مهندسی جهل 173
مهندسی جهل 173
ترجمه تورکی: "روضه الشهداء"
تاریخ نویسی کربلا
زبان: تورکی
تاریخ ترجمه: 989 هجری قمری
مترجم: ملا محمد فضولی
این ترجمه، به زبان تورکی، یک نسخه دست نویس، خطی، منحصر به فرد، تخصصی، تاریخی-مذهبی است که چهارصد و پنجاه و هشت (458) سال قبل نوشته شده است.
نمی دانیم که این نسخه، اصل کتاب و نوشته ای است که به قلم حضرت مولانا محمد فصولی نوشته شده است یا یکی از ده ها نسخه ای است که دیگرانی از روی نسخه اصلی یا نسخه های دیگر رونویسی شده است اما نوک قلم، به عنوان ابزار نوشتن، خوب تراشیده نشده بوده است.
در نتیجه، به هنگامی که قلم بر روی کاغذ سر می خورد تا حروف صداها را نقاشی بکند، بازوایدی روبرو هستیم که گاهی خواندن کلمات متن را کمی دشوار می کند.
با این همه، کتاب به زبان تورکی ساده، صمیمی و قابل خوان نوشته شده است که افراد بیسواد در زبان تورکی، چون ما هم می توانند آن را با اندک کوشش و صبری، براحتی، از ابتدا تا پایان آن را بخوانند و با قدرت زبان تورکی و افکاری که ملی تورک ها بوده و تاریخا به تورک و دید و تفسیر آن ها از جهان تعلق دارد، آشنا بشوند.
در ویکیپدیای فارسی و ویکی شیعه، کتاب روضه الشهداء را فارسی معرفی کرده اند اما ملا محمد فضولی متنی از این کتاب را به تورکی ترجمه می کند که عربی بوده است.
احتمالا فارس ها با ترجمه فارسی یک نسخه از آن کتاب عربی مواجه شده اند و تصور کرده اند که آن ترجمه فارسی، اصل کتاب بوده است. شاید هم آگاهانه، برای تاریخ سازی برای زبان فارسی، دروغ نوشته اند.
آگاهی ما، به عنوان خواننده این کتاب، در این باره به خواندن همین کتاب و مراجعه به منابع فارسی موجود در گوگل محدود شده است. در نتیجه نمی توانیم با قاطعیت در این باره سخن بگوییم.
امثال ما، ملا محمد فضولی را به عنوان یک شاعر تورک می شناخته ایم اما آشنایی با این کتاب نشان داد که او، علاوه بر اشعار تورکی، به ترجمه و تشریح کتاب عربی هم اهتمام ورزیده است.
نویسنده روضه الشهدا، اهل سبزوار بوده و به احتمال بسیار زیاد، تورک تورکمن بوده است. با این که او تورک بوده است اما کتاب روضه الشهدا را به عربی نوشته است. نام او “حسن واعظ کاشف” است که در هشتصد و چهل هجری (840) در سبزوار به دنیا آمده است.
همان طور که در صفحه آخر ترجمه و شرح محمد فضولی آمده است، کتاب روضه الشهدا به فرمان و حمایت سلطان سلیمان بن سلطان سلیم خان عثمانی نوشته شده است.
به احتمال بسیار زیاد و در چند سطر پایین تر از آن نوشته شده که ترجمه تورکی توسط حضرت مولانا فضولی، به فرمان محمد شاه صورت گرفته است. اما این محمد شاه کیست و فرزند کیست؟ نامشخص است.
چه این کتاب نوحه، ارزش تاریخی؛ به عنوان تاریخ حوادث کربلا داشته باشد یا تاریخ نویسی در آن با دیدگاه های غرض آلود شیعی آغشته شده باشد، از اهمیت ادبی و زبانی آن چیزی کم نمی کند. چرا که این کتاب، یک شاهکار ادبی زبانی تورکی است.
ترجمه تورکی این کتاب، توسط فضولی، در تاریخ نهصد و هشتاد ونه (989) هجری تمام شده است.
در این جلسه از مهندسی جهل، درباره مفهوم "آزادی" و "چگونگی بدست آوردن آزادی" هم گفتگو کردیم.
در کنار آزادی،، به اسارت زبان و اسارت زبانی هم پرداختیم و گفتیم که آزادی هر انسان و هر اجتماعی در جهان خارج، با محدودیت های بسیار زیادی روبرو است. لذا، آزاد واقعی در جهان خارج محقق نمی شود. اما انسان می تواند آزادی واقعی را در ذهن خود زیست و تجربه بکند.
این نوع از آزادی (آزادی در ذهن)، آزادی اصیل و امکان پذیری است اما شرط تحقق این آزادی هم آزادی زبان است.
تا زمانی که زبان هر ملتی در اشغال و سایه زبان دیگری باشد، آن ملت نمی تواند به خلاقیت زبانی و فکری که زیر بنای آزادی زبانی و فکری است، دست یابد.
چرا که آزادی فکری، به آزادی زبان و میزان توانایی و خلاقیت زبان و زبانی بستگی انسان و اجتماع بستگی دارد.
اگر هر زبانی، مانند هر انسان و هر اجتماع و هر ملتی، به زبان مصرف کننده و مونتاژ بدل بشود، زبان، عقل و مغز آن فرد، آن جمعیت و آن ملت را هم به مصرف گرایی زبانی-فکری و مصرف گرایی عقلانی مبتلا می کند.
همانطور که آموزش، صنعت، تکنولوژی، شهرنشینی، سیاست، حقوق و ... وارداتی و مصرف گرایانه و مونتاژ هستند و اجازه نمی دهند تا قوه و استعداد افراد و جامعه و ملل تحت اشغال به خلاقیت برسند، زبان تضعیف شده و مونتاژ و تحت اشغال هم اجازه نمی دهد تا زبان و عقل و خلاقیت عقلانی آن فرد، آن اجتماع و آن ملت هم بکار بیفتد و آزادی زبانی و عقلانی محقق بشود و به مرحله تولید و خلاقیت درون زا برسد.
در نتیجه، آزادی فکر و عقلانی و آزادی تصور هم در چنین انسان و جوامع و ملتی بی معنی خواهد بود.
آن چه انسان ها، اجتماعات و ملل در اشغال و اسیر، نام آن را آزادی گذاشته اند، چیزی بیش از توهمی تاریک و غیر واقعی از آزادی نیست. چرا که زبان آن ها، در نتیجه، قوه عقلانی آن ها در اشغال است و آزاد نیست تا مولد باشد.
زبان دوم و زبان سوم، همچنین زبان رسمی-اداری تحمیلی و اجباری هم هیچ وقت اجازه نمی دهند که زبان اول یا زبان ملی هر جمعیت و ملتی به خلاقیت دست یابند. الا این که افراد آن ملت، بیش از آزادی از هر قید ئ بندی و هر چیزی، بر آزادی زبانشان از سیطره و اشغال زبان خارجی و اشغالگر پایان بدهند.
همچنین، در این جلسه و در میانه مطالعه این کتاب، متوجه شدیم که تاریخ نویسی و تاریخ گذاری ما تورک ها هم تحت اشغال است.
چرا که شخص ما، در پایان هر مطلبی که می نویسیم، تاریخ غرب اشغالگر را می گذاریم و تسلیم این نوع از اشغالگری در این بعد شده ایم که به حس و فهم ما از اعتماد ملی ما تورک ها و درک ملی ما از خودمان به عنوان ملت تورک، از زبان تورکی، از تاریخ تورک ها، از توانایی و استعدادهای شکوفا نشده تورک ها، و … ضربات جبران ناپذیری می گذارد.
در نتیجه، تصمیم گرفتیم تا از این به بعد، از تاریخ هجری قمری استفاده بکنیم. گر چه تاریخ هجری قمری، به ملت تورک تعلق ندارد اما چون در طول چهارده قرن گذشته، توسط تورک ها استفاده شده و همانند خود اسلام و زبان عربی که به بخشی جدایی ناپذیر از توسعه زبان تورکی بدل گشته اند، تاریخ هجرت حضرت رسول هم به بخشی از تاریخ و زبان تورکی پیوند خورده و مورد قبول عامه علماء تورک در گذشته واقع شده است.
انصافعلی هدایت
١٤٤٧/٠٤/٠٨
الأربعاء (چرشنبه) - ٠٨ ربیع الثانی ١٤٤٧
No comments:
Post a Comment