کیتاب اوخویاق: سومورگه‌چی و شومورگه‌لشتیریلن‌لر -1
یانی، تامام سئودیگیم کیتابلارین موضوعلاری، منیم ائوچون، او اساس موضوعلارا دیرلار کی گونئی آذربایجان و ایران سومورگه‌سی آلتیندا یاشایان تورک‌لره، او کیتابلارین درین اوخونوب، تنقید اولونماسی، چورک کیمی لازیم و واجیب دیر.
هانکی کیتابلاری اوخویاق و وقتیمیزی صرف ادک کی داها چوخ میللتیمیز و ائلیمیزه کارلی و قازانجلی اولسون، دییه، کیتابلارین اوستونده، بیر بیر، واخت و امک قویدوم.
من، اونیوئرسیته‌ده ایکن، «استعمار و مستعمره» (سومورگچی و سومورگه‌لشتیریلن لر) حاقدا دوکتور «هادی خانیکی»نین درسلرینده اؤلوب و بو موضوع ایله تانیش اؤلموشدوم.
آمما او زامان، منیم بئینیم، فارس فیکیری، پانفارسلیق تعلیمی و ایرانچیلیق دوشونجه‌سی‌نین بومباردومانی آلتیندا قالدیقیندان، تورک میللتین، تورکلرین وطنین، سیاسی و ایقتیصادی دوروملارین و ... آپا آچیق گورموردوم و او درسلرین اونمین چوخ درین دوشونموردوم، دئسم، یانلیش اولماز.
پان فارسلیق و پان ایرانیستلیک تعلیم و تربیه سی ایچینده، ائله کور و کار اؤلموشدوم کی تورکلرین و غیرفارس اؤلانلارین دورومون، دوغال گوروردوم و بئینیم ایله دریندن یئخالانمیشدی کی سومورگه‌چیلیگی ایران و فارسلارا و سومورگه‌لشدیریلمه‌نی‌ده تورکلر و فارس اولمایان میللت‌لره، یاراشدیرسام‌دا، درین ده‌ییلدی.
موضوعنو، بیر ایرانچی کیمی، بیر پانفارس کیمی دوغال بیر بیچیمده گؤرور و آنلیردیم، دئمک اولار.
دوغرو گورمه‌دیگیم ائوچون‌ده، سومورگه‌چیلیگی میللتیمین، وطنیمین دورومونا یاراشدیرانمیردیم.
اینانیرام کی گئچمیش ایللرده، بیر چوخ آزربایجان، قشقائیستان و گونئی تورکمنستان تورکو، سومورگه‌چیلیک حاقدا قلم اله آلاراق، یازمیشلار و دانیشمیشلار.
آمما بیزیم و حتتا اونلارین، یوزده دوخسان دوققوزوموز، ایندیه دک، موضوعنون درین اونمین قاورامامیشیق.
سومورگه‌چیلیک و سومورگه‌لشدیریلمه‌‌یه، بیر دردلی تورک، سومورگه‌یه محکوم اؤلموش، سومورگه‌‌ده یاشامیش، سومورگه‌چی‌نین بئیین یئخاما سیستیمینده تعلیم گوروب، حتتا بیر سومورگه چی کیمی باخیب، گوروب، دوشونوب و داوراندیقیمیز، تورک اینسانی اولاراق، علمی مئتودلا، جیددی اوخویوب، نقد اتمه‌میشیک.
مثلن، بو کیتابین فارسجایا چئوریلمیشی «چهره استعمارگر، چهره استعمار زده» آدی آلتیندا، هما خانیم ناطق الی ایله بازارا گلمیش و مین ائوچ‌یوز قئرخ آلتی‌دان تا مین ائوچ یوز اللی آلتی‌یا دک، دؤرد کره باسیلمیش. ان سونون باسقی‌سیندا، اون‌بیر مین جیلدده ساتیلمیش.
یانی اون ایلین ایچینده، ان آزی قئرخ مین سیاسی دوشونجه لی اینسان بو‌کیتابی اوخوموش.
سورو بو دور کی، نه‌دن، بو‌کیتابی اوخویانلار، ائوز میللت، دئولت، وطن، ایقتیصاد، دیل، کولتور، تاریخ، ادبیات، کیملیک‌لرین و ... بو کیتابدا گورمه‌میش‌لر؟
قانشاردا گوریؤنن او دور کی بو کیتابی اوخویانلار، دوشونجه‌یه مالیک و سومورگه چیلیک ایله ایلگیلی قونولاردا، آز-چوخ، بیلگیلی صاحیبی ایمیشلر.
اوندا، ندنسه، فارس اولمایان میللتلرین عاغیللی باشلی گورونن‌لری، میللتچیلیک، کیملیکچیلیک، وطنچیلیک، و ... کیمی قاوراملارین سومورگه‌لشدیکلرینی گورمه‌میش‌لر؟
نه‌دن، اونلاردا میللتچیلیک، وطنچیلیک، سومورگه‌یه قارشی بیر اویانیش، دوشونجه، حرکت، یارانمامیش؟
ندن، هیندوستانی، پاکیستانی، سئریلانکانی، تونسی، الجزایری و ... گوزلری اؤنونده گورموشلر آمما ائوز میللت، وطن، دیل، اکونومی، کولتور، تاریخ، و ... ائوز توپلوملارین گوره بیلمه‌میش‌لر؟
بونلارا سیاسی چالیشقان، سیاستچی، دوشونور، کیتاب اوخویان، کیتاب یازان، دونیانی و ائوز میللتلرینین دورومون، سورقو سووال آلتینا آلان دئمک اولارمی؟
منجه، اونلا سیاستچی دئییلمیشلر، کیتاب اوخویان دئییلمیشلر، دونیانی اولدوقو کیمی گورمورموشلر. گوردوک‌لرین‌ده، آپا آچیق آنلامامیشلار.
ائوز وطن، میللت، اکونومی، آل وئر، تیجارت، سیاست و ... دوروملارین گوره‌مه‌میش‌لر.
گورموش اولسالار بئله، گوردوکلرین آنلامامیشلار. بیلمه‌میش‌لر. دوشونمه‌میش‌لر. بئلکه‌ده کئفلی ایمیشلر.
مدرسه اوشاقلاری کیمی و قورآن بویوردوقو کیمی، کیتابلاری اوخویان و ازبر ائدیب، اششک کیمی کیتاب داشیان اؤلموشلار.
نییه کی اونلار (ایندی‌ده بیزیم نسیل‌لر)، کیتاب اوخوماقدادا، یانسیماجی و تقلیدچی اولموشلار. مودایا اودوزموشلار.
بیزلر، مود اهلی‌ییک. بوگون بیر موضوع، بیر فیکیر، بیر یول، بیر گئییم، بیر یئمک، بیر ائچه‌جک، بیر قهوه، چای، سیگارا، پاپاخ، کیراوات، باشماق، رنگ، کتاب یادا ایدئولوژی مودا اولور و بیز مودا اهلی اولاراق، مودا دالینا دوشه‌ریک. مودو یانساریق. پول و واخت هدره وئرریک. تقلیدچی اولاریق. مودلانار، گونجلله‌نر، بیق-ساققال بوراخار، پوز وئره‌ریک.
روشنفیکیرلر آراسیندا یئر توتاریق. روشنفیکیر اولاریق. تانیدیق، تانیمادیق اینسانلارین بئینین تیلیت اده‌ریک، هامینی، ایچی بوش بحثلر و یانشاماقلارلا یوراریق.
یا: بیزیم هامیمیزین بئیین‌لریمیز دیبدن، کوکدن یویولوب، یئخانمیش دیر و هامیمیز فارسلاشیب، ایرانچیلاشیب، سومورگه‌چیلش میشیک و سوموگه‌چی‌یه تای گورور، دوشونور، حوکم وئریر و داورانیریق.
یادا، کیتابلار، یانلیش یازیلیب، یانلیش چئوریلیب و بیزلری، پانفارسلار و پان ایرانیستلر ایسته‌دیکلری یؤنه چئویریر و آپاریرلار.
یادا، بیزیم ایچیمیزده یارانان بحثه جده‌له دونوشدورولن دوشونجه‌سل فیکیرلر، یازیلار، فلسفه‌لر، دارتیشمالار، یالان و یؤنلتیلمیش بحثلر، دوشونجه‌لر دیر تا بیزیم گوجوموزو، پوتانسییئلیمیزی، کونترولا آلسینلار.
یادا، بیزلر دریندن سوادسیز، دوشونجه‌سیز، موداچی، یانشاق، اوخوماز، کیتابدان قاچقین، تنبل، موهمل، فایداسیز، و ائوزگه‌لر آغزینا باخان و اونلارین سوزلرینه اینانان و فیکیرسیز، فیکیرلشمه‌ین، آحماقلار ایمیشیک.
گلین یولوموزو دئییشدیرک. دانیشیقلاری، کیتاب یئرینه قویمایاق. ائوزگه‌لر بیزه دوشونمه‌سین. بیزده ائوزگه‌لرین دوشوندوقلرین نوشخار و ساققیز ادیب، انگیمیزه سالئب، پوز وئرمییک.
گلین، هر کیتابی، بیرلیکده، اوخویوب، آراشدیراق. اونلاری، ایچ ادیب، سونرادا ائوز دوروموموزا یاراشدیراق. مودا دالیجان قاچمایاق تا موداچیلار دا بیزی یؤنتمه‌سین‌لر.
هر حالدا، اوتاناراق دئییم کی سومورگه‌چیلیک موضوعسو هاردان باشلانیب، کیملر طرفیندان و هانکی زامان باشلاندیقی حاقدا آراشدیرما آپارمامیشام.
بونون ائوچون، آپ آچیق دییه‌بیلمیرم کی آلبرت مئمی، سوموگه‌چیلیک حاقدا ان بیر اینجی آراشدیرماجی دیر یا یوخ.
الیمده کی کیتاب دئییر کی مئمی، تونس‌لی بیر یازاردیر کی فرانسه‌ده درس اوخویوب و دوکتورلوق روتبه‌سین قازانیب. سونرا، تونسلی‌لرین سومورگه‌یه قارشی ساواشلاریندا آزدان چوخدان، یاخیندان اوزاقدان الی اولوب.
بوکیتاب، اونون، تونسلی‌لرین، الجزایریلرین، و بیر چوخ ائوکه و ائللرین تجروبه سینه دایانیب، هابئله، او‌مللتلرین یولوندا ایسه، یانار بیر چراغ اولوب.
بونودا علاوه ادیم‌کی بو کیتابی اوخوماقدان هانکی آماجلاری اومورام:
آ - تورکجه‌م چوخ پیس دیر. تورکجه‌نی اویرنمک ایستیرم.
ب - علمسل، پولتیکال، توپلومسال، تاریخسل، حوقوقسال، پیسیکولوژیکسل، توپلومسال پیسیکولوژی، سومورگه‌چیلیک و سومورگه‌لشدیریلمیش روحو و پیسکولوژسی نی تورکجه ده آنلاماق ایستیرم.
ج - بئینیم، گوزوم، آغزیم و قولاقلاریم، تورکجه‌میزین علمی و رسمی یازیلماسینا عادت اتمه‌میش. بو کیتابی و بونا تای کیتابلارین اوخوماسی ایله، بئینیم، روحوم، گوزوم، دیلیم و قولاقلاریم بو سوزلری گوروب، اونلارلا تانیش اولاراق، اونلارا دا عادت اده‌جک.
چ - فارس دیلینده یازیلمیش و همن دیله چئوریلمیش کیتابلاردا چوخ ال آپاریلمیش و کیتابلار، اینسانلارین بئینین یئخاما آلتینه چئوریلمش.
خ - بئنیمی فارس و ایرانچی دوشونجه دن خلاص اده‌رک، تورکجه‌یه چئویرمک ایستیرم.
س - داها بیر ایرانچی فارس کیمی گورمک، اشیتمک، دویماق، دوشونمک، قضاوت اتمک و داورانماق ایسته میرم.
ش - بیر تورک اولدوغوم ائوچون، تورکله‌ره ائوز چئویریب، دونیانی بیر تورک کیمی و تورک گؤزوندن گورمک، دویماق، اشیتمک، دوشونمک، حوکم وئرمک و داورانماق ایستیرم.
ص- بیلیرم کی گوزلریم، بئینیم، قولاقلاریم، دیلیم، داورانیشیم، قضاوت‌لریم، گئچمیش اللی ایلده، بیر فارس کیمی اولوب.
ظ - فارس کیمی اوخورام، گورورم، دویقولانیرام، فارس کیمی دوشونور و داورانیرام.
ط - اللی ایل گئتدیگیم یولون دئییشمه‌سینه اینانیرام.
ل - اینانیرام کی تورکجه‌نی، همده درین دوشونجه‌لی کیتابلاری، حققیناراق، زیققئناراق، حوججیلییه‌رک، زورلاناراق، اوخومالی‌یام و انینده، سونوندا تورکجه‌ده ده یولا دوشمه‌لی‌یم.
ن - اینانیرام کی زورلوق چکمه‌ین اینسان، بیر شئی اله گتیرنمز.
ی - من، بیر چوخ اونملی وارلیقیمیزی الده اتمک ایسته‌دیگیم ائوچون داها چوخ زحمته دوزمه‌لییم.
سونوج:
تورکجه‌نی، اورگنمه‌لی‌یم.
ساغلیجاقلا قالین
انصافعلی هدایت
تورنتو - کانادا
25.04.2022
No comments:
Post a Comment