جهالت موهندیسلیگینه غلبه 194
https://youtube.com/live/K2yh9tCuOlk
بیتیکی آدی: فتوحات البروسویه
یازار: اسماعیل حقی البروسوی
چاغ: 1098 هیجری قمری
دیل: تورکجه
الیفباء: تورکجه-عربجه
یازی: ال یازما
نوسخه یازان: اسد السعیدی الخالدی المخدودی
نسخه یازی چاغی: 1238 هیجری قمری
بیتگینین قونوسو: عیرفان
سازی گورونتوسو: قوشما - شعر
بو گونکو تورکجه کیتابلارلا تانیش اولوب، تورک اینسانینین یازی، دوشونجه، اردملیک، یاشام، دویقو اویغارلیقلاری ایله تانیش اولماق چابالاریمیز سئراسیندا، هابئله تورکون اویغارلیقلاری اوقیانوسلاریندا اوزوب، ایسلانماق اوچون گیردیگیمیز درینلیکلرده، ایکی درین میراثلا تانیش اولاراق، اونلارلاردان بیر نئچه صحیفه اوخومایا چالیشدیق.
بیر اینجی اویغارلیق بارینین آدی، پی.دی.اف-ین آلنئندا "ادعیه؛ تورکی -عربی" یازیلمیش ایدی.
بو کیتاب، بیزیم اوچون، چوخ اسگی گورونور اولموش اولدو.
او حالداکی الیازما ایدی، یازیلارینا گوز تیکنده، گوررسنکی تمیز تاریق یونتالینمامیش، یوغون اوجلو قلم ایله یازیلمیش.
بورادان بللی اولور کی بو بیتیک (کیتاب) یازیلان چاغدا، یازی یازما ایش گوجو هله چوخ گئنیش دئییلمیش ایمیش.
بونون اوچون ده، هر بیر سوزون یازئسی داها گوبوت و یوغون یازیلمیش. بلکه ده، بیزیم بو باخیشمیز و آنلایئشیمیز دوغرو دئییل. بلکه بیتی گی یازان کیشی، "دوعا" دییه یازدیقی کیتابی، داها یوغون، قالین-قئییم قلم اوجو ایله یازمیش کی، دووا اوخویانلارا، بیتگینین اوخونماسی قولای گلسین.
آمما بئله گورونور کی بو بیتیکین عومرو چوخ اوزون گئچمیشله ره دایانیر. بو ال یازمانین ایکینجی قونوسو، دیلی ایسه، اوندا، تورکجه نین یازیلماسی دیر.
یازار، داها چیکیک هابئله چوخ یاخجی یونتالانمیش قلم اوجو ایله هر عربجه سوزون آلتئندا، اونون تورکجه سین، همده کیتابی اگری توتاراق، اگری یازمیش.
یعنی تورکجه دووالاری اوخوماق اوچون، اوخوجو، یا کیتابی بیر آز چئویرمه لی دیر یادا اوز بوینون ساغا سولا اگمه لی دیر.
بونون یانئندا، چون عرب دیلینین یازیلماسی و جومله قورماسی، تورک دیلی ایله چوخ آیری دیر، ساده جه تورکجه نی اوخویاراق، سوزله رله جومله له رین آنلامی آنلاشئیلمیر.
هابئله، عربجه نی تورکجه یه چئویرن کیشی، بیر پارا عرب سوزله رینین تورکجه آنلامین بیلمه دیگینه گورا، اونلاردان هوپ بولوب، گئچمیش.
عجبا، بو بیتیگین عربجه سین یازان کیشی، تورکجه سینده یازان کیشی دیرمی یوخسا ایکی آیری اینسانلاردیرلار؟
چون او گوبوتلوق کی عربجه ده گورونور، تورکجه ده، داها ظریف هابئله کیچیک گورونور.
عجبا بو ایکی دیلده یازی، ایکی آیری چاغین باری به ره سی دیرلرمی؟
هم دووا اولدوقوندان دولایی، همده تورکجه سی نین جمله قورولوشوندان خوشلانمادیقیمیزدان دولایی، بو بیتیکدن واز گئچیب، باشقا بیر تورکجه بیتیکی آچاراق اوخوماغا باشلادیق.
ایکینجی بیتیگین آدی، بیتیکین ایکی یئرینده، "فتوحات البروسویه" یازیلمیش آمما اونو پی.دی.افه چئویرن کیشی یا کیشیلر، پی.دی.اف-ین آلنیندا "اسماعیل حقی اشعاری" دییه آد یازمیشلار.
بیتیگی اوخومایا باشلار-باشلاماز، بللی اولور کی اونو یازانین آدی "اسماعیل الحقی البروسویه" افندی دیر.
رحمتلیک اسماعیل افندی، اوز بیتیگینه بیر اون یازی ایله بیتیگین بوتونلوگون بیر یئرده توپلامیش.
او بویوک کیشینین یازدیقینا گورا، بو بیتیگین یازماسی 1080 اینجی هیجری قمری ایلی ایله 1098 اینجی هیجری قمری ایللری آراسیندا، همده بیر نئجه ممله کتی و عیرفان دووره لرین دولاشاراق قلمه آلمیش.
اگر کیتابین سون دوروما گلمه سین و بیر یئرده توپلانماسین 1098 اینجی قمری ایلین توتارساق، بو توپلونون توپلانماسیندان اوچ یوز اللی سگگیز ایل گئچمیش اولور.
بونلا بیرگه، بونادا گوز آتمالی دیر کی بو بیتیک، رحمتلیک حقی افندینین یازدیقی بیتیگین شکلی دئییل، بلکه بیرباشقا تورک اینسانی، علم، عیرفان، اخلاق، تورک دیلی، تورک ادبیاتی، تورک شعرینه ماراقلی بیریسی، ایکی یوز قئرخ ایل سونرا بو بیتیکی، باشقا بیر نوسخه اوزوندن یازمیش.
الیمیزده کی، بو گون گوردویوموز نوسخه نی یازان کیشی "اسد السعیدی الخالدی المخدودی" آدلا اوزون تانئتدیران بیر تورک دور.
البتته بو تورک، کندیسین تانئتدیراندا، آدین "اسد السعیدی الحالدی المحدودی" دیه قلم چالمیش دیر.
هانکسیسی دوز دور؟
عجبا "خ" حرفین" ایستانبولدا یایقین اولان “ح" حرفی دییه قلمه آلمیش دیر؟
اوندا، آدی عربجه یازدیقیندان، "خ" سسله رین یازمازیسی دا گره کیر دی.
یوخسا "خ" سسی یوخ ایمیش و "ح" سسلی ایمیش و بیز اوخورکن، یانلیشلیقا یول وئره رک، اوز دوشونجه میزی، یازییا و یازارا زور اتمیشیز؟
یازار و قوشماجی بو بیتیکی، آللهین شریف آدی ایله باشلایاراق، اوز اشعارین 144 صحیفه یه یئرلشدیریب.
اشعار، هم تورکجه و هم چوخ گوزل-گوچک ال یازماسی ایله قلم وورولوب. ایله کی هم گوزله اویناییئر، همده گوزو، اوز گوزللیگی ایله قاماشدیریر، هم ده گونولو، درین و سئوگی دولو آنلاملار ایله سوزدوره رک، چکیب آپاریر.
رحمتلیک حقی جنابلاری عیرفان آدامی، و درویش یولون سئچکیش بیر کیشیلیگه مالیک دیر. توم دئنه ییمله رین (تجروبه لرین)، آلقئلارین، دوشونجه لرین، علمین، دویقولارین،… بیربیرینین آرخاسینا دوزوب و شعرله ره، غزل له ره سئغدئریب دیر.
اونلاری اوخویاراق، ایره لیله دیکجه، سوزله ر ین درینلیگی و سوزولمه سی، اوخوجونودا ذئوقه و حرکته گئچیردیر.
بیزجه، تورک ادبیاتی، شعری، دیقو دونیاسی، هابئله اویقارلیقی ایله تانیش اولمادیقیمیزا گورا، بو دیلین، بو میللتین یارادیجی گوجون، یاراتدیقی درین و گئنیش دوشونجه-دویقو اوقیانوسلاری ایله ده تانیش اولماقدان محروم قالمیشیق.
اوندان دولایی دیر کی فارسین حافیط، سعدی، و .. وورقونو اولموشوق. چون حافیط، سعدیه و … قارشی بیر نئچه، بلکه ده اونلار تورک دوشونورون، شاعیرین، یازارین … قایسایمیشلار، بیزده تورک اینسانینین یارادیجیلیقی ایله داها چوه تانیش اولوب، فارس دیلین و ادبیاتین تورکله بیر چه کیده، چوخ یونگول و یئرسیز گوررمیشیک.
آمما تورک دیلین، ادبیاتین، اویقارلیقین حبس ادرسن، تکجه فارس دیلین، هابئله فارس یازارلارینا آتین سورمک مئیدانین وئررسن، باخانین، اوخوجونون، اویرنجینین، آراشدیرماجینین دا گوزو، قولاغی، دئنه ییمی ده اوندان باشقاسینی گورمز.
اودا یانلشللیقلا گومان ادرکی تورک دیلینده، فارس دیلینه رقیب و قارشی چیخان بیر یارادیجی کیمسه یوخ ایمیش. بونا اینانار، بونودا یاشار.
انصافعلی هدایت
٢٩ ربیع الثانی ١٤٤٧
No comments:
Post a Comment