جهالت موهندیسلیگینه غلبه 203
https://youtube.com/live/S2tOCHs9gccبیتیکین آدی: لغة ترجمان
یازار: ابن محمد صالح
یازی طورو: الیازما - خط
الیازمانین اصلی می: بللی دئییل
نوسخه می: بللی دئییل
یازیلما چاغی: 1148 هیجری قمری -عوثمانلی چاغی
یازی دیل: عربجه - تورکجه
الیفباء: تورکجه - عربجه
قونو: تورک دیلینین تعلیمی
جهالت موهندیسلیگینین 203 اونجو بولومونده، بیر اوزمانلیق آلانئندا، تورک ایله عرب دیلینده، یئنی بیر الیازما بیتیک ایله تانیش اولدوق. بو بیتیک، تورک الیازما اویقارلیقینین مئیوه له ریندن بیری دیر. شایدده بو اوزمانلیق آلانئندا تایسیزبیر میراث دیر.
بو بیتیکده یازیلان اساس دیل، "عربجه” دیر. یازار عربجه نی، "قارا" بویا ایله یازمیش. چون یازارین آماجی عربله ره تورک دیلین اگرندیرمک دیر، تورکجه نی ده، عربجه نین آلتیندا، عاینی خط ایله، لاکن قئرمئزی بویا ایله یازمیش دیر تا اوخوجولار، تورکجه ایله عربجه نی بیر بیرله ر ینه قاتئشدیرماسینلار.
یازار، تورک دیلینده درین معلوماتا صاحیب دیر. اوندان دولایی، او باشدا گه لن نئچه بولومو ، اونلار میثال ووراراق، اویره دیر. سونرالارکی اویرنجینین بئینی ایله دیلی قاعیده لر ایله میثاللارا آلئشیر، میثاللارین سایین آز یازیر. لاکن دانیشیقلا یاناشی تعلیمین اوسلوبون ایله گوتوروب کی اویرنجینین کندیسی نین دیلی هابئله بئینی او میثاللارا عادت ادیب، اونلاری تیکرار اده رک، درسی ایله تعلیمینه، همده اوزباشئنا، تکجه کیتابا گووه نه رک داوام ادیر.
یازینین گئدیشاتئنا همده یازارین گیزلی دیله گینه باخارساق، کیتابلا یازارین آماجی، تورک دیلین تورک اولمایانلارا اوگرندیرمک دیر. اونلار، سوزجوکله رین بیر نئچه سین یازماق زوروندا دیرلار.
چون، تجروبه گوسته ریر؛ هر دیلی اوگرندیرمک اوچون، او دیلده ان چوخ ایشله دیلن سوزجوکلرین اوگرندیرمه سی ایله اولاسی دیر. یعنی، قایدا- قانونلار دیل اوگرنمه کده یوروجو عامیل دیرلر.
بعضی اوخوجولار، اوزللیکله ده بو کیتابی پی.دی.اف-ه چئویرمه گین زحمه تینه دوزنلر، یانلیش آنلامئشلار. اونلار دوشونموشلر کی بو بیتیک، سوزجولرین بیتیکی یا "لغتنامه" سیدیر آمما درینله شسه ک، گوروروز کی بیتیکده، لغتلردن، یادا اونلارین آنلاملاریندان، تاریخیندن، قورولوشلاریندان، تاریخده کی دئییشیمله ریندن، کوکونون هارادان-هانکی دیلدن گلدیگیندن دانیشیلمیر.
بلکه هر بیر سوزون کوکو (مصده ری) نه دیر؟ اوندان نئجه فعل، امر، نهی، ماضی، مضارع، نفی، فاعیل، مفعول و ... دوزه لر؟ دییه، اونلاری بیر نئچه تورکجه فعلی، میثال گه تیره ره ک تعلیم ادیر.
بیز (انصافعلی هدایت) تورک دیلیمیزدن محروم ساخلانیلمیشیق. بیزی محروم ساخلایانلارین آماجی تورکجه میزدن اوزگه له شمه دیر تا فارس دیلینه میئدان آچیلسین. فارس دیلی، فارس دلینده بیلیگی لر، تورک دیلینین، تورک دیلینده کی بیلگیله رین بوش یئرین دولدورسون.
اینسان اوز آنا هابئله میللی دیلی ایله تانیش اولماز ایسه، اونون یئرینه، اوزگه دیل ایله تانیش اولماق زوروندا ایسه، اوزون، اوز دیلین، لوزونون میللی وارلیقلارین خور گورمک زوروندا قالیر. بئله لیکله ده اوزگه له شیر.
بیزده (انصافعلی هدایت) یاشامیمیز بویو، هر نفسیمیزده، اوز میللی وارلیقلاریمیزدان اوزگه لشمیشیک.
ایش اورایا چاتیب کی بیز، اوزوموزون وارلیقلاریمیزی بیلمیریک. اونلارلا تانیش دئییلیک. اوندان دولاییدا، اوز دیلیمیزه واخت قویوب، اوخویاندا، تئز یورولوروق. چون، اوز دیلیمیزی اوزگه دیلی آنلامئشیق، آنلاتئلمیشیق.
نییه کی دیلیمیز، هابئله بئینیمیز، تورکجه میزله تانیش دئییل. اونا عادت اتمه میش. بوندان دولایی دا، تورکجه نی اوخورکن، آنلاماسی، اوزگه دیلی کیمی زور اولاراق، تئز یورولوروز.
بیزیم کیمی تورکدن و تورکلوکدن اورگه له شن مین لر- میلیونلار وار. اونلاردا تورکجه نی اورگنمکده، تئز یورولورلار. اوندان دولایئدا، اوگرنمکدن دالی چه کیلیرلر. بودا، بیزله رین، دوشمن النده و خیدمه تینده قالمامیزا سبب اولور. هر نه گورور، دوشونوروز، داورانئریز، دوشمه نین چئخارینا یونه لیر. چون دیلیمیز و بئینیمیز، دوشمنه عایید دیر.
عومرومده، بورادک، تورک دیلینین اویره تیمی حاقدا گوردوگوم یازیلار، کیتابلار، سوزجوکلرین هر هانکیسینین اوخوماسینا باشلامیشدیمسا، چوخ آز سونرا، بیر نئچه دقیقه ایچینده، یورولاراق، یاتماق و کیتابدان اوزاقلاشماق ایسته میشدیم.
بوگون، بو کیتابلا بیرلیکده، تورک دیلینین نه قه در چه کیجی و راحات اولدوقو ایله تانیش اولدوم.
بو کیتابین ، وار-یوخ، قرق دورد صحیفه سی وار. اونون ان باشدا گلن اوچ-دورد صحیفه سی تورک دئییل. خالیص عربجه دیر. یازارلا بیتیک بو صحیفه لرده عرب اینسانینا دانیشیرلار.
کیتابلار یازار عرب اینسانئنا دئییرلر، بو زامانین ان گوجلو دوولتی "عوثمانلی" دووله تی دیر. دولایئسی ایله عرب اینسانئنا آنلادیر کی، ان گوجلو دووله تین دیلین بیلمک گره کیر تا یاشام، داها قولای-راحات گئچسین.
یازارین بو جومله سیندن بللی اولور کی عرب اینسانلیقینین دوشونجه سنده، هابئله او چاغلارین عوموم خالقلار دوشونجه له رینده، رسمی یادا دوولت دیلی، تورکجه دیر. بونون اوچون ده تورکجه نی اوگرنمه ک همده دوغرو دوزگون اوگرنمک گه ره کیر. یوخسا هر ساحه ده حساب اده رسه ینز، دالی قالارسئنئز.
بورادان دا بو یالانین اوستو آچئلیر کی عوثمانلی نین رسمی دیلی، فارسجا ایمیش. بو یالانی، تبلیغات، بئیین یئخاماق زورو ایله بیزله رین، اوزللیک له ده فارسلارین بئیینله رینه سوخموشلار.
بو یالانلاردان قورتارماق، چوخدا قولای دئییل. چون بو زهرلی معلومات، حسابلاناراق، بیلگی اوزه رینه، اوزون زامان ایچینده، اوشاقلیقدان تا سون گونه دک، بیزله رین بئینینه دورتولورموش دور.
او بیلگی اوزه ره قورولموش آماجلی یالانلار، بیزله ر اوچون، آنا قایناق و دوغرو گوونن قایناقلار حساب اولدوغو اوچون، اونلارین ترسی اولان بیلگیله ری یا ائشیتمه ریک یادا ائشیتسک بئله، اونلارین دوز-دوغرو اولدوقون اینکار ادیب، ائشیتمه دیم توتاراق، گئچیب گئده ریک.
بو ان قولای-راحات یولدور تا یالانلار اوزه ره الده اتدیگیمیز کیملیگیمیزی، بو کیملیکله یاشامیمیزی قولایلاشدیران بیلگیله ردن، هابئله ایشیمیزی-گوجوموزو قازاندیقیمیزلاردان، بئینیمیزی هابئله دیلیمیزی چتین باتلاقلاردان، درین دوشونمکدن، آراشدیرما زوروندا قالماقدان، اوزوموزو-واختیمیزی یئنی بیر شئیین همده زور بیر شئیین اوگرنمه سیندن قورتارماقین یول یونته میدیر.
هر حالدا، بو کیتابین، اوچ-دورد صحیفه سین گئچدیکدن سونرا، چوخ ساده، ته مییز، قولای میثاللارلا، همده اوزت اولاراق، تورکجه نین نئجه یازیلماسین، اوخونماسین، تورک دیلینین سوزله رینین قورولماسین، بیربیر یازاراق، آیدینلیقا چئغاردیر.
بیتیکله یازار، تورک دیلینین قایدا قانونلارین یازارکن، اوزون اوزون دانئشمیرلار. چوخ اوزت، چوخ آز دانئشیر. ایله کی، هر قایدانین آچیلماسی بئله اون کلمه یه چاتمیر. سونرا مثاللار ووراراق، یازدیقی دیل قانون قاعیده سین تعلیم ادیر.
بو کیتابین یازیلیشی تیله تعلیم یول یونته می بیزی یوراراق، یوخولاتمایا و قاچمایا، زورلامادی.
بیزجه، بو کیتابین تعلیم یول یونته می، گونئی آزربایجان میلله تی، هابئله ایران آدلانان سیاسال وارلیقین باشا باشیندا یاشایان تورکلر ایچون واجیب دیر.
بیز (انصافعلی هدایت) تورکجه و تورک دیلی حاقدا، نظر وئرمک حاققیمیز یوخ دور. نییه کی تورک دیلی بیر اوقیانوس دور. اوقیانوسا، اوزمانلاری اونا دالابیله رلر. هر آدام، اوزللیک له ده ناشی بیر آدامین، تورک دیلی اوقیانوسونا دالماق، دورلو دورلو موروارید، آلماس آولاماق ایشی دئییل.
بونلان بئله، بیزه بئله گلدی کی بیر یئرده، قانون-قاعیده نی یازیر آمما میثال وورارکن، سهو اتمیش و یانلیش میثاللار وورموش.
انصافعلی عدایت
١١ جمادی الاول ١٤٤٧
No comments:
Post a Comment