دیالوگو برنامه سینین موضوعسو (فارس دیلینده گئدیر)، صاباح اوچون، "ثنویت ایرانی و تاثیر آن در ایران امروز" دور.
بیلیرسیز کی فارسلارئن دونیا گوروشونده و اینانجلارئندا ایکی قووه وار:
1. ایزد، اهورا، خئییر، گوزللیک، دوستلوق، عشق، یاخجئلئق
2. اهریمن، شر، دوشمنلیک، پیسلیک، نیفرت، چیرکینلیک
یعنی، فارسئن تاریخی و اوسطوره یاشامئندا، اعتیدال و اورتا بیر یول یوخ دور. فارس اینسانی و توپلومو، یا دامئن، قاباق طرفیندن دوشر (ایفراط) یا دامئن دالئ طرفیندن (تفریط) دوشر.
عینی، همن ایکیلی یا "ثنویت" اینانجئ، اونلارئن بو گونکو یاشاملارئندا داوام ادیر و اونلارئن دونیا، آخیرت، سیاسی، ایجتیماعی، اخلاقی، حوقوقی، اینسانی، دوستیانا، دوشمن یانا و ... گوروش لر و عمل لرین، شکیللندیریر.
عاینئ حالدا، فارسلارئن، اوچ اونملی اخلاقی شوعارلارئدا وار: 1. پندار نیک (یاخجی دوشونمک) 2. گفتار نیک (یاخجی دانئشماق) 3. کردار نیک (یاخجی عمل اتمک) دن عیبارت دیرلر.
آمما فارسلارئن، "دوشونجه" (پندار) و "عمل لری" (رفتار)، دئدیک لری سوزلر و اورتایا آتدئقلاری دوشنجه لری ایله اصلا توتماز و اوخونماز. بیر باشقا سوزده؛ فارسلارئن، سوزلری ایله، دوشونجه لری و عمل لری آراسئندا درین ایختیلاف وار.
بو ایختیلاف، اونلارئن ایکیلی اینانجلارئندان آسئلئ دئر. بلکه ده، فارسلار، اینانئب لار کی؛ بو حیاتدا، هم اهریمن لازیم دیر، همده یزدان. یانی هم اهریمن و شیطانی یاشام لازیم دیر، همده ایزدی سوزرلری دیله گتیرمک لازیم دیر.
اونلارئن ایکیلی اینانجلارئنا گورا، بو یاشامدا هم یالان لازیم دیر، همده دوغرو شوعاری وئرمک لازیم دیر.
هم عشقیدن سوز اتمک لازیم دیر، همده خیانت ایله یاشاماق.
هم دوستلوقو، سوزده اونملی توتمالئ دئر، همده عملده، دوستلارا خیانت اتمه ک گرکیر.
هم اینسانلار اوچون، عدالتدن دانئشمالی دئر، همده یاخجی یاشاماق اوچون، اینسانلارا ظولوم اتمه لی دیر.
هم قارداشلئقدان سئوز آچمالئ، همده قارداشلئق آدئنا، قارداش دئدیگین اینسانلار ایله دوشمنلیک اتمه لی دیر.
هم اخلاقدان حررافلئق اتمه لی، همده اخلاقسئز یاشامالئ دئر.
هم دیندن دانئشمالئ، همده دینی زهریمارا چئویرمه لی دیر.
هم وطنی تعریف، تمجید اتمه لی دیر، باشقالارا وطن حاققئ وئرمه مه لی دیر.
هم وطنداشدان دانئشمالئ و وظنداش حاقلارئن یازمالی، همده وطنداشئن حاقلارئن ازمه لی دیر.
هم فارسئ و کوروشو، اینسان حاقلارئنئن قوروجوسو، عدالت و برابرلیگین طرفداری تانئتماق دئر، همده بشر حاقلارئندان بئزار اولمالئ و اونلار ایله موخالیفت اتمه لی دیر.
هم حاقدان دانئشمالی و طرفدار گورونمه لی دیر، همده حاقلئ توپلوم و اینسانلارئ حاقسئز ساخلاماق سیاستلرین یوروتمه لی دیر.
هم ریفاه و ایقتیصاددان دانئشمالئ دئر و آرزو اتمه لی، همده اینسانلارئ، دیلینچیلیکده ساخلامالئ دئر.
هم ناموس قاورامئندان و سوزوندن دیفاع اتمه لی دیر، همده ناموس سوز یاشمامئ سوردورمه لی دیر.
هم ایراندان دانئشمالی دئر، همده "ایران یعنی فارس" دئمک سیاست لرین ایرلی سوردورمه لی دیر.
هم آزربایجان ایرانئن باشئ دئمه لی، همده بو باشئ کسمه لی و ازمه لی دیر.
هم فرهنگی تهاجومدان دانئشئیب، محکوم اتمه لی دیر، همده ایراندا اولان فرهنگله ره تهاجوم اتمه لی و اونلارئ آرادان آپارماغا جهد اتمه لی دیر.
هم "دیلین" اونمیندن دانئشمالئ دئر، همده فارسئدان باشقا دیللری قبول اتمه مه لی دیر و اونلارئن محوینه موجاهیدت اتمه لی دیر.
...
هم گوزل سوزلر دئمه لی، همده اونلارئن ترسینه و ضیددینه عمل اتمه لی دیر.
اونلارئن ایکیلی اینانجلارئنا گورا، بو یاشامدا هم یالان لازیم دیر، همده دوغرو شوعاری وئرمک لازیم دیر.
هم عشقیدن سوز اتمک لازیم دیر، همده خیانت ایله یاشاماق.
هم دوستلوقو، سوزده اونملی توتمالئ دئر، همده عملده، دوستلارا خیانت اتمه ک گرکیر.
هم اینسانلار اوچون، عدالتدن دانئشمالی دئر، همده یاخجی یاشاماق اوچون، اینسانلارا ظولوم اتمه لی دیر.
هم قارداشلئقدان سئوز آچمالئ، همده قارداشلئق آدئنا، قارداش دئدیگین اینسانلار ایله دوشمنلیک اتمه لی دیر.
هم اخلاقدان حررافلئق اتمه لی، همده اخلاقسئز یاشامالئ دئر.
هم دیندن دانئشمالئ، همده دینی زهریمارا چئویرمه لی دیر.
هم وطنی تعریف، تمجید اتمه لی دیر، باشقالارا وطن حاققئ وئرمه مه لی دیر.
هم وطنداشدان دانئشمالئ و وظنداش حاقلارئن یازمالی، همده وطنداشئن حاقلارئن ازمه لی دیر.
هم فارسئ و کوروشو، اینسان حاقلارئنئن قوروجوسو، عدالت و برابرلیگین طرفداری تانئتماق دئر، همده بشر حاقلارئندان بئزار اولمالئ و اونلار ایله موخالیفت اتمه لی دیر.
هم حاقدان دانئشمالی و طرفدار گورونمه لی دیر، همده حاقلئ توپلوم و اینسانلارئ حاقسئز ساخلاماق سیاستلرین یوروتمه لی دیر.
هم ریفاه و ایقتیصاددان دانئشمالئ دئر و آرزو اتمه لی، همده اینسانلارئ، دیلینچیلیکده ساخلامالئ دئر.
هم ناموس قاورامئندان و سوزوندن دیفاع اتمه لی دیر، همده ناموس سوز یاشمامئ سوردورمه لی دیر.
هم ایراندان دانئشمالی دئر، همده "ایران یعنی فارس" دئمک سیاست لرین ایرلی سوردورمه لی دیر.
هم آزربایجان ایرانئن باشئ دئمه لی، همده بو باشئ کسمه لی و ازمه لی دیر.
هم فرهنگی تهاجومدان دانئشئیب، محکوم اتمه لی دیر، همده ایراندا اولان فرهنگله ره تهاجوم اتمه لی و اونلارئ آرادان آپارماغا جهد اتمه لی دیر.
هم "دیلین" اونمیندن دانئشمالئ دئر، همده فارسئدان باشقا دیللری قبول اتمه مه لی دیر و اونلارئن محوینه موجاهیدت اتمه لی دیر.
...
هم گوزل سوزلر دئمه لی، همده اونلارئن ترسینه و ضیددینه عمل اتمه لی دیر.
بلکه بو ایکیلی سیاست و دوشونجه، فارس دوشونرلرین، فارسئن اوزون زامانلئ منافعیئن تامین ادر.
چون، اینسانلار، عمله و ایشه دیققت اتمزلر. نیه کی، ایش و عمل اوزون زاماندا سونوج وئرر. اونون اوچون، زمان ایچینده، سوز وئریلمیش عملین اونودولماق ایمکانئ چوخ دور آمما سوز، همن اشیدیلر و تیکرار اولدوقو اوچون، سوزلرین و وعده لرین اونودولماق ایمکانئ یوخ دور یادا آز دئر.
یانی، سوزون تاثیری، سوز آغئزدان چئخارکن ائوزون گوسته رر آمما سئوز وئریلن عمل لر، گونلر، هفته لر، آیلار بلکه ده ایللر سورر، گوسترسین کی عملده بیر ایش اولوب یا یوخ.
چون، اینسانلار، عمله و ایشه دیققت اتمزلر. نیه کی، ایش و عمل اوزون زاماندا سونوج وئرر. اونون اوچون، زمان ایچینده، سوز وئریلمیش عملین اونودولماق ایمکانئ چوخ دور آمما سوز، همن اشیدیلر و تیکرار اولدوقو اوچون، سوزلرین و وعده لرین اونودولماق ایمکانئ یوخ دور یادا آز دئر.
یانی، سوزون تاثیری، سوز آغئزدان چئخارکن ائوزون گوسته رر آمما سئوز وئریلن عمل لر، گونلر، هفته لر، آیلار بلکه ده ایللر سورر، گوسترسین کی عملده بیر ایش اولوب یا یوخ.
بونون اوچون دور کی، تورکلر، تورکمنلر، عربلر، قشقایی لر، بلوچلار، مازنی لر، گیلک لر، کوردلر و ... فارسلارئن مین لر کره تیکرارجا آغزئندان چئخان سوزلری اشیدیب، اونلارا اینانئب و تاولانئبلار آمما فارسلارئن عمللری (اگر اولور ایسه) گئج گورونور و گئج سونوج وئریر.
بونون اوچونده، بو میللت لر، او گوزل آمما دوشونجه سی و عملی ایله ترسه دوشن سوزله ره، اونلار کره تاولانئب لار.
فارسلار، هر زامان، آغ-قارا و ایکیلی سیاستلرینه داوام ادیرلر. بیر طرفدن، فارسلارئن آغئزلارئندان گوزل سوزلر چئخئر. بیر طرفدن ایسه، او گوزل و تاولایئجئ سوزلرین ترسینه، سیاست یورودورلر.
بونون اوچونده، بو میللت لر، او گوزل آمما دوشونجه سی و عملی ایله ترسه دوشن سوزله ره، اونلار کره تاولانئب لار.
فارسلار، هر زامان، آغ-قارا و ایکیلی سیاستلرینه داوام ادیرلر. بیر طرفدن، فارسلارئن آغئزلارئندان گوزل سوزلر چئخئر. بیر طرفدن ایسه، او گوزل و تاولایئجئ سوزلرین ترسینه، سیاست یورودورلر.
بو بئش موضوع (1. ایزد، اهورا، خئییر، گوزللیک، دوستلوق، عشق، یاخجئلئق .2. اهریمن، شر، دوشمنلیک، پیسلیک، نیفرت، چیرکینلیک. 3. پندار نیک 4. گفتار نیک 5. کردار نیک)، بو گون ایرانئن سیاست، اخلاق، ایقتیصاد، توپلوم، دین و دونیا گوروشو، حاق و حوقوق، ائوز- ائوزگه انسانلار، میلتلر، میللتلرین حاقلارئ و حقوقلارئن قبول اتمیرلر.
فارسئن بیر اینجی اصلی دوشونجه سی بو دور: مرکز یا ایزد، خئییر، یاخجئلئق و ... هر گوزل بیر شیئ، فیکیر و عمل، فارس و فارسئنکی دئر. اولماسادا، بئله گوسته ریلمه لی دیر.
فارسئن ایکی اینجی اصلی دوشونجه سی بو دور: هر نه اهریمن، پیس، چیرکین، ناقیص دیر ایسه، فارس اولمایان میللت لره عایید و مرکزده اولمامالی دئر. اگرده فارسئن دئرمئش ایسه، اونلارئ یا اینکار اتمه لی و یادا باشقا میللتلرن اوستونه آختارمالئ دئر.
بونون اوچون دور کی فارسئن دیل و ادبییاتئندا، هامی ایرانلئ، هامی موسلمان، هامی باجی-قارداش، هامی برابر، هامی هموطن، هامی حاقلی، هامی حاق صاحیبی، هامی ... دیر آمما فیکیرده وعملده، فارسدان سونرا بیر اینسان، بیر دوشونجه، بیر توپلوم، بیر ایقتیصاد، بیر ایستک، بیر یول، بیر سیاست، بیر گوروش، ... و بیر حاق و بیر حوقوق یوخ دور، اولمامالئ دئر.
بونون اوچون دور کی فارسئن دیل و ادبییاتئندا، هامی ایرانلئ، هامی موسلمان، هامی باجی-قارداش، هامی برابر، هامی هموطن، هامی حاقلی، هامی حاق صاحیبی، هامی ... دیر آمما فیکیرده وعملده، فارسدان سونرا بیر اینسان، بیر دوشونجه، بیر توپلوم، بیر ایقتیصاد، بیر ایستک، بیر یول، بیر سیاست، بیر گوروش، ... و بیر حاق و بیر حوقوق یوخ دور، اولمامالئ دئر.
دیالوگدا بو بحثی آچمالئیئق کی فارسلار، فارس ساوادلئسئ، فارس سیاستمدارئ، فارس عالیمی، فارس فیلسوفو، فارس سیاسی فعالئ، فارس بشر حاقلارئ فعالئ، و ... نیه ایکی لی دوشونو و رفتار ادیرلر؟
اونون رفتارئ ایله فیکیری آراسئندا اولان ایختیلاف هاردان باشلایئب، هارا گلیب چاتئب؟
فارسئن رفتارئن تانئماقلا، نه ایشلر و سیاست لری آپارماق لازیم دیر؟
فارسلارئن ایکیلی دوشونجه و عملینین سونجلارئ، بو گونکو ایرانئن تعلیم و تربیه سینده، سیاستینده، ایقتیصادئندا، اخلاقئندا، دین ینده، میللتلرین حاقلارئندا، و ... تاثیری نه دیر و نئجه تاثیر بوراخئر؟
نیه، فارسئن، دیلینده کی ایددیعاسی ایله، عملی آراسئندا درین ایختیلاف لار وار؟
نه دن، بو گون، فارس و ایران توپلوموندا، دین، اخلاق، سیاست، اینسانیت، ایقتیصاد، حاقلار و حوقوقلار، برابرلیک، قارداشلئق، آزادلئئق، ایرانلئلئق و ... کیمی گوزل سوزلردن دانئشئرلار آمما عملده، چوخ ضیدلی و ترسینه، ایشلرلر گئدیر؟
بو ایکی دوشونجه و عمل، نه زامانادک داوام ادر؟
بو ایکی ضید دوشونجه و عمل، میللتلرین منافعینه نئجه آخار؟
ایرانلئلار و خوصوصی ایله فارسلار بو ایکیلی موتناقیض دوشونجه دن آزاد اولابیلرلرمی؟
بو ایکی دوشونجه و عمل، نه زامانادک داوام ادر؟
بو ایکی ضید دوشونجه و عمل، میللتلرین منافعینه نئجه آخار؟
ایرانلئلار و خوصوصی ایله فارسلار بو ایکیلی موتناقیض دوشونجه دن آزاد اولابیلرلرمی؟
انصافعلی هدایت
تورنتو - کانادا
بیر (1) جون 2018
hedayat222@yahoo.com
No comments:
Post a Comment