش شاهان جهان اولان سلطان غبیدان جنابنک پیرایهء اکلیل تمجیدی اولا کی جوهر تیغ جهانگیر ملوک ایله همیشه اصلاج مزاج کاینات ایتدّی ... لمعان شمشیر شریعتی ایله عالمدن ظلمت کفر و فساد کیدوب گوراهان اصحاب شقاوت انکله راه مستقیمه مهتدی اولدیلر ... ویسی یعنی عبدالفقیر بو حوادث عالم فسادی ملاحظه قلدقجه و اثنای تفکرده دریای مال خولیایه طالدیقجه بویله گوهرکش سلک عنا اولوب فکر ایدردمکی بو ایّامده آیا پادشاهمز شهنشاه فلک بارگاهمز ... السلطان بن السلطان السلطان احمد خان ابن محمدخان ابّدلله تعالی عزّه و شدّد اساس سلطنته و شید حضرتلرینک رکابنه یوز سوروب بلا واسطه سعادت مکالمه لرینه نایل اولیدم یاخود گاهی تفقّد احوال فقرا ایجون تغییر طور پادشاهی اتمکله گشت و گذار شهر و بازار ایدرکن باری راست کلیدم و متغافلانه خطاب ایدوب احوال پریشان اولدی و اشقیا تعدّیسی کمالین بولدی دیییدیم و زعم فاسدم اورزه تدبیر اصلاح مملکته متعلق نیچه مقدمات عرض ایدیدم دیو بو افکار پریشان بر گیجه گوشه نسین زاویهء محنت ایدم و خسته حال غموم عزلته ناگاه دریچهء چشم جهان بینیمه پرده غفلت اصلوب کبی دم دیدهء غم دیده غنودهء مهد راحت اولوب سیّاح جهان کبی روح تماشای شهرستان خیال ایدرکن ناگهان بر طایفهء جلیل القدر و الشانه راست گلدمکی ... دولت احمد خانی ... ظهور ایدوب ... دایرهء مجلسدن خارج اسکندر ذوالقرنین طرفنه مقابل بر مرصّع تخت و زربفت سایبانه جلوس ایلدی و حضرت ذئوالقرنین ایله مکالمیه باشلدی بو بنده ناجیز دخی ذوالقرنین کبی مطلع خاوران مشرقدن قروان مغربه وارنجه عالمی مسخر شمشیر فرمان ایلمش بر پادشاه حکیم مشر بکلمات حکمت آمیزین ... گیده رک جواهر کلام بو سمته ایثار اولیندیکی بادشاهلر عالمک قلبیدر قلب کی مستقیم الاحوال المیوب حد اعتدالدن منحرف اوله بهر حال احوال بدن اختلال پذیر اولور ایمدی بادشاهلره عدل و داد سرمایه سداد در و مرحمت و انصاف سبب جمعیت رعایا در و جور و اعتساف باعث پریشانیء برایا در دینلدیکده بادشاهمز ظل الله خضرتلری بر مدّ آه چکدی آز قلدیکی گلبرگ رخسارلاله رنگ سنبل بوینه ژاله سرشک پریشان اوله ...
یازار، بو سیرلرده، بیر جیددی سیاسال دانیشیقلارین شراییطی ایله زمینین حاضیرلیر تا شاهلا ذوالقرنین کی یازارین کندیسی دیر برابر بیر شراییطده دانیشابیلسینلر تا سیاستی ایکی یوندن آچئقلایابیلسینلر. آنلاسینلار، آنلاتسینلار. سیتستین باغلی قاپیلاین سوکوب آتسینلار یادا یئنی یوللار آچسینلار.
گوروندوگو کیمی، یازار شمشیر، عدل، سولطان، ظل الله، قلب سلیم ... کیمی اونملی قاوراملارا ال باسیر. سونرا دا شاهی توپلومون قلبی بیلیر کی اگر توپلومون قلبی خسته اولورسا، توپلوم خسته اولور.
یعنی، یازارین بو سیناریوسوندا، بیر دونیا گورموش، اوزون ایللر یاشامیش، اونلار دوله تین قورولماسین همیده یئخئلنماسین گورموش، بیر نئچه دووله تین قورولماسیندا یئر آلمیش کیشی ایله، اونا قارشی بیر عوثمانلی گئنج، ان چوخ ایگیرمی سکگیز یاشلی، تجروبه سیز، خلیفه نی قارشی قارشییا اوتورموشدور.
یازار، اونلاری، دین، سیاست، دوولت، رعایا گوزو قانشاریندا، دانیشقا، بحث و جدله گتیرمیش دیر.
کیتابین اون بیر اینجی صحیفه سیندن 67 اینجی صحیفه سینین ان چوخون، ذوالقرنین یا تاریخین آلچاقلارین، اوستونلوکله رین، آشاغالارین، یوخاریلارین گورموش اسکندر ذوالقرنین دانیشیر.
ذوالقرنین بو دانیشیقلاردا، آدم حضرتله ریندن سوئلطان احمئخان-ین چاغئنا دک گئدن سیاستلردن، عوصیانلاردان، پیغمبرلردن، صالحلردن، ظالیملردن، ساواسلاردان، قتل لردن، جینایت لردن و ... آد چکیر.
یازارین سون جومله له ریندن بللی اولور کی بو آراشدیرما، بیر یادا نئچه کیتاب خریطه سی اولاراق خاضئرلایئب آمما سولطان احمد خان حضرتلرینه وئرمگه ماجال بولمامیش، اویله بیر فوصت اونا ال وئرمه میش. نییه کی سولطان احمد قتله یئتیریلیب.
سون صحیفه نین سون جومله له رینه بیرلیکده باخالیم:
بنده زلف ویسی سرمایهء عمر عزیزینی تحصیل معارفه صرف اتمیش قولکندر ذکر اولنان قصص پر عبرک اصلینی و فصلینی بیلور فرمان اولنورسه مفصّلا بو جواهر حکایاتی سلک تحریره جکوب سریر اعلایه ایثار اتمک جاننه منتدر بلکی کندویه سعادتدر درایکن گلبانگ خروس صبح عالمی بیدار ایدوب بو مرتبه ده قالدی.
قلم اینجا رسید و سر بشکست.
بو سیاسی یازیشمادان سونرا، بیتیکین سونوندا یدّی صحیفه لیک فارسجا تورکجه قوشمالار وار دیر. اما بیتیکین ان سون جومله سی عربجه بئله دیر: قد وقع الفراغ من تسوید هذا المجمع فی اواخر شهر صفر المبارک سنه مائه و تسعه و الف.
یعنی 1109 هیجری قمری ایلینده بو کیتابین یازماسینا سون نوقطه نی قویموش.
انصافعلی هدایت
27 جمادی الثانیه ١٤٤٧
No comments:
Post a Comment