روحانی ها و مشروطیت و نتایج این دو

مشروطه، نتیجه یک دوره اصلاحات قبلی بود که متاسفانه، ملاها با تئوری مشروطه مشروعه" جلوی ثمره دهی آن را سد کردند و همان‌افکار ملاها در سال ۱۳۵۷ به حاکمیت استبدادی منجر شد.

البته پانفارسیسم هم که بعد از مغلوبیت به اسلام، سر برنیاورده بود، در دوره اصلاحات از بالای قاجار، خودی نشان داد و با مشروطیت، به صدر رهبری سیاسی رسید و با کودتای رضاخان و سید ضیاء بر صندلی ریاست تکیه زد. 

روحانیت و پانفارسیسم، دو لبه یک قیچی برای زدن سر اصلاحات، دموکراسی، آزادی و حقوق شهروندی در ایران معاصر بودند و هستند. 

نقش و جایگاه یک فرد را انکار نمی کنیم اما نتیجه جایگاه فردی و اجتماعی و سیاسی یک فرد و جمع پیروان او مهمتر است. 

من در این نوشته کوتاه، به نتیجه اعمال کلیت روحانیت و نه استثناها پرداخته ام.

در ضمن، شیخ فضل الله یکی از عقب مانده ترین عناصر قرن معاصر بوده است.

انصافعلی هدایت 

تورنتو - کانادا

هفدهم (17) ژانویه 2020

hedayat222@yahoo.com