قورخاقلیق کولتورو

         قورخاقلیق کولتورو

قورخاقلیق، قورخاقلیقی کولتوره‌ چئویرمک، سومورگه‌چی سیاستی دیر‌.

اینسان دوغوشدان قورخاق اولماز، قورخاقلیقا تربیه اولار. قورخودانلار، قورخاقلیقی بیر فخر و کار گوسته‌ره‌ره‌ک، توپلومو قورخاق یاشامایا زورلار.

قورخاقلیق فرهنگ و تربیه‌سی، قورخودانلارین‌ کارینا گلر. قورخانلارین ایسه کارلاری اللریندن گئده‌ر. اوندان دیر، دینمز و عوصیان اتمزلر‌. قورخو پیغمبرلری، قورخولوقو دوغال گوسته‌ره‌رک، اونا، دین، آللاهین ایسته‌گی، آلین یازیسی، قضا و قدر کیمی ادلار وئریب، قورخانلارین ریصایتین آلیرلار بو دوروما.

اینانجلی قورخاقلار ایسه دردلرین بو موخددیره‌لرله توخدادیب، قارانلیقلارین درینلیکلرینه و قورخاقلیقا دوزرلر. «ایمام‌ گلجک» دییه، ایناندیقلاری اولومسوزلاری گوزلرلر.

قورخو گلمک، قورخودماق، قورخودا ساخلاماق، قورخولو یاشاماق، قورخولو یاشاتماق و قورخولو یاشام کیمی قاوراملار، یئنیلمیش، تسلیم اولموش، اومودسوز، سوی‌قیریما معروض قالمیش و سوی قیریم قورخوسون حالا یاشایان بیر توپلومون زورلاندیقی تکجه یاشام یول یؤنتمی‌ کیمی گوسته‌ریلر قورخولانلارا.

قوخودا یاشاماق، قورخو کولتورو، قورخولو‌ دوشونجه‌لر، بیریسل و توپلومسال دوغال سئچه‌نک دئییل. قورخو هئژمون گوجونون باسقیسی و قورخو سیاستی‌نین سونوجو دور.

قورخاق بیرلر، توپلوملار، ائللر، یوردلاری، راحاتجا یونتمک‌ اولار. قوخاقلار، قورخودانلارین ال‌ آلتیسی اولوبان، قوخونج اینسانلاردان، قورخودما امیرلرین آلار و قوخوروجولارین داها دهشتلی ایشچیسی اولورلار‌. ائوز ایچینده‌کی درین قورخاقلیقلارین گیزلتمک ائوچون، جسورجاسینا قورخوتماق یول یونتمین ایشه توتار و کندی وفادارلیقینین ایثباتینا چالیشارلار. بونلاردان ائوز‌ جان-قانیندان اولان توپلوما ساده‌جه ایشکنجه، ظولوم و اؤلوم گلیر. اونلار، قورخودان بسله‌نیبن، قورخو اؤره‌تیر و قورخو ماکینه‌سی اولورلار‌.

قورخاقلار توپلومو، یوردو، یوواسی، قولایجا سومورگه‌لشیرلر قورخودانلارا. سومورگه‌یه عادت ادیر، سومورگه‌نی دوغال گورور، دوغال کیمی گوسته‌ریب، دوغال کیمی ده یاشاماغا چالیشیرلار قورخولوقدا قورخاقلار.

سومورگه قورخو روحو و تربیه‌سی، جانین درینلیگینه جوموب و یئرله‌شیرسه، آزاد یاشاماق، پیس گورونور، قیمت‌سیز قورخانلارین دیلینده.

قیمتسیز اولان آزادلیقی، نه‌ ائدر سوموگه‌ قورخوسونو دوغال گوروب، دوغاللاشدیریب، یاشایان انسان و توپلوم قورخولوقو. ده‌یرسیز آزادلیقی نییه‌ یاشاسین قورخاق‌ اینسان، قورخاق توپلوم.

«حیاتا بیر کره گلیریک، یاشام داها تیکرار اولماز، حالی، آنی و ایندینی یاشاماق لازیم.» دییه‌ر، قورخو پالازینین درین قارانلیقلارینا بورونن، اینانان توپلوم و اینسان.

قورخو قارانلیقینین‌ تمه‌لینده، بیر اومود جوزولتوسو جوزولدر یاواشجا و سس‌سیزجه ایچهری‌لرده، بیر یئرده آمما «من یوخ!»، «منیم اوغلو، منیم قیزیم، منیم اریم، منیم آروادیم، منیم باجی-قارداشیم، منیم آتا-بابام، ... یوخ» دییه، باشقا بیریسین اومار داییما گیزلینلرده.

«گلسین بیر الی چیراقلی، سالسین بو قارانلیق، بو قورخاقلیقا بیر ایشق. اومدوقوم.» دییه اومار ایچدن ایچه بیرینه. همده الی چاتماز بیرینه. اومودو، یانلیش بسله‌ییب دئمک.

اومدوقو‌سا، ایچینده‌کی بیریسی دیر. او توپلوم دان بیری. ایمام دئییل، پیغمبر اصلا. اونلاردان بیردیر. قورخونو یاشایان بیری. قورخو دیوارلارین ده‌لیب، ایشیقا یول آچان بیری. اونلاردان بیری دیر، الده ایشیق موجوزه‌سی‌ ایله، قارانالیقداکی قورخولوقون ایچینه دالار، دلر اونو و آچار یولو توم قورخاقلارا.

چتین دیر بیلیرم. یاشامیشام قورخولوقلار دیاری کولتورون. قورخو کولتوروندن قورتولوش چتین دیر اینان منه. آمما بیر کره‌ قوخو توکولورسه، تکجه بیر کره، و اؤلومله بورون‌ بورونا گلیرسه بیر تانینماز، محکوم، قورخاق بیریسی، و اؤلومله، قورخو ایله ساواشا بایراق قاوزارسا قارانلیقدا، او عوصیان جوزولتوسو، بیر گونش‌کیمی پارلاق اولار و توم قورخاقلار، قورخدوقلاری ائوچون بیر بیرینه اوماراق توپلانار و قورتولوشو، اؤلومو، آزادلیقی و بیرداها اؤلومو، چکرلر ذهین‌ ترازیسینده و آنلاشیلیر قارانلیقدا ایتمیش قورتولوشون ائنی، بویو، یئری، ده‌یری، قیمتی.

ایشقلیق ایله قارانلیق، قوخو ایله اؤلوم، اؤلوم‌ ایله یاشام، چکیلیب دنگه‌له‌نیر ایسه، قازانان، آزادلیقدا، قورخوسوزلوقدا، سومورگه‌دن فراغتده، فراغتده یاشاماقدا و گوزل اؤلوم‌ همده آزادلیقدا و عوصیاندا آنلاشیلار، یاشانار.

اؤلوم، بیر اومود، بیر قورتولوش دور، دییه‌ دوشونمک‌ گرکیر‌. «نئجه اؤلوم؟» «نئجه بیر قورتولوش دور اؤلوم؟» سورماق گرک البتته. هر بیر اینسانین سونو اؤلوم دئییلسه‌ نه‌دیر بس؟ قاچان، قورتاران وار می دیر اؤلومدن؟ اؤلوم حتمی ایسه، نه‌دن آزادلیقی، عوصیانی سئچمه‌سین بیر اؤلومجول کیشی، همده قورخاق بیریسی؟

اؤلومو‌، دوشونجه، اینانج، یاشام کیمی سئچمه‌ین توپلوم‌، اینسان، بیرئی، قورخو قارانلیقلاریندا‌ یاشاما محکوم دور. یاشام دییله‌بیلسه اونا‌ البت.

سئچیم سنین دیر. سئچ، داییما قارانلیقدان و قورخودان قورخا قورخا اؤلمکله، اؤلومله سئومک و سئویشمک ایله یاشاماق و سونوندا اؤلمکدن بیرینی.

اؤلمک بیر ایشیق دیر یولون سونوندا، قورخونون جانیندا.‌ اؤلومه‌ اینانماق ایسه بیر یول دور، سونو آیدینلیق، قورتولوش،بللی.

اؤلومون یئرین و زامانین سئچمک سنده دییلسه کی دئییل، نئجه اؤلومو سئچمک و سئچمه‌مک سنین الینده.

نه دن اؤترو؟ نه ایچین‌؟ نئجه؟ جاوابلاماقلا بیرلیکده، قورتولوش، آزادلیق یادا قارانلیقدا، قورخودا یاشاماق، کندی سئچیمین.

اؤلومو، نئجه و نه ائوچون سئچیرسن‌سه، یاشارسان. یاشادارسان. یاشاتدیرارسان کندینی، حورریتینی، میللتینی، دئولتینی و یوردونو ابدیلیک.

ائولومو سئچرسمن‌سه، اونلا باریش اؤلارسانسا، قورخولار دومان کیمی گئدر. قارانلیقلاردا بؤرونن قورتولوش یوللاری آچیلار اؤنومده، اؤنوموزده. بللی اولار یوللار، یوللارین، یوللاریمیز. گئتمه‌لی، گئتمه‌لیلر. گئدن‌لر، گئتمه‌ینلر چیخار ائوزه.

قوشولانلار بیر بیر، داملار کیمی دامار، دنیزه دونر قوشولدوقجا، اؤلمله باریشان و قورخودان خصلاص اولانلار اوردوسو، توپلومو، یوردو.

 اومودلار پئنجره لری آچیلار، اکیلر زمیلرده یئنی اومودلار. اومدوقلارین، اومدوقلاریمیز بار وئرر.

اؤلم ایله قورخو کولتوروندن چیخارکن، توم قورخو تربیه‌سیندن، توم قورخو کولتوروندن، توم قورخو تاریخیندن، توم قورخو تعلیمیندن، توم قورخو ادبیاتیندان، توم قورخو شعریندن-شاعیریندن، توم قورخو فلسفه‌- فیله‌سوفوندان، تو‌م قورخو عاریف- عیرفانیندان، توم قورخو صنعتی-صنعتچی سیندن، توم قورخو تکنوکرات-تکنولوژیسیندن، توم قورخو هنر و اینجه‌لریندن - گوبوتلاریندان، و ... ارینماق گرکیر، یووونماق گرکیر، غوسل ادیب، بئینیمیزی بوشالتماق گرکیر، قورخولوقدان قاچیبان قورتولوشا گیرمک گرکیر، اؤلومله اؤلومه یوخ، اؤلومده اؤلومسوزلویه، اؤلومون‌ قوجاغیندا‌ ینی‌دن دیریلیگه، حیاتا دونمگه گرکیر. یئنی دئوره، یئنی دئورانا، یئنی چاغا، بیزیم چاغا،ایسته دیگیمیز، خیالیمیزدا بویا بوخونا چاتدیردیغیمیز قورتولوش چاغینا گیرمکمیز گرکیر‌، یینیلیک، یئنی دوشونجه، یئنی باخیش،یئنی دونیا گوروشو، یئنی داورانیش طرزینی گئیینمک، اونلار ائوچون ایسه چیرپینماق کرگیر. بو دار دودوک قورخولوق چاغیندان یئنی بیر دئوریمه و اینسانلیقا، حیاتا، یاشاما خیال گوجی ایله گئچمک گرکیر. 

اینان کی قارانلیق، آماجسیز قوخولو اؤلوم و دوشونجه‌ لر ایله دولوب له‌په‌له‌نن، آشیب داشان بئیین‌له‌ر ایله، ایشیقا، اؤلومسوزلوگه، قورخوسوزلوقا، آزادلیقا، قورتولوشا و سومورگه‌نین سونونا یورومک می اولار؟

اونلاردان آرینماق گرکمز می؟ نجاستله، صلات دوشر می؟ ندنسه بیر ایسته‌مه‌ملی یئل بئله، او‌ آغیرلیقدا صلاتی‌ باطیل ادر؟ 

ندنسه، هر بیر یولون، کندینه لاییق یول یؤنتمی وار. هر یولون سونو، کهبه‌یه چیخماز یولداشیم.

بیر چوخ یول، اوچوروما، گیردابا و قارانلیقا گئوتورر، قورخویا گئدر. گئچمیشین هر طور یاشام، دوشونجه و باخیشیندان آرینماسان، قیزل آلمایا یوخ، وئرانه‌یه گئدرسن. 

قورخولوق یول- یؤنتمدن، او فیکیر - دوشونجه‌دن، او تعلیم - تربیه دن، او تاریخ - کیتابلاردان. ارینمک لازیم. هر نه بیزی، بو‌گونکو دورومدا توتولسا یا بو دوروما چکیب،گتیریبسه، اونلاری اونوتماق لازیم گئچمیش قارانلیفلاردان کوچمک و یئنی چاغا گیرمک لازیم. یئنی چاغ، یئنی ادام، یئنی دوسونجه و یئنی باخیش ایستر. کوهنه بئیین‌لر، کوهنه‌ یوللارلا، یئنی چاغا چاتماق اولومسوز دور..

حورریته و قورتولوشا و باشلانقیجا، یئنی یارقلانماق گرکیر. اسکی یاراقلاردان قورتارمادان، یینیسینه یاراقلانماق اولماز. گئجه ایله گونوزو، بیر آندا توتماق اولماز.

گونوزه و قیزیل آمایا دوغرو، هر شئی دئییشمک و یئنی بیر یئنیلیک یاراتماقلا یولا چیخماق لازیم.

انصافعلی هدایت

تورنتو - کانادا

20.04.2022