جهالت موهندیسلیگینه غلبه 215
1:
بیتیکین آدی: مرقاة اللغة
یازار: بللی دئییل
قونو: عربجه - تورکجه سوزلوک
یازی: چئویرمه - الیازما
دیل: تورکجه - عربجه
الیفباء: تورکو - عربی
ساخلانیلان یئر: ایران ایسلام شورا مجلیس کیتابخاناسی
صحیفه سایی: 488 صحیفه
چاغ: بللی دئییل
جهالت موهندیسلیگینه غلبه نین 215 اینجی بولومونده، تورک اینسانلیقینین یاراتدیقی اویقارلیقلاردان ایکی فرقیلی همده درین بیتیکلرله تانیش اولدوق.
بیرینجی بیتیکین قونوسو "سوزلوک" دور. سوزلوک یازماق، سوزلوگو اوخوماق، سوزلوگو اوخومایا دایانماقلا برابر حفصه له اتمک ایسته ر. کی بودا هر بیر اوغولون ایشی دئییل.
نییه کی سوزلوک، هم اوزمانلیق همده داها چوخ ماراق ایله ایستک ایسته ر. دوزومله ماراق، ایستکبه بیرگه، هر آدامدا اولماز، تاپیلماز.
سوزلوک اوزه ره چالیشان آداملار، چوخ نادیر و زحمت چکن شریف اینسانلاردیرلار. نییه کی اونلارین ایشی اورتمک، ایستحصال اتمکله برابر، اورونلهر ین توپلومو سونماق دیر.
بوتون علمله رین باشقا ساحه لری، سوزجوکله ساحه له رینین اورونله رین ایشله درلر. آمما بیر چوخ واخت، اصلا، سوز ایله سوزجوک له عاینی حالدا سوزلوک اوزمانلارین گورمز، دوشونمزلر.
اونلار، سوزلوکچوله رین زحمتله ریندن فایدا آلارلار آمما دوشونمزلر کی بو سوزجوکلری توپلایان، یازانلار، نه قدر درین، گئنیش، اوجسوز بوجاقسیز زحمتلر چکیبلر. یعنی جوربه جور اوزمانلیقلار اوزمانلاری، همده کوچه یازار اینسانلاری، اونلارین زحمتله رین بئله خاطیرلامازلار.
او حالدا کی دیل، همده توم ساحه لرله توم اوزمانلار، اونلارا بوشلو دورلار.
چوخ حایئف اولسون کی بو دورد یوز سکسن سکگیز صحیفه لیک کیتابین بیرینجی صحیفه سی آرادان گئدیب. اوندان دولایی بللی اولمور کی بو بیتیکین یازاری کیم دیر؟ همده هانکی چاغدا یاشایئب، یازیب؟
چون، یازار، الده اولان اون صحیفه ده، بو سوزلوگون، نئجه دوزوب، یازدیقینی آچیقلیر. بوندان دا بللی اولور کی یازار ایکی صحیفه لیک اون سوز یازاراق، هم اوزون، همده ایشینین نئجه لیگین آنلاتمایا چالیشمیش.
اونون وئردیگی معلوماتا دایاناراق، یازار بو بیتیکده اوتوز مین (30.000) عربجه سوزلری، عرب عالمینده آدلیم اولان "صحاح" ایله "قاموس" سوزلوکله ریندن سئچیب، تورکجه یه چئویرمیش.
یازارا گورا، او، اون دورد مین (14.000) سوز صحاحدان، اون آلتی مین (16.000) سوزده قاموس بیتیکله رنیدن سئچیب، تورکجه یه چیویریب دیر.
بو بیتیکده عربجه سوزجوکلر، داها بویوک یازیلیب آمما تورکجه چئویریلر کیچیک یازیلیبلار. بونلان بئله تورکجه نین یازیلیشی عربجه دن داها گویچک هابئله داها ظریف یازیلیب.
بیزیم، بو اوزمانلیق آلانلاریندا هئچ الیمیز یوخ دور همده چوخ الی بوش اینسانلاریق.
2:
بیتیکین آدی: "مجموعه الفاز" یا "مجموعه الغاز"
یازار: رشید چلبی
نوسخه می: بللی دئییل
دیل: تورکجه
یازی طورو: قوشما
قونو: تاپماجا - چوزمه جه
الیفباء: تورکجه - عربجه
چاغ: بللی دئییل
ساخلانئلان یئر: فرانسه
صحیفه سایی: 184
بو بولومون ایکینجی بیتیکینین آدی، پی.دی.افده "مجموعه الفاز" یازیلمیش. لاکن بیزه بئله گلیر کی "مجموعه الغاز" اولمالی دیر.
نییه کی "لغز" سوزوندن گلمه لی گورونور. نئجه کی یازار "فهرست"ی یازار کن، فهریستین ان سونوندا، صحیفه نین اورتاسیندا، همده آلتئنا قئرمئزی چیزیق چکه رک "نامعلوم الغاز" یازمیش.
یازار، سونرادا اونون آشاغاسیندا "لغز" سوزونون اون یئددی صحیفه ده گلدیگینی همده صحیفه له رنین نومره لرینده یازمیش. یعنی "لغز" و “الغاز" سوزونه بیر یئر آچمیش.
بو بیتیکین یازیلیش شکلی، توم قوشما کیتابلاردان باشقا دیر. نییه کی یازار هم کیتابین، هر صحیفه سینین اورتاسیندا بیر قوشما اوزوندن یادا باشقا قوشماجیلاردان یازیب، همده هر صحیفه نین دوئر وه ریندن هابئله قئراقلاریندا دا عاینی شکیلده، اوزوندن یادا باشقا قوشماجیلاردان قوشمالار یازیب.
بو بیتیک، قوشما اولدوغوندان دولایی، اوزو اوز باشینا بیر گئنیش اوزمانلیق آلانی سایئلیر آمما بو بیتیکده کی قوشمالار، باشقا قوشمالارلا داها فرقیلی دیر. چون ایکینجی، همده داها درین اوزمانلیقلارا یول آچیر.
نییه کی بو قوشمالارین قوشقوجولاری، قوشمالاریندا بیر یا نئچه "تاپماجا"، "بولماجا"، “چوزمه جه” یئرله شدیریبلر.
یعنی هر قوشما بیر یا نئچه سورو اوزه رینه قوشولموش.
یازار ایله قوشوجولار، اونلارا، اوخوجولاردان جاواب ایسترلر.
بودا، اوخوجولارین بئیین له رین ایشه توتوب، جاواب آختارماق اوچون ذهینسل چالیشمایا سوروکلر.
بئله گورونور کی بو بیتیکی یازان "رشید چلبی" آدلی بیر کیشی دیر. رشید چلبی بو بیتیکده اوزونون قوشمالاریندان علاوه، دیگر تاپماجاچیلارین قوشدوقو تاپماجالاریدا توپلایئب. بئله لیکله بیتیک، ماراقلیلارا، تاپماجا سئونله ره چوخ چکیجی بیر قونو ایله اونه چیخمیش.
انصافعلی هدایت
٢٤ جمادی الاول ١٤٤٧
No comments:
Post a Comment