صفویلره میللی و علمی باخیلمیر

دوستلار بو شکیلی و بونون آلتیندا کی منیم یازئمی گوروب، فیس بوکدا آشاغادا کی کامنتلری یازیبلار. منیم اونلارا آشاغاداکی کیمی بیر جاوابیم اولوب.

سیزین سوزونوز نه اولابیلر؟

شکیلین آلتیداکی یازیم: "چرا مجسمه شاه اسماعیل تورک در ایران و بخصوص در آزربایجان و به ویژه در تبریز نیست؟

چرا هیچ شهر و شهرکی به نام این پادشاه تورک نامگذاری نشده است؟

آیا همین، نشانه مخالفت پانفارسیسم و پان ایرانیسم با تورکان و تاریخ گذشته و پر افتخار تورک نیست؟"

آشاغاداکی یازئلار فیس بوکدا و دوستلارئمئن یازدئقلاری دیر:

Mohammad Qalachi

اتفاق فارسها خیلی دوست دارند این اتفاق بیافتد. چون صفویه نماد دشمنی بین تورکها و سرآغاز بچه یتیم شدن آزربایجان است و همانطور که فارسها خیلی روی اصطلاح پایتخت شیعه بودن تبریز تاکید دارند خیلی هم دوست دارن صفویه تبریز را مقابل عثمانی تورکیه علم کنند

Yusuf Ahmadli

شاه اسماعیل یک مانغورت به تمام معناش بود مثله همه دیکتاتورها که قومها مردمان خویش را فدای جاه طلبی هاشون کردند ماننده چنگیز خان استالین هیتلر و.... که جز بد بختی چیزی به اقوام خود ندادند.

داکتر عظیم خنجانی

کاملا درست فرمودید این عداوت بر میگردد حتی به قبل از میلاد زمانکه ملکه تومروس سر کوروش هخامنشی را از تنش جدا ساخت...

ozeyir Eldenizli

شاه اسماعیل تورک لارین دوشمانی و بیر ساسانی و فارس قولو

Saeed Sepidrood

شاه اسماعیل به عنوان یه ترک با جنایاتی که در تاریخ کم نظیر است حکومت جهل و جنون صفوی رو تاسیس کرد و باعث در بند ماندن اقوام فعلی ایران در امپراطوری صفوی شد که میراث شوم امپراطوری صفوی هنوز بر سر مردم غیر فارس ایران سنگینی می کند بنده به عنوان یک گیلک ترکها رو مقصر اصلی به بند کشیده شدن اقوام در ایران می دانم اگر شاه اسماعیل و صفویه نمی امدن اصلا ایرانی وجود نمی داشت و زبان فارسی این چنین اشائه پیدا نمی کرد شاه اسماعیل ثمرات تاریخیش هم بیشتر به فارسها رسید و در دراز مدت باعث تقویت زبان فارس در ایران شد در واقع اگر اقوام کرد و عرب و ترکمن و لر و گیلک و مازندرانی و تات و... اگر اصلی دلیل تاریخی آسیمله شدن خود رو ترک ها و حکومت صفوی بدانند سخنی به گزاف نگفتند در عصر معاصر هم ترکها اصلی ترین حامیان پان فارسیسم بوده اند به تاریخ اواخر قاجار و اوایل پهلوی نگاه کنید شما ترکها در سیه روزی ما نقش داشتید

Shahryar Shekari

avvalin va bishtarin cenayat safaviyye(malul shubuiyye) bar alyehe khod torkan azerbaycan budeh va hast.tebge eddeahaye esbati (guntay ,nevisandeh ) shah esmail safavi yek jasus dast parvardeye shuubiyye budeh,bar aleyehe torkan va be nafee farsism.

Aqa Majid

لام آقای هدایت، یعنی شما دلیلش را نمی دانید؟ راستش را بخواهید دلیلش ترک بودن شاه اسماعیل صفوی یا ترک ستیزی در ایران نیست. دلیلش حکومت اسلامی ایران است، جمهوری اسلامی ایران دارای ایدئولوژی اسلامی است که با ایدئولوژی شاهنشاهی مخالف است و آن را یک رقیب جدی و خطرناک برای خود و بقای خود می داند. اگر جمهوری اسلامی بخواهد مجسمه ی هر پادشاهی را حالا فرقی نمی کند چه آن پادشاه ترک باشد چه فارس، در میادین و خیابانهای عمومی نصب کند این به خودی خود تبلیغ فرهنگ شاهنشاهی شده و یادآور و ایجاد کننده ی نوستالژی نظام شاهنشاهی برای مردم ایران خواهد بود که از نظر جمهوری اسلامی مورد قبول نیست چون نظام جمهوری اسلامی پس از سرنگونی نظام شاهی در ایران بر سر کار آمد. همان گونه که شما می دانید این فقط اختصاص به پادشاهان ترک ندارد خوب در ایران ما میدان یا خیابان و یا مجسمه ای هم مثلا از کورش، داریوش، انوشیروان و یا دیگر شاهان باستانی پارسی نداریم بنابراین این فقط ستیز با فرهنگ شاهنشاهی است نه ستیز با قومیت ترک. در حالی که پیش از انقلاب و در عهد رژیم پهلوی که دارای ایدئولوژی شاهنشاهی بود چنین مشکلی وجود نداشت در عهد رژیم پهلوی هم مجسمه برای شاهان ایران اعم از فارس و ترک ساخته می شد و هم نامگذاری خیابان و میادین برای آنها صورت می گرفت. در عهد رژیم پهلوی هم برای نادرشاه افشار و شاه عباس صفوی ترک و هم برای شاهپور ساسانی و کورش هخامنشی پارسی مجسمه ساخته بودند که البته پس از انقلاب اسلامی همه را فارغ از ترک بودن و فارس بودن به دلیل ضدیت با فرهنگ شاهنشاهی تخریب کردند که البته برخی مجسمه ها مانند تندیس نادر شاه افشار در مشهد و یا مجسمه ی کریم خان زند استثنائا از گزند تخریب مصون ماندند. ضمنا در مورد شاه اسماعیل صفوی بنا به اظهارات یکی از دوستان فیسبوکی شما به نام آقای چایچی گویا در یکی از شهرهای آذربایجان ( شهر ملکان ) مجسمه ای از این پادشاه موجود است خوب با این وجود چرا آقای هدایت شما از ترک ستیزی در ایران حبت می کنید؟ متشکرم

Aqa Majid

یک دلیل دیگرش نیز می تواند این باشد که رژیم اسلامی دوست ندارد تمایلات قوم گرایانه چه از نوع فارسی اش و چه از نوع آذربایجانی اش رشد کند و آن را مغایر فرهنگ اسلامی و ایدئولوژی اسلامی و هم چنین وحدت ملی می داند در هر حال فرهنگ و ایدئولوژی اسلامی با ملی گرایی و قوم گرایی در تضاد است و هم خوانی ندارد الان اگر شما دقت کرده باشید همین جمهوری اسلامی نه از شاهان پارسی حتی در خود مناطق فارس مجسمه می سازد و نام خیابانها و میادین عمومی را به نامشان نامگذاری می کند چون می ترسد این کار باعث رشد قوم گرایی پارسی شاهنشاهی در این مناطق و در بین فارسها شود که این به نفعش نیست همچنین متقابلا از شاهان ترک هم حتی در خود مناطق ترک نه مجسمه می سازد و نه نام خیابان و میدانی را به نامشان می کند چون می ترسد این کار هم باعث رشد قوم گرایی آذربایجانی شود که آن را مناسب جامعه ی ایران نمی داند همچنین جمهوری اسلامی به همین دلیل است که هم مانع تجمع در کنار قبر کورش می شود و هم مانع تجمع در کنار قلعه ی بابک چون رشد قوم گرایی از هر نوع آن که باشد چه فارسی چه آذربایجانی با ایدئولوژی اسلامی آن هم خوانی ندارد و با آن، چه از نوع فارسی اش و چه از نوع ترکی اش برخورد می کند و سعی در مهار و کنترل آن دارد. ممنونم.

و اما پاسخ بسیار کوتاه من: انصافعلی هدایت. چرا که من، در این رابطه بیش از 30 ساعت در تلویزیون آزربایجان جنوبی صحبت کرده ام.

1.

اگر بیر میللت ائوز "میللت-دوولتچیلیک" تاریخین تحقیر و تاریخده کی دوولتچیلیک قهرمانلارئن دوشمنله ره تقدیم ادیر ایسه، اونلارا صاحئب چیخماز ایسه، او میللتین، موستعمیره اولماقدان باشقا یولو یوخ دور.

2.

بیز لر بو کامنتده کی فیکیرلر ایله، دوولتچیلیگی سورقو و سووال آلتینا آپارئریق

3.

ان اونملی سی بو دور کی بیز، ایندی، تاریخه و تاریخین شرایئطینه باخمئرئق، بلکه 500 ایل بیر تاریخی زامانلاردان سونرا اوتوروب، 500 یوز ایله اونجه کی جهدلری و دوولتچیلیک لری، حاکیمییتلری، بو گونکو، هله میللتیمیزین ایچینده و سیاستچیلریمیزین ایچینده حاکیم اولمایان فیکیرلر اساسیله موحاکیمه ادیریک. یعنی 500 ایل اونجهکی شرایئطه بوگونکو شرایئط ایله باخئرئق و سونوج آلمایئنجا، محکوم ادیریک!

4. بو منفی باخئشئن ان اونملی کوکوده، میللتچیلیگیمیزی موعاصیر تورکیه دن آلدیغیمیز اوچون باش وئریر. یعنی بیزیم میللیتچیلیگیمیز، آزربایجانچئلئق اوستونده بینا اولمئییب. بونون اوچونده چون صفوی، عوثمانلی ایله ساواشیب، تورک و آزربایجائن تامام موصیبتلرینین مسئولو سایئائر.

5.

بیر باشقا طرفدن، سیز، اگر بو گون بیر ایمپراتورلوق قورسانیز، مجبورسونوز، ان آزی بیر رسمی و اداری دیل سئچه سینیز.

،بونا ایلتیفات اده رک، گورمه لی دیر کی صفوییه دئورونده، بیر رسمی دیل یوخ دور بلکه اوندان (10) چوخ رسمی دیل وار. هر میللتی کی بیزه تسلیم اولور، ائوزونون رسمی (بو گون آنلامئندا یوخ) دیلی وار آمما او کنفئدرال حاکیمییتده، مجبور دور فئدرال دئئلتین دیلینده بیلسین آمما رسمی دیل، بو گونکو سیستمده کی کیمی ایجباری تعلیم دیلی دئییلمیش.

6.

آمما چون، بیز، هلهده دوولت سیز بیر میللتیک، تاریخ سندلری ائوزرینده لازیم قدر

چالئشمامئشیق. بوندان دولایی، بیله گورونور کی فارس دیلی رسمی دیل میش، لاکین، اگر دیققت ادرسک، فارس دیلی ریضا پالانیدان بویانا رسمی دیل قونومونا گتیریلیب دیر.

7.

بیر باشقا طرفدن، بیر دیل و کولتوره خیدمت اتمک و بیر دیلی رسمی اتمک بئله، او شاهلئقلارین ایشله رینین هامئسین سورقو سووال آلتئنا آپارماز.

8.

اگر فارسلار بو گونکو دورومدا، استعمارچئلئق آپارماسایدئلار و تورک و باشقا دیللری و مدنییتلری و خاقلاری و تاریخلری محو اتمهگه جیدد و جهد اتمه سئیدیرلر، بو باخئشلاردا اورتایا چیخماز دیرلار.

نتیجه ده:

الیف- بو قضاوتلریز، هم تاریخه باغلی و ائوز زامانئندا دئییل

ب- همده، فارسلارئن جینایتلرینین سونوجونا باغلئ دیر.

ج- بیر باشقا طرفدن ایسه، بیزیم باغلی باخئش آچئمئزدان آسالئ دیر.

9.

اگر سیزین فرماییش لری دوغرو توتورساق، فارسلارئن تورک و عرب و باشقا دیللر و میللتلر ضیدلی سیاست لری دوغرو اولار و اعتیراض یئری قالماز. بودا اخلاقسیز بیر فیکیر و دوشونجه گورونور.

10.

آمما فارسلارئن "فارس دیل اساسلئ" سیاست لری، 100 ایل اولمامئش، دفعه لرجه اینقیلابلارلا ائوزله شیب (خیابانی ایستیقلال دوولتچیلیگی، پیشه وری دوولتچیلیگی، 1357 اینقیلابئ و آیتوللاه شریعتمداری حرکانئ) و ایندی ده داغئلماق حالئندا دیر. 11.

بو حالداکی، صفوی سیاستلری، تورک حاکیمییتلرینه 500 ایل داوام وئردی و 500 ایل اونلارئ قورو دور. نیه؟ چون سیاسی پایانی درین و قودرتلی قورموشدورلار!

صفوی سیاستی او قدر کسکینیمیش کی شیرازلی زندلی کریم خان جسارت اتمیر ائوزون "شاه" اعلان ادیب، صفوی یئرینه اوتورسون، بلکه ائوزون "وکیل الرعایا" تانئدیر و آرزوسو بو اولموش دور کی صفویلردن بیر ائرکک تاپئب، حاکیمییتی تورکلره وئرسین.

ایندی فارسلار حوکومتی بیزه وئررلرمی؟

یوخ!

نه دن؟

آمما کریم خان حاکیمییتی تورکلره وئرمهگه جهد اتدی.

چون صفوی سیاستی، ایمپیراتورلوغو و تورکلوگو ضمانت اتمیش دیر و او شراییز ده دوغرو و دوزگون گورونورموش.

نیه ایرانی یئخماق ایستیروخ؟

چون فارسلارئن سیاستی صفویلردن ان آزی دور قات ضعیف دیر و هم تورکلر همده باشقا میللتلر، فارس دوولتچیلیگینده طایفا و قان و دیل ساواشئنئن آیدئن آشکار شاهیدی اولوبلار.

12.

بیر باشقا سوزده بو دور کی فارسلار، صفوی و تورکلر ضیدلی او قدر یالان پالان یازئبلار، بیزیم ذهنیمیز دولوب. بیزلر، حوکم لریمیزده، علی شریعتی کیمی آداملارئن تاثیری آلتدا قالمئشیق و او یالان پالانلارا دایاناراق حوکم وئریریک!

13.

دوغرو و تاریخی حادیثه نی، تنقید اتمک اوچون، ان باشدا گرکیرکی ائوزوموزو فارس پروپاگاندالارئندان آزاد ادک!

بو آزادلئق، هر شئیی، یئنی دن تانیماق و دونیانی و تورکلوگو و سیاستی باشقا جوره گوروب و دوشونمک آنلامئندا اولابیلر.

انصافعلی هدایت

تورنتو - کانادا

چهاردهم ژانویه 2018

hedayat222@yahoo.com